Ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία δίνει η HSBC στην τελευταία της έκθεση για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας, παρά το αρνητικό περιβάλλον. Ενδεικτικό των ζοφερών εκτιμήσεων είναι ότι η έκθεση τιτλοφορείται «Η ευρωζώνη στη ζώνη κινδύνου».
Για την Ελλάδα οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι οι ισχυρές οικονομικές επιδόσεις συνεχίστηκαν το 1ο τρίμηνο, με το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 2,3% σε τριμηνιαία βάση, λαμβάνοντας ώθηση από την ιδιωτική κατανάλωση (+2,5% σε τριμηνιαία βάση, έβδομη συνεχόμενη άνοδος κατά 2,5% ή περισσότερο), αλλά και από την ανοδική αναθεώρηση για το τέταρτο τρίμηνο (0,8% από 0,4% – η οποία ανέβασε την περσινή ανάπτυξη στο 8,0%).
Το ΑΕΠ είναι τώρα 3% υψηλότερο από ό,τι πριν από την πανδημία, «ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα δεδομένων της περιορισμένης συμβολής του τουριστικού τομέα (το 2019 αντιπροσώπευε το 10% του ΑΕΠ μόνο σε ξένες εισπράξεις ενώ πέρυσι οι ξένοι τουρίστες ήταν λιγότεροι από τα μισά επίπεδα πριν από την κρίση).
Οι επενδύσεις αυξήθηκαν επίσης κατά 3,7% σε τριμηνιαία βάση το 1ο τρίμηνο και είναι τώρα 30% πάνω από τα προ-πανδημικά επίπεδα (αν και η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει μεγάλο επενδυτικό κενό, με επενδύσεις 20% χαμηλότερες από το 2009).
Παρά την περιορισμένη συνεισφορά από τουρισμού, οι εξαγωγές είναι 5% υψηλότερες από ό,τι πριν από την πανδημία. Η δύναμη του τομέα των υπηρεσιών έχει βοήθησε να αντισταθμιστεί η αδυναμία στη μεταποίηση (η παραγωγή μειώθηκε 2,6% το 1ο τρίμηνο).
Ώθηση από τον τουρισμό
Ο τουρισμός αναμένεται να δώσει πρόσθετη ώθηση στην ανάπτυξη φέτος, ιδιαίτερα στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.
Τον Μάιο, η τουριστική κίνηση στα ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια ανήλθε στα 3 εκατομμύρια, πάνω από έξι φορές υψηλότερα από το προηγούμενο έτος και πολύ κοντά (96%) στα επίπεδα του Μαΐου 2019. Τους πρώτους πέντε μήνες του 2022, η κίνηση στα περιφερειακά αεροδρόμια και τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών μειώθηκε μόνο κατά 10% περίπου σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019.
«Αναμένουμε ότι οι ξένοι τουρίστες θα φτάσουν πάνω από το 80% των προ-πανδημικών επιπέδων αυτό έτος, το οποίο αναμένεται να δώσει μια πρόσθετη ώθηση στην ανάπτυξη 2-3 π.μ. του ΑΕΠ» αναφέρει η HSBC .
Οι κατασκευές
Επίσης, σημαντικά αναμένεται να συμβάλλει στην ανάπτυξη και ο κατασκευαστικός τομέας , με τις οικοδομικές άδειες να αυξάνονται σχεδόν κατά 30% πέρυσι σε υψηλό 11 ετών και οι τιμές να αυξάνονται κατά 8,6% σε ετήσια βάση το 1ο τρίμηνο (+2,4% σε ετήσια βάση).
Η πιστωτική ανάπτυξη βρίσκεται σταθερά σε επεκτατικό έδαφος μετά χρόνια συρρίκνωσης, ενώ ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα δάνεια της NGEU θα υποστηρίξει περαιτέρω τις πιστώσεις και, με τη σειρά του, τις επενδύσεις.
Εν τω μεταξύ, παρά τη συμπίεση του πραγματικού εισοδήματος (ο πληθωρισμός ήταν 10,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο) η κατανάλωση ήταν ανθεκτική, ενισχυμένη από την ισχύ της αγοράς εργασίας (το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε σε 12,5% τον Απρίλιο – το χαμηλότερο από τον Ιούνιο του 2010), τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, τις μεγάλες αυξήσεις μισθών (η κυβέρνηση αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά περίπου 10% φέτος) και τις πλεονάζουσες αποταμιεύσεις συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Επισημαίνουν εν τούτοις ότι, η κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί αργότερα μέσα στο έτος, παρά την κρατική υποστήριξη, ενώ το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και οι πιθανές ελλείψεις φυσικού αερίου θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν την ανάπτυξη.
Ως εκ τούτου η HSBC αναθεωρεί ανοδικά τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη το 2022 στο 6,5% φέτος, από 4,0%, και την μειώνουν στο 3,5% για το 2023, από 3%.
