Οι «χάρτες της οργής» Ελλάδας – Τουρκίας και ο κίνδυνος για ένα «τυχαίο γεγονός» που θα οδηγήσει σε έκρηξη

Οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας δεν διάγουν και τις καλύτερες μέρες τους. Το παραδέχονται οι διπλωμάτες και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.

Σίγουρα η κατάσταση δεν παραπέμπει σε συναγερμό. Αλλά μπορεί πολύ εύκολα να ξεφύγει. Η «φωτιά μπορεί να ανάψει ανά πάσα στιγμή» ακόμα και αν δεν είναι σχεδιασμένο. Ακόμα και αν πρόκειται για τυχαίο γεγονός.

Διαβάστε επίσης: Η Αθήνα αλλάζει δόγμα στην εξωτερική πολιτική

«Ήρεμο καλοκαίρι» και ο ρόλος των εκλογών

Όλοι ωστόσο εκφράζουν την ελπίδα για ένα «ήρεμο καλοκαίρι». Σύμφωνα πάντα με διπλωμάτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις εδώ και δεκαετίες.

Το κλίμα δυναμιτίζει ακόμα περισσότερο το γεγονός ότι Ελλάδα – Τουρκία αλλά και η Κύπρος βρίσκονται σε τροχιά εκλογών. Με ορίζοντα το 2023.

Και όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές στο in οι εκλογές είναι δημοκρατικές διαδικασίες, σαφώς και είναι καλό να γίνονται ωστόσο σε χώρες όπως η Τουρκία και η Ελλάδα ευνοούν τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος έντασης ή την ενίσχυση τους.

Σε τι απάντησε ο «χάρτης Μπαχτσελί»

Ο «χάρτης Μπαχτσελί», ή καλύτερα ο χάρτης των Γκρίζων Λύκων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μία απόπειρα να ανάψει η φωτιά ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία;

Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στην Ελλάδα ήταν δικαιολογημένες;

Και ακόμα ήταν μία κίνηση αιφνιδιαστική;

Κυκλοφορούν πολλοί χάρτες τον τελευταίο καιρό, απαντούν χαμογελώντας πηγές κοντά σε διπλωμάτες τόσο στην Τουρκία, όσο και στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τουρκικές πηγές ο «χάρτης Μπαχτσελί» ήρθε να απαντήσει σε ένα προηγούμενο. Και αυτό είναι οι χάρτες της τουρκικής προκλητικότητας του Υπουργείου Εξωτερικών.

Διαβάστε επίσης: Η Αθήνα εκθέτει όλο τον τουρκικό αναθεωρητισμό από το 1973-2022 μέσα από 16 χάρτες

Η ενόχληση για τους χάρτες του υπουργείου Εξωτερικών

Πιο συγκεκριμένα στην Άγκυρα οι 16 χάρτες που έδωσε το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών στη δημοσιότητα στις 9 Ιουνίου 2022 με στόχο να περιγράψουν την τουρκική προκλητικότητα, εκτιμάται ότι υιοθετούν το χάρτη της Σεβίλλης, επιχειρούν να δώσουν πλήρη επήρεια στο Καστελόριζο και παραπέμπουν σε σύνορα Ελλάδας – Κύπρου μέσω των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών των δύο χωρών.

Κάτι που η Τουρκία αρνείται να αποδεχθεί κατηγορηματικά, καθώς θεωρεί ότι έτσι το Αιγαίο μετατρέπεται σε ελληνική λίμνη και παραβιάζονται τα δικά της δικαιώματα και συμφέροντα.

Και αυτό όπως επισημαίνουν ήταν απόλυτα «λογικό», σύμφωνα με την Τουρκία να προκαλέσει μία αντίδραση από την πλευρά της Άγκυρας.

Η συνάντηση των συνόρων Ελλάδας – Κύπρου

Η δυνατότητα τα σύνορα της Ελλάδας με της Κύπρου να συναντηθούν, έστω και στη θάλασσα, υφίσταται μόνο αν δοθεί πλήρης επήρεια στο Καστελόριζο, υποστηρίζουν τούρκοι αναλυτές και υπογραμμίζουν, διατηρώντας την ανωνυμία τους, πως αυτό ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά της Άγκυρας καθώς παραπέμπει στην ένωση.

Στην Τουρκία δεν σχολιάζουν – όπως λένε – το «χάρτη Μαχτσελί» αλλά το χάρτη της Σεβίλλης, που υιοθετήθηκε από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές πάντα και προκάλεσε το χάρτη Μπαχτσελί.

Η προσοχή αποτρέπει την κλιμάκωση

Οι ίδιες τουρκικές πηγές επισημαίνουν πως είναι σημαντικό να «υπάρχει προσοχή στις κινήσεις εκατέρωθεν, προκειμένου να αποφευχθεί η ακραία κλιμάκωση».

Ωστόσο το θετικό για την Ελλάδα, που δείχνει ενδεχομένως και την απροθυμία Ερντογάν να δυναμιτίσει το κλίμα, είναι για τους ανθρώπους που παρακολουθούν στενά τα όσα λαμβάνουν χώρα στην Άγκυρα είναι το ότι ο τούρκος πρόεδρος απέφυγε οποιοδήποτε σχόλιο σε σχέση με το χάρτη των Γκρίζων Λύκων, που υιοθέτησε ο Μπαχτσελί.

