Ελλάδα – Τουρκία: Πόσο επικίνδυνος είναι ο πόλεμος νεύρων που διεξάγεται στο παρασκήνιο

Ένας «πόλεμος νεύρων» που ξεκίνησε με το «Μητσοτάκης γιοκ» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζεται μέχρι σήμερα ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Ένας «πόλεμος νεύρων» που μετράει συμμάχους, εχθρούς, λάθη και βρίσκεται σε ετοιμότητα προκειμένου να «ενεργοποιήσει μηχανισμούς» ώστε η ένταση να συνεχίσει να υφίσταται στο παρασκήνιο, έως ότου κριθεί αναγκαίο να επανέλθει στο προσκήνιο.

Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε πως οι έως τώρα εκτιμήσεις διπλωματών και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, σημειώνουν ότι παρά την ρητορική, ακόμα και επεισόδια σαν τους «χάρτες Μπαχτσελί» δημιουργούν μεν θόρυβο, δεν κρίνονται ωστόσο ικανά για να διαταράξουν το μέχρι στιγμής – σχετικά – ήρεμο καλοκαίρι.

Διαβάστε επίσης: Η Αθήνα αλλάζει δόγμα στην εξωτερική πολιτική

Το ατύχημα

Κανείς πάντως δεν φτάνει να αποκλείσει το «ατύχημα». Ακόμα και αν, όπως σημειώνουν διπλωμάτες και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, η Άγκυρα δεν το επιδιώξει.

Ιδιαίτερα αν η ρητορική της έντασης συνεχιστεί. Με τουρκικές πηγές να βάζουν στο κάδρο και κορώνες που βγαίνουν από ελληνικά χείλη, όπως υποστηρίζουν, έστω και αν στόχος τους είναι να απαντήσουν σε τουρκικές δηλώσεις.

Ο χάρτης των Γκρίζων Λύκων

Ο χάρτης των Γκρίζων Λύκων που υιοθετήθηκε από τον Μπαχτσελί και προκάλεσε σειρά αντιδράσεων στην Αθήνα, όπως ήταν αναμενόμενο και είναι ένα παράδειγμα πώς η ένταση διατηρείται, εξωθεσμικά και μπορεί να δημιουργήσει σημαντικό θόρυβο.

Ένας θόρυβος, που όπως υπογραμμίζεται από πολλές πλευρές, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αθώος.

Θρυλλίδα εξελίξεων

Ενίοτε δε ακόμα και αν χρησιμοποιείται για εσωτερική κατανάλωση είναι ικανός να μετατραπεί σε θρυαλλίδα εξελίξεων και να προκαλέσει εντάσεις εξαιρετικά δυσανάλογες σε σχέση με αυτόν που το ξεκίνησε. Και πολύ μακριά από τις προθέσεις ακόμα και αυτού που το άφησε να εξελιχθεί.

Τι επιλέγει να μην πει ο Ερντογάν

Για αναλυτές στην Τουρκία, δε, αν και ο Ερντογάν δεν έχει δείξει να μην ευνοεί τις εντάσεις και να μην χρησιμοποιεί τον ακροδεξιό κυβερνητικό του εταίρο, είναι σημαντικό ορισμένες φορές να βλέπουμε και σε τι επιλέγει να μείνει σιωπηλός.

«Μερικές φορές έχει μεγαλύτερη σημασία να παρακολουθείς τι επιλέγει να μην λέει ο Ερντογάν» ανέφεραν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές. Σημειώνοντας ότι ενίοτε αυτά που επιλέγει να μην πει είναι πιο σημαντικά από όσα επιλέγει να πει. Το ίδιο έχουν επανειλημμένα τονίσει σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά, θέλοντας να δείξουν ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να έχουν οξυνθεί ακόμα περισσότερο.

Η κούρσα των εξοπλιστικών

Πηγές που βρίσκονται κοντά στα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας και στις δύο πλευρές του Αιγαίου παρακολουθούν και τις εξελίξεις στα εξοπλιστικά και των δύο χωρών και δεν είναι λίγες οι φορές που παραδέχονται – off the record  φυσικά – ότι τόσο η Αθήνα όσο και η Άγκυρα έχουν μπει σε έναν ανταγωνισμό που δεν τις ωφελεί.

