Elsa Schiaparelli, η νονά του σουρεαλισμού στη μόδα

Πριν ο 33χρονος Daniel Roseberry αναλάβει τα ηνία του Maison Schiaparelli ως δημιουργικός διευθυντής το 2019, ο ιστορικός οίκος και η ιδρύτριά του είχαν πέσει σε σχετική αφάνεια. Μόνο οι «γνώστες γνώριζαν». Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η Elsa Schiaparelli ήταν βυθισμένη στην πρωτοποριακή σκηνή του Παρισιού. Πολλοί από τους άνδρες συγχρόνους της θα γίνονταν παγκοσμίου φήμης ονόματα, αλλά εκείνη όχι. Μια νέα έκθεση στο Musée des Arts Décoratifs (MAD) στο Παρίσι εξετάζει την Ιταλίδα σχεδιάστρια μόδας Elsa Schiaparelli συγκριτικά με τους υπερρεαλιστές συνεργάτες της, όπως ο Jean Cocteau, ο Salvador Dalì και η Leonor Fini. Εξετάζει επίσης την απίθανη στροφή του καλλιτεχνικού διευθυντή Roseberry, του οποίου η σημερινή στρατηγική υψηλής ραπτικής χαράζει ένα απόλυτα σύγχρονο μέλλον για τον άλλοτε προβληματικό οίκο.

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η Schiaparelli συνέβαλε σημαντικά και καθοριστικά στον κόσμο της μόδας και του σχεδιασμού προϊόντων. Η χρήση της εφημερίδας ως υφάσματος και το μπουκάλι αρώματος που διαμορφώθηκε σύμφωνα με τη φόρμα του φορέματος, το οποίο η ίδια η Schiaparelli είχε σχεδιάσει για την τότε στάρλετ του Χόλιγουντ, Mae West, είναι μόλις δύο από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της φαντασίας και της διορατικότητάς της ενώ επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τη σκέψη των αντρών σχεδιαστών μόδας, στη συνέχεια.

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η Schiaparelli συνέβαλε σημαντικά και καθοριστικά στον κόσμο της μόδας και του σχεδιασμού προϊόντων / Photo: YouTube

Ένα εξαντλητικό άρθρο των New York Times εξετάζει την κληρονομιά της Schiaparelli στο πλαίσιο τόσο της έκθεσης του MAD, με τίτλο «Shocking! The Surreal World of Elsa Schiaparelli», όσο και τη θέση της στα χέρια των σύγχρονων οραματιστών στη βιομηχανία της μόδας. Ο δημιουργικός διευθυντής του Moschino, ο Jeremy Scott -πνευματικός διάδοχος της Schiaparelli με την παιχνιδιάρικη, αντισυμβατική του οπτική- υποστηρίζει ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τη δευτέρα παρουσία της Schiaparelli.

Για παράδειγμα, η συλλογή «Τσίρκο 1938» του οίκου έκανε το ντεμπούτο της σε μια θεματική επίδειξη μόδας με κόνσεπτ «πανηγυρικό και ταραχώδες», γεμάτη κλόουν, εν μέσω αυξανόμενων πολιτικοκοινωνικών εντάσεων στην Ευρώπη. Η κοινή έμπνευση της Schiaparelli και του μεγάλου σουρεαλιστή καλλιτέχνη, Salvador Dalí, στην επίδειξη, το θρυλικό μαύρο φόρεμα του σκελετού, λειτουργεί, εκ των υστέρων, ως ένα βαθύτατα εντυπωσιακό memento mori. Με την έλευση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο υπερρεαλισμός επεκτάθηκε πέρα από την Ευρώπη, καθώς πολλοί από τους καθοριστικούς καλλιτέχνες του κινήματος, και η ίδια η Schiaparelli, εγκατέλειψαν την ήπειρο.

