Game over για τον Μπόρις Τζόνσον – Αλλά η Βρετανία έχει πιο σοβαρά προβλήματα

«Υποψιάζομαι ότι θα πρέπει να τον σύρουμε έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, καθώς θα χτυπιέται και θα ουρλιάζει. Εάν, όμως, αναγκαστούμε να το κάνουμε με αυτόν τον τρόπο, τότε θα το κάνουμε». Η δήλωση που έκανε στο Reuters ένας βουλευτής των Συντηρητικών αποκαλύπτει το κλίμα που επικρατεί στο κυβερνόν κόμμα και τον Μπόρις Τζόνσον μετά και τις παραιτήσεις δύο κορυφαίων υπουργών, του αντιπροέδρου των Τόρις και άλλων στελεχών, με τις σχετικές ανακοινώσεις να συνεχίζονται και σήμερα.

Μια ματιά, άλλωστε, στα πρωτοσέλιδα των βρετανικών εφημερίδων και τα πρώτα θέματα των ιστοσελίδων αρκεί για να πειστεί και ο πλέον δύσπιστος για τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει ο Τζόνσον. Ο πρώην δημοσιογράφος και δήμαρχος του Λονδίνου, ο οποίος ηγήθηκε του «πραξικοπήματος» για την ανατροπή της προκατόχου του, Τερέζα Μέι και κατάφερε να γίνει το πρόσωπο του Brexit.

• Διαβάστε επίσης: Τζόνσον: «Game over – Έχασε την εμπιστοσύνη του κόμματος και της χώρας», λένε βρετανικά ΜΜΕ

«Στο χείλος του γκρεμού»

Ο πρωθυπουργός βρίσκεται «στο χείλος του γκρεμού» εκτιμούν στον κεντρικό τους τίτλο οι Times, οι Financial Times και ο Guardian. «Κρέμεται από μία κλωστή», σημειώνει η Daily Telegraph, ενώ η Daily Mirror κάνει λόγο για «την τελευταία παρτίδα» του Τζόνσον.

Ανάλογο το κλίμα και στη σχετική αρθρογραφία, όπου τα ερωτήματα που κυριαρχούν πλέον είναι το πότε και πώς και όχι το εάν . «Κάθε μέρα που παραμένει στην εξουσία, βαθαίνει την αίσθηση του χάους. Για το καλό της χώρας, πρέπει να φύγει», σημειώνει το κεντρικό άρθρο των Times. Ακόμη και η Daily Mail, η οποία εκτιμά ότι τώρα ο Τζόνσον μπορεί να αισθάνεται απελευθερωμένος για να εφαρμόσει την πολιτική του, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «έπειτα από όλα όσα συνέβησαν και παρά τα επιτεύγματά του, μοιάζει να είναι καταδικασμένος».

Όχι εάν, αλλά πότε και πώς

Με βάση όλα τα παραπάνω και παρά τις δηλώσεις πίστης προς το πρόσωπο του Τζόνσον από σειρά άλλων κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησης και του κόμματος – όπως η υπουργός Εξωτερικών, Λιζ Τρας – ελάχιστοι αμφιβάλλουν πλέον ότι στην περίπτωση που κατατεθεί νέα πρόταση μομφής, τότε ο πρωθυπουργός και ηγέτης των Συντηρητικών είναι «τελειωμένος». Άλλωστε, στην προηγούμενη σχετική ψηφοφορία, η οποία διεξήχθη πριν ένα μήνα, οι 148 βουλευτές που ζήτησαν την απομάκρυνσή του, έναντι 211 που τον στήριξαν, αποτέλεσαν ήδη αρνητικό ρεκόρ για εν ενεργεία πρωθυπουργό, προδιαγράφοντας πρακτικά τη συνέχεια.

Ας θέσουμε, όμως, τα πραγματικά ερωτήματα που αποκαλύπτουν οι – ραγδαίες, όπως φαίνεται – πολιτικές εξελίξεις στη Βρετανία: Είναι ο Τζόνσον το μεγάλο πρόβλημα της χώρας και της πολιτικής της σκηνής; Και εάν αυτός φύγει από τη μέση, είτε μέσω εκλογών είτε με την αντικατάστασή του από άλλο στέλεχος των Τόρις, η χώρα θα επιστρέψει στην κανονικότητα;

Η απάντηση είναι κατηγορηματικά «όχι» και στα δύο. Κι αυτό διότι, πολύ απλά, τα προβλήματα της πάλαι ποτέ αυτοκρατορικής δύναμης είναι πολλά και βαθιά – σε μεγάλο βαθμό υπαρξιακά. Από την έκβαση δε των αναμετρήσεων που έχουν ξεκινήσει, θα εξαρτηθεί το μέλλον της χώρας και η θέση της στον νέο κόσμο που ανατέλλει βίαια.