Σαφώς δεν μπορούσε να «αδειάσει» τον κυβερνητικό του εταίρο, ωστόσο θα μπορούσε να υπερθεματίσει. Και για την τουρκική πλευρά το ότι ο Ερντογάν επέλεξε να μείνει σιωπηλός δείχνει πολλά. Αφού και όσα δεν λέγονται από επιλογή έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία.

Λύση μόνο σε διεθνές δικαστήριο

Σε αυτές τις συνθήκες υπάρχει περιθώριο για διάλογο για την επίλυση του ζητήματος των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο πλευρών;

Αναλυτές που εκφράζουν την τουρκική οπτική, απαντούν και ναι και όχι, αφού όπως επισημαίνουν αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα που πρέπει να λυθεί. Βάζουν στο τραπέζι και το Κυπριακό. Χαρακτηρίζουν μέρος της διαφοράς ακόμα και τις βραχονησίδες.

Επιμένουν δε στην επιχειρηματολογία της Άγκυρας πως το Δίκαιο της Θάλασσας συνδέει διάφορα πράγματα και ως εκ τούτου δεν μπορείς να λες συζητάω θαλάσσιες ζώνες χωρίς τον εναέριο χώρο. Συζητάω θαλάσσιες ζώνες χωρίς τα χωρικά ύδατα.

Ειδικά σε αυτό επιμένουν πως για να πάνε Ελλάδα και Τουρκία σε οποιοδήποτε θεσμό διεθνούς επιδιαιτησίας, είτε η εικόνα θα παγώσει στα έξι μίλια όπως είναι σήμερα, για όλους, είτε πάει αναλογικά, γίνεται συζήτηση για το πού θα είναι έξι, οκτώ, εννιά ή 12, συμφωνούμε και ζητάμε από το δικαστήριο να λύσει τα υπόλοιπα.

Οι ίδιοι κύκλοι υποστηρίζουν ωστόσο ότι η Άγκυρα δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στην Αθήνα, πως ένα βήμα πριν το δικαστήριο δεν θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, εγκλωβίζοντας την Τουρκία.

Σε αυτό που συμφωνούν καθηγητές, αναλυτές και διπλωμάτες πάντως σε Αθήνα και Άγκυρα είναι πως η διαφορά για τις θαλάσσιες ζώνες δεν θα λυθεί διμερώς.

Το Δίκαιο της Θάλασσας μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλλά… αποσπασματικά

Σύμφωνα δε με απόψεις που εκφράζονται από την τουρκική πλευρά, η UNCLOS, η συνθήκη που αποτελεί το Δίκαιο της Θάλασσας δεν μπορεί να είναι αυτή που θα χρησιμοποιηθεί για την επίλυση της διαφοράς, αφού με τόσα νησιά δεν θα αφήσει περιθώρια στην Τουρκία. Και υποστηρίζουν ότι μπορεί να εφαρμοστεί μόνο αν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν να την χρησιμοποιήσουν αποσπασματικά. Και να καλυφθούν έτσι τα συμφέροντα της Άγκυρας.

Πώς θα άλλαζε το κλίμα

Στο ερώτημα αν υπάρχει κάτι που θα άλλαζε το κλίμα και θα έκανε Αθήνα και Άγκυρα να θέλουν να λύσουν τη διαφορά τους, η τουρκική εκτίμηση συμπίπτει με την ελληνική. Ή κάτι πολύ άσχημο ή μία απόφαση να εκπαιδευτούν οι λαοί στις δύο πλευρές του Αιγαίου ώστε να είναι έτοιμοι να αποδεχτούν τη λύση.

Το άσχημο θα μπορούσε να είναι ένα τυχαίο γεγονός, όπως οι σεισμοί του 1999, που δημιούργησαν την διπλωματία των σεισμών, με κάποιους στην Αθήνα να υπενθυμίζουν πως το μομέντουμ εκείνης της περιόδου χάθηκε ανεπιστρεπτί.

Η δεύτερη περίπτωση είναι εξαιρετικά δύσκολη, δεδομένου και του χαρακτήρα των δύο λαών. Προϋποθέτει χαμηλούς τόνους και να αποφασίσουν όλοι ότι θα σταματήσουν να ανταλλάσσουν κατηγορίες και βολές για πολλά χρόνια.

Απειλές και προειδοποιήσεις

Το μότο ωστόσο Τούρκων διπλωματών και αναλυτών όταν απαντάνε στην Ελλάδα είναι πως ο Ερντογάν δεν είναι απρόβλεπτος. Σημειώνοντας πως κάθε κίνηση της Άγκυρας έρχεται να απαντήσει σε μία προηγουμένη της Αθήνας.

Κάτι που θα μπορούσε να εκληφθεί τόσο ως προειδοποίηση όσο και ως απειλή. Ανάλογα με την πλευρά που στέκεται ο καθένας…