Το τελευταίο καλοκαίρι της Ευρώπης πριν από τον ρωσικό χειμώνα

Τα σύννεφα πυκνώνουν. Οσο πλησιάζει η 21η Ιουλίου, η ημέρα που πρέπει να ολοκληρωθούν οι εργασίες συντήρησης του ρωσογερμανικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1, τόσο απομακρύνεται το ενδεχόμενο να επαναλειτουργήσει ο αγωγός.

Ευθέως ανάλογα εντείνεται και η ανησυχία στο Βερολίνο και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για την επόμενη ημέρα και κυρίως για τον ερχόμενο χειμώνα.

Ο ενεργειακός πόλεμος του Πούτιν με την Ευρώπη, παράλληλα με τον πόλεμο στα πεδία της μάχης στην Ουκρανία, είναι σε πλήρη εξέλιξη και ο χειμώνας που έρχεται θα είναι καθοριστικός για την έκβασή του.

«Απολαύστε τις καλοκαιρινές ακτίνες όσο μπορείτε – ένας γεμάτος ρωσικός χειμώνας οδεύει προς την Ευρώπη». Ετσι ξεκινάει δημοσίευμα του «Politico» με τίτλο «Το τελευταίο καλοκαίρι της Ευρώπης, πριν απ’ τον ρωσικό χειμώνα» που αναφέρεται στην ενεργειακή κρίση, επισημαίνοντας παράλληλα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία γίνεται ήδη αισθητός σε όλη την ήπειρο, με τη μορφή της αύξησης των τιμών των τροφίμων, των φόβων για έλλειψη φυσικού αερίου και των ανησυχιών για την οικονομία. «Ηταν οι σκληροί ρωσικοί χειμώνες που το 1941 σταμάτησαν τον Χίτλερ. Τώρα η ιδέα [του Πούτιν] είναι να κάνει τον χειμώνα σκληρό στην Ευρώπη», σχολιάζουν σκωπτικά οι αρθρογράφοι.

Ηδη σε 12 χώρες της ΕΕ έχει διακοπεί μερικώς ή πλήρως η ροή ρωσικού φυσικού αερίου. Από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας σταμάτησε και η ροή αερίου από τον αγωγό Nord Stream 1 που τροφοδοτεί κυρίως τη Γερμανία, αλλά επίσης την Ιταλία, την Αυστρία και τη Γαλλία.

Η ελπίδα των ευρωπαϊκών χωρών ότι θα προλάβουν να γεμίσουν τις δεξαμενές για τον χειμώνα κάνοντας οικονομία στην κατανάλωση το καλοκαίρι  εξανεμίζεται. Η Γερμανία είχε φτάσει στο 60% την πληρότητα των δεξαμενών της, αλλά με την πλήρη διακοπή του Nord Stream 1 η στάθμη στις δεξαμενές σταμάτησε να ανεβαίνει. Αν η διακοπή γίνει οριστική, δεν θα μπορέσει να πιάσει τον στόχο του 80% τον Οκτώβριο και 90% τον Νοέμβριο για να βγάλει τον χειμώνα.

Στη σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ θα συζητηθεί εκ νέου το ζήτημα νέων κυρώσεων στη Ρωσία. Αποφάσεις ειδικά για το θέμα του ρωσικού φυσικού αερίου ούτως ή άλλως δεν αναμένονται. Αλλωστε  ο Πούτιν μπορεί να απαλλάξει τους Ευρωπαίους, κλείνοντας ο ίδιος οριστικά τη στρόφιγγα του Nord Stream 1.

Προς το παρόν η ρωσική Gazprom ζητά από τη Siemens επιστροφή της τουρμπίνας του αγωγού που επισκευάστηκε στον Καναδά. Η καναδική κυβέρνηση, κατ’ εξαίρεσιν των εθνικών κυρώσεων που επέβαλε στη Ρωσία, επέτρεψε την επιστροφή της τουρμπίνας στη Γερμανία. Από τη Siemens δεν υπήρξε νέα αντίδραση πλην της αρχικής, ότι εργάζεται πυρετωδώς για την επανατοποθέτηση της τουρμπίνας.

Εκπρόσωπος του καθ’ ύλιν αρμόδιου γερμανικού υπουργείου Οικονομίας περιορίστηκε την Παρασκευή στη δήλωση ότι η εταιρεία έχει πλήρη επίγνωση της σημασίας του θέματος. Ωστόσο, η τουρμπίνα είναι στην ουσία πρόφαση. Η Μόσχα συνδέει πλέον ευθέως την επαναλειτουργία του Nord Stream 1 με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία. Προφανώς ο Πούτιν δεν είναι διατεθειμένος να διευκολύνει τη Γερμανία, που έχει εξαγγείλει την απεξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο μέχρι το 2024.

Ο αντικαγκελάριος, Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, προειδοποίησε για έναν «πολιτικό εφιάλτη» που θα απειλούσε την κοινωνική συνοχή, εάν οι προμήθειες φυσικού αερίου μειωθούν τόσο ώστε να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να επιβάλλει δελτίο στη διανομή του. Προς το παρόν είναι συγκρατημένες οι αντιδράσεις του κόσμου στις υψηλές τιμές ενέργειας και τις ανατιμήσεις με την άνοδο του πληθωρισμού.

Ωστόσο η γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών δεν αποκλείει πολιτικές αναταράξεις με ένα νέο κύμα διαμαρτυρίας. «Φυσικά υπάρχει ο κίνδυνος, εκείνοι που στη διάρκεια της πανδημίας βγήκαν στους δρόμους με αντισυστημικά συνθήματα κατά της δημοκρατίας στο πλευρό ακροδεξιών εξτρεμιστών να καταχραστούν τη ραγδαία άνοδο των τιμών ως νέο θέμα κινητοποίησης», λέει η σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εσωτερικών.

Εκτός της ενεργειακής κρίσης για την Ευρώπη, συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία είναι επίσης η απειλούμενη επισιτιστική κρίση, η οποία πιέζει τους Ευρωπαίους για επαναπροσδιορισμό και της αγροτικής πολιτικής στην ΕΕ. Ο «πράσινος» υπουργός Γεωργίας της Γερμανίας, Τζεμ Ετζντεμιρ, δέχεται να αναθεωρηθεί η απόφαση της ΕΕ για την υποχρεωτική αγρανάπαυση που προβλέπει το ευρωπαϊκό «green deal». «Είμαι πρόθυμος, απλώνω το χέρι, ας εργαστούμε μαζί», λέει τώρα ο Ετσντεμιρ, το κόμμα του οποίου ήταν από τους πρωτεργάτες της στροφής στην Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ, η οποία προβλέπει από το 2023 την υποχρεωτική αγρανάπαυση τουλάχιστον για το 4% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων κάθε χώρας.