Όσο, μάλιστα, κι αν δεν αρέσει σε ορισμένους, το πιθανότερο σενάριο είναι να πέσουν οριστικά οι τίτλοι τέλους και η Μεγάλη Βρετανία να καταλήξει πιο μικρή – αν και σε καμία περίπτωση ασήμαντη.

Διαβάστε επίσης: Βρετανία: Τρίζει η καρέκλα του Τζόνσον – Για πόσο καιρό θα επιβιώνει μετά τη μαζική αμφισβήτηση των Τόριδων

Η επιβεβαίωση του… Κεν Λόουντς

Το πρώτο στοιχείο που σφραγίζει τη σημερινή περίοδο και τις αναμετρήσεις που τη συνοδεύουν είναι, αναμφίβολα, η επιστροφή του κοινωνικού ζητήματος στο προσκήνιο. Πράγματι, σε μια χώρα η οποία – παρά τις ακρότητες που ντε φάκτο συνοδεύουν το αγγλοσαξονικό μοντέλο – θεωρούνταν ως ανεξάντλητη πηγή ευκαιριών και πλουτισμού, η ενεργειακή φτώχεια, η ακρίβεια σε βασικά είδη και η αδυναμία ολοένα περισσότερων να τα βγάλουν πέρα δημιουργούν νέα δεδομένα.

Η αλήθεια είναι, θα πει κανείς, ότι ο Κεν Λόουντς τα έχει αποτυπώσει όλα αυτά στις ταινίες του από πολύ νωρίς. Σήμερα, όμως, τα βιώματα τις καθιστούν πολύ πιο επίκαιρες και προκαλούν αναταράξεις και ρωγμές όχι μόνο στην Ντάουνινγκ Στριτ και το κυβερνητικό στρατόπεδο, αλλά σε όλο το πολιτικό σκηνικό.

Οι φυγόκεντρες τάσεις

Το δεύτερο στοιχείο, που ασφαλώς ενισχύεται από το πρώτο καθώς μοιάζει να προσφέρει διέξοδο από την κρίση, είναι η ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων, που απειλούν κυριολεκτικά με διάλυση το Ηνωμένο Βασίλειο. Η απόφαση των Σκοτσέζων εθνικιστών να απαιτήσουν δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τους και να το προχωρήσουν ακόμη και χωρίς τη συναίνεση του Λονδίνου, καθώς και η ενίσχυση των εθνικιστικών δυνάμεων στη Βόρειο Ιρλανδία (και την Ιρλανδία), που προαναγγέλλει ανάλογες εξελίξεις στο ορατό μέλλον, φέρνουν τη νυν ή τη μελλοντική κυβέρνηση ενώπιον σοβαρότατων διλημμάτων.

Εάν ο Τζόνσον ή εκείνοι που τον διαδεχθούν επιλέξουν να αντιμετωπίσουν δυναμικά τους «αντάρτες» (όπως η Μαδρίτη τους Καταλανούς), τότε κινδυνεύουν να προκαλέσουν συνθήκες εμφυλίου στη χώρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Στην περίπτωση, αντιθέτως, που τελικώς συναινέσουν, τότε είναι πιθανό να μείνουν στην ιστορία ως εκείνοι που έβαλαν την τελευταία πρόκα στο φέρετρο της πρώην υπερδύναμης.

Η Βρετανία και ο κόσμος

Τέλος, υπάρχει και το μεγάλο ερωτηματικό που συνοδεύει τη θέση της Βρετανίας στην Ευρώπη και τον κόσμο μετά την αποχώρηση από την ΕΕ. Το αφήγημα που «πούλησε» ο Τζόνσον και όσοι τον στήριξαν είναι ότι η χώρα, απαλλαγμένη από τα δεσμά των Βρυξελλών και τους ενοχλητικούς Γάλλους και Γερμανούς, θα μπορούσε να ανοίξει πάλι τα φτερά της και να γίνει κάτι από αυτό που ήταν στο παρελθόν.

Στην πράξη, ωστόσο, καθώς ο παγκόσμιος χάρτης αλλάζει ταχύτατα, με επιταχυντή τον πόλεμο στην Ουκρανία, το Λονδίνο σύντομα θα διαπιστώσει δύο πράγματα: Αφενός, ότι η «πίτα» που θα έχει απομείνει για να διεκδικήσει είναι πολύ πιο μικρή, καθώς οι ανταγωνισμοί οξύνονται και τα αντίπαλα στρατόπεδα χτίζουν φρούρια. Και, αφετέρου, ότι σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που είναι πλέον πάλι ο προνομιακός σύντροφός της, η Βρετανία είναι συγκριτικά πιο αδύναμη από ό,τι έναντι των πρώην εταίρων της.

Συμπέρασμα: Όσο κι αν αυτό βολεύει ή «πουλάει», το πραγματικό και βαθύτερο πρόβλημα της Βρετανίας και του λαού της δεν είναι ο Τζόνσον. Όπως δεν είναι ο Ντόναλντ Τραμπ για τις ΗΠΑ και τους Αμερικανούς.