Λάθη και πάθη

Το λάθος είναι ένα εγγενές στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασης. Δείξτε μου έναν άνθρωπο που δεν σφάλει για να αντιπαραθέσω την άποψη του Φραγκλίνου Ρούσβελτ ότι, δηλαδή, ο μόνος που δεν κάνει λάθη είναι αυτός που δεν κάνει τίποτα. Γι’ αυτό και πολλές οι ρήσεις που έχουν καταγραφεί περί αυτού. Από το «Το δις εξαμαρτείν τ’ αυτόν ουκ ανδρός σοφού» του Μένανδρου έως το «αδέσποτο» (έχει αποδοθεί στον Ταλεϊράνδο και στον Τσώρτσιλ αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι το έχει πει ο Αλκης Θρύλος σχολιάζοντας την άνανδρη δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη τον Δεκέμβριο του 1944) «Ηταν χειρότερο από έγκλημα, ήταν λάθος». Η αγαπημένη μου άποψη περί λάθους ωστόσο είναι αυτή που λέει ότι δεν έχει τόση σημασία το λάθος που έκανες αλλά ο τρόπος που προσπάθησες (αν προσπάθησες) να το διορθώσεις. Διότι, τελικά, μπορεί αυτό να σηματοδοτήσει ακόμη μεγαλύτερα – θυμάμαι την Αλίκη Βουγιουκλάκη που συμβούλευε τους νεότερους να αφήνουν τα λάθη τους να ξεχνιούνται διότι όσο τα σκαλίζουν, τόσο αυτά θα αναπαράγονται. Τώρα, πώς κολλάνε όλα αυτά στην πραγματικότητα, ας είναι καλά ο Χριστόφορος Βερναρδάκης.

Ο στενός σύμβουλος του Αλέξη Τσίπρα και στέλεχος της Κουμουνδούρου, χρησιμοποίησε πριν από λίγες μέρες το Τίκ Tok (την πλατφόρμα με τους νεότερους χρήστες στα σόσιαλ μίντια) για να σχολιάσει τον νόμο Κεραμέως. Και αποκάλεσε την υπουργό «Πισπιρίγκου της Παιδείας». Πολύ ωραία και, κυρίως, πολύ «σύγχρονη», ως συνειρμός, αναφορά, σαν να έχει βγει κατευθείαν από τις σελίδες του προπολεμικού περιοδικού «Μπουκέτο». Πάντως κι εμένα η γιαγιά μου, όταν, μικρή, με έπιανε η λύσσα η κακιά, «Κάστρο» με έλεγε (η πεθερά και δολοφόνος του Αθανασόπουλου). Δύο φάουλ στα δύο λοιπόν. Διότι και είναι απαράδεκτο να αποδίδεις στην πολιτική σου αντίπαλο χαρακτηριστικά δολοφόνου και στην Πισπιρίγκου δεν έχει απαγγελθεί ακόμη κατηγορία.

Τέλος πάντων, ο κύριος Βερναρδάκης ζήτησε συγγνώμη, κατέβασε το επίμαχο βίντεο και σήμερα επανήλθε. Για να επιβεβαιώσει και τον Μένανδρο ως προς το «δις εξαμαρτείν» και τα περί απόπειρας διόρθωσης του λάθους που μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερα. Μιλώντας χθες στο Πρώτο Πρόγραμμα της Κρατικής Ραδιοφωνίας, παραδέχθηκε για άλλη μια φορά το ατόπημά του και έκανε την αυτοκριτική του. Και πάνω που πας να πεις «μπράβο του», σκάει το διορθωτικό. Διότι ναι μεν ο πρώην υπουργός Επικρατείας απολογήθηκε επειδή δεν σεβάστηκε το τεκμήριο αθωότητας της Πισπιρίγκου αλλά δεν σταμάτησε εκεί. «…Αν έλεγα, παραδείγματος χάρη, ότι η κυρία υπουργός είναι η Μήδεια της Δημόσιας Παιδείας, πιθανώς να μην υπήρχε κάποια αντίρρηση (…) Ηταν μια παρομοίωση που ήθελα να δείξω ότι η πολιτική της κυρίας υπουργού «πνίγει» τη Δημόσια Παιδεία όπως μια σύγχρονη Μήδεια μπορεί να πνίξει τα παιδιά της».

Μήδεια ή μύδια

Δεν ξέρω αν οι Πολιτικές Επιστήμες των οποίων ο κύριος Βερναρδάκης είναι επίκουρος καθηγητής στο ΑΠΘ ασχολούνται με το αρχαίο δράμα, θα έπρεπε ωστόσο χάρη διάσωσης του δημόσιου λόγου. Διότι τότε θα ήξερε πως για τη Μήδεια κι αν ισχύει το τεκμήριο αθωότητας. Ανά τους αιώνες μάλιστα. Φιλόσοφοι, φιλόλογοι, στοχαστές, θεατρολόγοι, δραματουργοί, συγγραφείς, μεταφραστές, ποιητές συζητάνε τι τελικά ήταν η Μήδεια και δεν έχουν καταλήξει ακόμη. Ισως ούτε καν ο Ευριπίδης, όταν έγραφε τον μύθο της, το ήξερε αυτό. Σε αυτό που συνηγορούν είναι ότι συμβολίζει τη γυναίκα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, την ξένη, την αλλότρια σε μια κοινότητα «ημετέρων».

Ο κύριος Βερναρδάκης και στη «διόρθωση» του λάθους του και στην αρχική διατύπωση της άποψής του και στις εκλογές του ’19 που, έως την παραμονή, έδινε τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτο κόμμα και παλαιότερα που μιλούσε για τις σφυρίχτρες των «Μένουμε Ευρώπη» δεν νομίζω ότι έχει πλήρη συνείδηση της διαφοράς ανάμεσα στον δημόσιο λόγο και στις καφενειακές παρόλες που αμολάμε με τους φίλους μας. Εκτός και αν δεν εννοούσε τη «Μήδεια» του Ευριπίδη αλλά τη «Μήδεια» του Μποστ.