Ενδεικτικό το γεγονός ότι η Τουρκία επιδιώκει την απόκτηση του αντιαεροπορικού συστήματος SAMP-T κάτι που συζήτησε ο τούρκος πρόεδρος και με τον ιταλό πρωθυπουργό, Μάριο Ντράγκι σε πρόσφατη συνάντηση τους.

Ένα ζήτημα που συζήτησε ο Ερντογάν και το Σάββατο σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε και με τον γάλλο ομόλογο του, Εμανουέλ Μακρόν. Με τον τούρκο πρόεδρο να σημειώνει, σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της Άγκυρας ότι «οι προσδοκίες του σχετικά με το αντιαεροπορικό SAMP-T είναι να αναπτυχθεί ένα κοινό σύστημα και να υπάρξει η μέγιστη συνεργασία».

Την ίδια στιγμή Έλληνες διπλωμάτες που παρακολουθούν την επιδίωξη των ΗΠΑ να έχουν μία ισορροπία όσον αφορά τα εξοπλιστικά ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, με κάποιους να προτείνουν να δίνονται στην Αθήνα τελευταίας τεχνολογίας όπλα, που δεν θα διαθέτει η Άγκυρα, υπογραμμίζουν τον κίνδυνο μίας εκτός ελέγχου εξοπλιστικής κούρσας.

«Αρκιβές» συμμαχίες

Για πηγές με γνώση των εξελίξεων στην Άγκυρα το παράδειγμα ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία μπορούν πολύ εύκολα να συρθούν σε εξοπλισμούς, πληρώνοντας ακριβά τις «συμμαχίες» που επιδιώκουν να χτίσουν η μία απέναντι στην άλλη, είναι εμφανές στο αντιπυραυλικό σύστημα SAMP-T. Και το γεγονός ότι η σύμπραξη Γαλλίας, Ιταλίας, Τουρκίας προϋπήρχε.

Θέτουν ακόμα και το ερώτημα εάν την Ελλάδα πραγματικά τη συμφέρει η έγκριση της τροπολογίας των αμερικανών βουλευτών ενάντια στο αίτημα της Τουρκίας για τα F-16. Πατώντας πάντα στο επιχείρημα ότι οι ΗΠΑ θεωρούν ότι χωρικά ύδατα και εθνικός εναέριος χώρος πρέπει να ταυτίζονται, μην δεχόμενες τη διαφορά 6 μιλίων στα χωρικά ύδατα και 10 στον εναέριο χώρο που αναφέρει η Ελλάδα. «Είναι σίγουρη η Αθήνα ότι τη συμφέρει να ανοίξει μία τέτοια συζήτηση, με βάση το διεθνές δίκαιο;» ρωτούν χαρακτηριστικά.

Λύση μόνο σε διεθνές δικαστήριο

Πάντως Έλληνες και Τούρκοι αναλυτές και διπλωμάτες συμφωνούν πως η ελληνοτουρκική διαφορά για τις θαλάσσιες ζώνες θα λυθεί μόνο σε διεθνές δικαστήριο. Έστω και αν οι Τούρκοι δεν δείχνουν απαραίτητα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αναζητώντας ποιο θα συνέφερε περισσότερο την Άγκυρα. Και τονίζοντας σαφώς ότι εκεί θα πρέπει να μπουν και «όλα τα υπόλοιπα θέματα που συνδέονται με τις θαλάσσιες ζώνες», όπως για παράδειγμα ο εθνικός εναέριος χώρος. Υπογραμμίζουν δε ότι πρέπει να υπάρξει σχετική δέσμευση και από τις δύο πλευρές ότι η απόφαση θα είναι σεβαστή.

Τι θα κινητοποιούσε για λύση

Στο αν οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να προχωρήσουν σε λύση και ποιες συνθήκες θα ήταν αυτές που θα τις έκαναν να κινητοποιηθούν, τουρκικές πηγές αναφέρονται σε ένα τραγικό γεγονός, που θα έφερνε τις δύο πλευρές κοντά, όπως ήταν η διπλωματία των σεισμών, ή που θα τις έκανε να έρθουν αντιμέτωπες, όπως ένα «θερμό επεισόδιο».

Για να δουλέψει ωστόσο η διπλωματία υπογραμμίζουν όπως και αντίστοιχες πηγές στην Αθήνα ότι χρειάζεται χρόνος για να πέσουν οι τόνοι, να εκπαιδευτούν οι δύο λαοί στην ιδέα και να την αποδεχτούν και αυτό προϋποθέτει να πάψουν οι κορώνες και από τις δύο πλευρές.