Ναπολέων Βοναπάρτης: «Αυτή είναι η πιο όμορφη βραδιά της ζωής μου»

Η Ιστορία γράφεται από τους νικητές και ποιος θα μπορούσε να καταγράψει καλύτερα τι συνέβη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη μάχη που χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς η «τέλεια νίκη», την αναμέτρηση στο Αούστερλιτς το 1805, εκτός από τον αρχιτέκτονά της, τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη;

Σε ένα εξαιρετικά σπάνιο και αδημοσίευτο ως τώρα χειρόγραφο 74 σελίδων, καταγράφεται σε τρίτο πρόσωπο η οπτική του ισχυρού άνδρα με το άδοξο τέλος για τη νίκη που έμεινε στην Ιστορία ως μία από τις λαμπρότερες στιγμές της στρατηγικής του ευφυΐας.

Το έγγραφο αυτό βγήκε σε δημοπρασία την Πέμπτη και πουλήθηκε από τον οίκο Κρίστις στο Λονδίνο προς 330.000 δολάρια (η αρχική εκτίμηση κυμαινόταν μεταξύ 300.000 και 421.000 δολαρίων).

Διαβάστε επίσης: Η τελευτή του ταραχώδους βίου του Ναπολέοντος Βοναπάρτη

Τα γεγονότα αυτά καθαυτά του στρατιωτικού θριάμβου του Ναπολέοντα μπορεί να είναι γνωστά: η σύγκρουση του γαλλικού στρατού με τις συνασπισμένες δυνάμεις της Ρωσικής και της Αυστριακής Αυτοκρατορίας πραγματοποιήθηκε σε μια ημερομηνία με ιδιαίτερα συμβολική σημασία για τον τελικό νικητή: 2 Δεκεμβρίου 1805, την ημέρα που συμπληρωνόταν ένας χρόνος από τη στέψη του ως αυτοκράτορα.

Και η νίκη ήρθε χάρη στο στρατηγικό σχέδιο που συνέλαβε: υποχώρησε από το υψηλότερο σημείο, τα υψώματα Πράτσεν, αποδυναμώνοντας  παράλληλα τη δεξιά πλευρά του στρατού του στην κοιλάδα, δελεάζοντας τις εχθρικές δυνάμεις να εξαπολύσουν μεγάλη επίθεση καθώς αγνοούσαν λόγω της πυκνής ομίχλης ότι είχε ενισχύσει σημαντικά το κέντρο του.

Υπό τη διοίκηση του στρατάρχη Σουλτ το κεντρικό αυτό τμήμα του γαλλικού στρατού με έναν ελιγμό κατάφερε να διασπάσει τις δυνάμεις των αντιπάλων και να προσφέρει στον Ναπολέοντα μια μεγαλειώδη νίκη.

«Νιώθω πόνο σαν να ήταν πραγματικά τα παιδιά μου»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν όσες στιγμές περιγράφει ο ίδιος όχι τόσο για την ίδια τη μάχη όσο για τις στιγμές που προηγήθηκαν και στις οποίες αποκαλύπτει τη συναισθηματική του φόρτιση. Μία από αυτές είναι η επίσκεψη στους στρατιώτες του την 1η Δεκεμβρίου. Εκείνοι τον περίμεναν με επευφημίες και αναμμένες δάδες.

«Αυτή είναι η πιο όμορφη βραδιά της ζωής μου, αλλά λυπάμαι που σκέφτομαι ότι θα χάσω πολλούς από αυτούς τους σπουδαίους άντρες. Νιώθω πόνο σαν να ήταν πραγματικά τα παιδιά μου» θα σχολιάσει.

Ενα βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο ακριβής είναι η αφήγηση του Ναπολέοντα, επειδή ζητούμενο αυτού του κειμένου ήταν ασφαλώς να βοηθήσει στη διαμόρφωση της υστεροφημίας του, γεγονός που σαφώς δεν τον καθιστούσε αντικειμενικό.

Ενδεικτικό είναι άλλωστε ότι είχε προσθέσει τις λέξεις «Μάχη του Αούστερλιτς» με εντυπωσιακά μεγάλα γράμματα στο περιθώριο, τονίζοντας έτσι τον διαρκή ενθουσιασμό του για το μέγεθος του θριάμβου του.

Ο τρόπος με τον οποίο μιλάει για τον σχεδιασμό πίσω από τον διάσημο ελιγμό του, για παράδειγμα – «καταλαμβάνοντας εύκολα τα ύψη Πράτσεν και κόβοντας τον εχθρικό στρατό στα δύο» – δείχνει σαν να  είχε κερδίσει τη μάχη αποκλειστικά και μόνο χάρη στη στρατηγική του ιδιοφυΐα.

Προσθέτει ότι «ποτέ δεν υπήρξε μάχη στην οποία το αποτέλεσμα να είχε τεθεί τόσο λίγο υπό αμφισβήτηση», παραβλέποντας τη σημασία εξωγενών παραγόντων όπως η ομίχλη.

Συντάχθηκε έως το 1810

Το ευανάγνωστο από την αρχή μέχρι το τέλος χειρόγραφο δεν δημοσιεύθηκε ποτέ. Εκτιμάται ότι συντάχθηκε το αργότερο έως το 1810 και θεωρείται ενδιάμεσο προσχέδιο για την αφήγηση που ετοίμασε ο στρατηγός Μπερτράν για τον Ναπολέοντα, ο οποίος και έχει προβεί σε σύντομους σχολιασμούς επί του κειμένου.

Η αφήγηση τελειώνει με ένα πολύ γνωστό επεισόδιο, στο οποίο οι ηττημένοι Ρώσοι προσπαθούν να διαφύγουν μέσω των παγωμένων νερών της λίμνης κοντά στο χωριό Σατσάν. Λέγεται ότι το γαλλικό πυροβολικό έσπασε σκόπιμα τον πάγο, οδηγώντας μεγάλο αριθμό Ρώσων στον πνιγμό.

Ωστόσο, πολλοί ιστορικοί αμφισβητούν αυτή την εκδοχή των γεγονότων, υποδηλώνοντας ότι σχετικά μικρός αριθμός των εχθρικών στρατευμάτων πέθανε με αυτόν τον τρόπο, γεγονός που αν ισχύει καταδεικνύει ότι ο Ναπολέων «διόρθωσε» για ακόμα μία φορά την αλήθεια.