Θέματα πολιτικής
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης ότι στις 17 Ιουνίου, πάνω από 12 χρόνια από τότε που η Ελλάδα μπήκε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα διάσωσης τον Μάιο του 2010, το Eurogroup την έξοδο από το «καθεστώς ενισχυμένης επιτήρησης».
Και τονίζει ότι η Ελλάδα έχει εξοφλήσει όλα τα δάνεια από το ΔΝΤ και έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για την πρόωρη αποπληρωμή των 52 δισ. διμερών δανείων από άλλες χώρες της ευρωζώνης που εκταμιεύονται στο πλαίσιο του λεγόμενου GLF 2010-12. Αυτό θα βοηθήσει στην περαιτέρω εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής του χρέους.
Δεν είναι εντελώς «εκτός»
Σημειώνει ωστόσο ότι, αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα είναι εντελώς «εκτός» και ήδη έχει αναλάβει αρκετές δεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της ψήφισης του προϋπολογισμού του 2023, τη δρομολόγηση της μεταρρύθμισης της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τη μεταρρύθμιση του κτηματολογίου και περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις.
Η Ελλάδα θα παραμείνει υπό τον στενό έλεγχο των Βρυξελλών, με περίπου 300 στόχους και ορόσημα για να ξεκλειδώσει 31 δισεκατομμύρια ευρώ κεφαλαίων του NGEU έως το 2026.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία και εξακολουθεί να αναμένει πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω του 2% του ΑΕΠ φέτος.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα συνεχίζει να ζητά παρέμβαση στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου (με ανώτατα όρια τιμών, ημερήσια όρια τιμών ή/και απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων) και ταχεία εφαρμογή του σχεδίου RePowerEU, με πολλά έργα ήδη στα σκαριά.
Οι κίνδυνοι
Η HSBC τονίζει επίσης ότι η DBRS και η S&P αναβάθμισαν πρόσφατα την Ελλάδα σε μια βαθμίδα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα (IG) και η Fitch (δύο βαθμίδες κάτω από το IG και με «θετική» προοπτική) θα ενημερώσει την αξιολόγησή του στις 8 Ιουλίου.
Η Ελλάδα διαθέτει υψηλά ταμειακά διαθέσιμα ύψους 38 δισ. ευρώ (20% του ΑΕΠ) και συνεχή υποστήριξη από την ΕΚΤ (με τα νέα εργαλεία για τα ομόλογα), τα οποία θα διατηρήσουν ευνοϊκές τις συνθήκες χρηματοδότησης.
Η ισχυρή ονομαστική ανάπτυξη θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη διατήρηση του χρέους της Ελλάδας σε σταθερή πτωτική τροχιά.
Μια πιθανή πηγή κινδύνου είναι το διευρυνόμενο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (το έλλειμμα του πρώτου τριμήνου, 6,4 δισ. ευρώ, ήταν το χειρότερη από το 2010, όταν η Ελλάδα παρουσίασε έλλειμμα 10% του ΑΕΠ για το έτος). Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις τιμές της ενέργειας και η ανάκαμψη του τουρισμού θα πρέπει να βοηθήσει.
Η Ευρωζώνη στην επικίνδυνη ζώνη
Ειδικότερα για την Ευρώπη η HSBC αναφέρει ότι ο κίνδυνος ύφεσης και/ή επίμονου πληθωρισμού εξακολουθεί να ρίχνει μια σκοτεινή σκιά στις οικονομικές προοπτικές. Παρά το γεγονός αυτό, οι κεντρικές τράπεζες προβλέπουν ότι μπορούν να αυξήσουν τα επιτόκια σε βαθμό τέτοιο που θα μπορέσει να δαμάσει τον ιστορικά υψηλό πληθωρισμό χωρίς μεγάλη άνοδο στην ανεργία.
«Αν και δεν είμαστε τόσο αισιόδοξοι, πιστεύουμε ότι η ύφεση μπορεί να αποφευχθεί και ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί ουσιαστικά το επόμενο έτος» τονίζουν.
Ο 50χρονος αντιισλαμιστής, ακροδεξιός οπαδός του Έλον Μασκ, Ταλέμπ Α, οδηγήθηκε αργά το βράδυ του Σαββάτου ενώπιον ανακριτή, ο οποίος αποφάσισε να μεταφερθεί στις φυλακές στο Μαγδεμβούργο.
Ζούμε σε μια εποχή με γρήγορους και έντονους ρυθμούς, που πολλά πράγματα μπορούν να φέρουν την καθημερινότητά μας άνω κάτω. Για αυτό ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός.
Η παράσταση «Στο Τσακ» θα παρουσιαστεί στις και 25 και 26 Δεκεμβρίου στο Radio City της Θεσσαλονίκης, ενώ από τις 16 Ιανουαρίου θα μεταφερθεί στο Θέατρο Αλέκος Αλεξανδράκης στην Αθήνα.