• Διαβάστε ακόμα: Η σκοτεινή πλευρά της μόδας – Τα σκάνδαλα που συγκλόνισαν τον κόσμο της μόδας

Ο Scott, του οποίου το φθινοπωρινό σόου του 2022 για τον Moschino πραγματοποιήθηκε την ημέρα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, προσέφερε στους Times την άποψή του για τη διαρκή δύναμη της σουρεαλιστικής μόδας σε ένα σκηνικό αναταραχής και απρόβλεπτου: «Έχουμε πάντα ανάγκη από χαρά και ιδιοτροπία. Έχουμε ανάγκη από τον τρόπο με τον οποίο η μόδα μπορεί να μας μεταφέρει συναισθηματικά». Εκτός από το απολαυστικό μεταφορικό στοιχείο, ο Scott σημείωσε επίσης τη δύναμη τέτοιων ενδυμάτων που ικανοποιούν τη σύγχρονη «πείνα για να ξεχωρίσουμε».

Είναι ταιριαστό να πούμε, λοιπόν, ότι υπό τον Daniel Roseberry, οι δημιουργίες υψηλής ραπτικής της Schiaparelli μαγνήτισαν τα βλέμματα, εκ νέου, σχεδόν σε κάθε σημαντικό πολιτιστικό γεγονός τα τελευταία δύο χρόνια. Από τότε που η Lady Gaga φόρεσε ένα φόρεμα κατά παραγγελία Schiaparelli στην εμφάνισή της στην ορκωμοσία του προέδρου Μπάιντεν το 2021, ο Roseberry έχει επίσης ντύσει τις Beyoncé και Zendaya. Αντιλαμβανόμαστε ότι η επιλογή του σε ambassadors έχει μια κοινή γραμμή -γυναίκες που δεν αποφεύγουν να πάρουν θέση δημόσια για τα πιστεύω τους και για την υπεράσπιση των αρχών τους.

Δείτε ένα βίντεο με τις μοναδικές της δημιουργίες:

Η χρήση χρυσοποίκιλτων στοιχείων από τον Roseberry και η αδυναμία του στον όγκο και το ντραπέ, αναδεικνύει τις εικόνες των γυναικών σε κυρίαρχα έργα τέχνης. Εκτός από την αποκατάσταση της θέσης του οίκου στο απαιτητικό τερέν της υψηλής ραπτικής ο Roseberry τον έβαλε επίσης στο ραντάρ μιας ανερχόμενης γενιάς, η οποία είναι μάλλον πιο εξοικειωμένη με τις διασημότητες της εποχής παρά με την ιστορία της μόδας και της τέχνης των αρχών του 20ου αιώνα.

Η σημασία αυτής της δημογραφικής ομάδας δεν μπορεί να υποτιμηθεί: Το 25 τοις εκατό των επισκεπτών του MAD είναι νεότεροι από 26 ετών. Αν και η αναδρομική έκθεση των σχεδίων της ίδιας της Schiaparelli είχε προγραμματιστεί πριν από τη θητεία του Roseberry, η έκθεση αναγνωρίζει τον τεράστιο αντίκτυπό του στο παρόν του οίκου, τοποθετώντας τα σχέδιά του σε όλη την έκθεση. Ο διευθυντής του MAD Olivier Gabet είπε συνοπτικά στους Financial Times: «Πλέον, αν το όνομα Schaparelli είναι γνωστό, έχει να κάνει λιγότερο με την Elsa και περισσότερο με αυτό που βλέπουμε από τον Daniel».

Όσο ταλαντούχα σχεδιάστρια και αν ήταν, η δουλειά της Έλσα Σκιαπαρέλι είχε επίσης τις ρίζες της στην υψηλή τέχνη και δεν αφορούσε ποτέ αποκλειστικά την κατασκευή ρούχων. «Το να μπορώ να δουλεύω με καλλιτέχνες όπως ο Bébé Bérard, ο Jean Cocteau, ο Salvador Dalí, ο Vertès και ο Van Dongen, με φωτογράφους όπως ο Hoyningen-Huene, ο Horst, ο Cecil Beaton και ο Man Ray ήταν συναρπαστικό», έγραψε το 1954 στην αυτοβιογραφία της, Shocking Life. «Αισθανόμασταν ότι μας βοηθούσαν, μας ενθάρρυναν, πολύ πέρα από την υλική και βαρετή πραγματικότητα της κατασκευής ενός φορέματος για να το πουλήσουμε».

• Shocking! The Surreal World of Elsa Schiaparelli, Musée des Arts Décoratifs, Παρίσι, 6 Ιουλίου -22 Ιανουαρίου 2023

Δείτε το σόου Υψηλής Ραπτικής του οίκου για το καλοκαίρι του 2022: