Πρωτοποριακή έρευνα: Πολεμούν την άνοια, προπονώντας το μυαλό

Υπάρχουν κάποια πράγματα που ο Μάριο Τάρντιφ ξέρει στα σίγουρα. Είναι αναβλητικός άνθρωπος. Θα έπρεπε να αθλείται περισσότερο. Και δεν θα έπρεπε να τρώει κάθε βράδυ ένα μπολ γεμάτο παγωτό, όσο και αν το λαχταράει. Εκείνο που δεν γνωρίζει ο 68χρονος από το Νορθ Ατλμπορο της Μασαχουσέτης είναι, ίσως, και αυτό που τον στοιχειώνει περισσότερο – κατά πόσο θα περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του χαμένος μέσα στο σύννεφο της άνοιας που φέρνει η Αλτσχάιμερ, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο και κλαίγοντας, όπως συνέβη στη μητέρα του.

Το φάσμα αυτό έκανε τον Τάρντιφ να δηλώσει εθελοντής σε μια πρωτοποριακή έρευνα στις ΗΠΑ, την επονομαζόμενη έρευνα POINTER, η οποία εξετάζει κατά πόσο η εκγύμναση του εγκεφάλου μέσω ασκήσεων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή που παραπέμπουν σε βιντεοπαιχνίδια, σε συνδυασμό με μια υγιεινή διατροφή, αρκετή σωματική άσκηση και άλλη τόση κοινωνική αλληλεπίδραση, μπορεί να κρατήσει μακριά την άνοια για εκείνους που κινδυνεύουν περισσότερο από αυτή. «Ισως να μπορέσω να κάνω κάτι ώστε να μειώσω τις πιθανότητες να την εκδηλώσω», δήλωσε ο Τάρντιφ στην Boston Globe. «Ειδάλλως, αν οι ερευνητές μάθουν κάτι από μένα που θα μπορούσε να βοηθήσει κάποιον άλλο, αυτό θα ήταν υπέροχο».

• Διαβάστε επίσης: Αλτσχάιμερ – Μειωμένος ο κίνδυνος για όσους ηλικιωμένους έχουν κάνει αντιγριπικό εμβόλιο

Η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελεί τον κυριότερο εκπρόσωπο μιας ομάδας νευροεκφυλιστικών νοσημάτων που προκαλούν άνοια. Υπολογίζεται πως από τα περισσότερα από 55 εκατομμύρια άτομα που ζουν με άνοια σε όλο τον κόσμο περίπου το 60% έως 70% έχει Αλτσχάιμερ. Μόνο στις ΗΠΑ, εκτιμάται πως ζουν σήμερα με Αλτσχάιμερ 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι – και θα φτάσουν στα 12,7 εκατομμύρια έως το 2050 αν δεν βρεθεί στο μεταξύ κάποια πρωτοποριακή προληπτική αντιμετώπιση ή θεραπεία. Οπως επισημαίνει ωστόσο ο δρ Στίβεν Σάλογουεϊ, καθηγητής Νευρολογίας και Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή Warren Alpert του Πανεπιστημίου Brown και ένας από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, «θεραπεία που να κατατροπώσει την Αλτσχάιμερ δεν αναμένεται σύντομα». Εξού και η σημασία της POINTER.

Οι ερευνητές σκοπεύουν να στρατολογήσουν συνολικά 2.000 ανθρώπους ανά τις ΗΠΑ, ηλικίας 60-79 χρόνων, οι οποίοι αθλούνται σε γενικές γραμμές λιγότερο από τρεις φορές την εβδομάδα και έχουν ελαφρώς αυξημένη αρτηριακή πίεση, χοληστερόλη ή σάκχαρο ή κάποιου είδους οικογενειακό ιστορικό προβλημάτων μνήμης. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η μία λαμβάνει τακτικές οδηγίες και συμβουλές ώστε να υιοθετήσει μια μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, να αυξήσει την κοινωνική αλληλεπίδρασή της και να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα εκγύμνασης του εγκεφάλου μέσω ασκήσεων σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, καθώς και του σώματος με αερόβια άσκηση, ασκήσεις ενδυνάμωσης και διατάσεις. Οι εγκεφαλικές ασκήσεις περιλαμβάνουν ένα λογισμικό γνωστό ως BrainHQ, το οποίο χρησιμοποιεί μια προσέγγιση που παραπέμπει σε βιντεοπαιχνίδια, με σκοπό να ελέγξει και να ενδυναμώσει τη συγκέντρωση, την ταχύτητα επεξεργασίας του εγκεφάλου, την πλοήγηση στον χώρο και τα επονομαζόμενα people skills, τις επικοινωνιακές ικανότητες του χρήστη.

Η άλλη ομάδα λαμβάνει πιο γενικές πληροφορίες για την άσκηση, τη σωστή διατροφή και τα οφέλη που προσφέρουν δραστηριότητες όπως η απόκτηση μιας νέας δεξιότητας ή ενός χόμπι. Οι ερευνητές θα αξιολογούν και τις δύο ομάδες εθελοντών κάθε έξι μήνες για δύο χρόνια, συγκρίνοντας τις αλλαγές στις γνωστικές λειτουργίες και τη σωματική υγεία. Η POINTER, που έχει λάβει ήδη μια χρηματοδότηση ύψους 35 εκατομμυρίων δολαρίων από την Ενωση για την Αλτσχάιμερ (Alzheimer’s Association), αναμένεται να λάβει έως και 47 εκατομμύρια δολάρια επιπλέον από το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Γήρανση των ΗΠΑ ώστε να υποβάλει τους συμμετέχοντες σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου. «Υπάρχει πιθανότητα, ασκώντας τον εγκέφαλό μας, να αλλάζει κάτι στη βιολογία, όμως δεν έχουμε επαρκή διαθέσιμα στοιχεία ώστε να είμαστε κατηγορηματικοί ως προς αυτό», λέει η δρ Ντέινα Πλουντ από το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Γήρανση. «Χρειαζόμαστε λοιπόν αυτού του είδους τις έρευνες ώστε να απαντήσουμε σε αυτού του είδους τις ερωτήσεις».

Προς το παρόν, ο Μάριο Τάρντιφ, που έχασε τη μητέρα του από Αλτσχάιμερ, απολαμβάνει ιδιαίτερα τις ομαδικές συζητήσεις με άλλους εθελοντές, που προσφέρουν συμβουλές για ακόμα πιο υγιεινή διατροφή, όπως είναι η προσθήκη σπανακιού στα σμούθις φρούτων, καθώς και ενθάρρυνση ώστε να ακολουθεί πιστά το πρόγραμμα, ακόμα και όταν μπαίνει στον πειρασμό να προσπεράσει κάποιες ασκήσεις.