Γράφει η Φαίη Βακρινού*

Πώς είναι η σχέση σας με τα χρήματα; Καλή, κακή, ανύπαρκτη; Όταν σκέφτεστε τα μετρητά στην τσέπη σας ή τα χρήματα στον τραπεζικό σας λογαριασμό, πιθανότατα δεν «προσέχετε» πραγματικά τη σχέση που έχετε με αυτόν τον αριθμό. Συνήθως θα σας απασχολήσουν περισσότερο τα πρακτικά πράγματα. Όπως το να είστε σε θέση να πληρώσετε το ενοίκιο και τα πάγια έξοδα του μήνα ή το να καταφέρετε να κλείσετε επιτέλους εισιτήρια για διακοπές.

Η σχέση μας με τα χρήματα όμως είναι, όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, μια συναισθηματική σχέση! Η κατανόηση της, μπορεί να σας βοηθήσει να φτάσετε ταχύτερα στην «οικονομική σας ελευθερία» και στη σωστή διαχείριση των κερδών σας.

Διαβάστε επίσης: Οικονομία: Η Ευρώπη στη θηλιά του στασιμοπληθωρισμού

Η «κληρονομική» μας σχέση με τα χρήματα

Για να δημιουργήσετε μια «υγιή σχέση» με τα χρήματα, πρέπει να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να αξιολογήσετε και στη συνέχεια να καταστρώσετε ένα σχέδιο επίθεσης. Το πρώτο βήμα είναι να κατανοήσετε την τρέχουσα σχέση σας με τα χρήματα και το τι πραγματικά σημαίνει. Υπάρχουν ορισμένες συμπεριφορές που έχουμε απέναντι στο  χρήμα τις οποίες δεν γνωρίζουμε καν. Η νοοτροπία μας απέναντι σε αυτά μπορεί να μας διευκολύνει ή να μας δυσκολέψει αναλόγως.

Η σχέση μας με τα χρήματα αρχίζει να αναπτύσσεται από πολύ νωρίς. Ο τρόπος με τον οποίο αισθάνονταν οι γονείς μας για τα χρήματα επηρεάζει συνήθως το πώς αισθανόμαστε για τα χρήματα ως ενήλικες. Σκεφτείτε λοιπόν όταν ήσασταν παιδιά. Υπήρχε μεγάλο άγχος για τα οικονομικά ή τα λεφτά δεν ήταν ποτέ πρόβλημα στο σπίτι σας; Τώρα σκεφτείτε την τωρινή σας στάση απέναντι στα χρήματα. Πιστεύετε ότι η στάση σας είναι παρόμοια με τη στάση στην οποία είχατε εκτεθεί μεγαλώνοντας; Παρατηρήστε τον εαυτό σας και γρήγορα θα συνειδητοποιήσετε ότι μπορεί να κουβαλάτε τις ίδιες ιδέες και συμπεριφορές με αυτές των γονιών σας.

Ποια είναι η νοοτροπία σας για τα χρήματα;

Μόλις συνειδητοποιήσετε τη σχέση σας με τα χρήματα, ετοιμαστείτε να «επιτεθείτε» στην ίδια τη νοοτροπία σας. Υπάρχουν δύο ειδών τρόποι σκέψης στις οποίες εμπίπτουν οι περισσότεροι άνθρωποι.

  • Η νοοτροπία της έλλειψης
  • Η νοοτροπία της αφθονίας

Και οι δύο είναι ακριβώς αυτό που ακούγονται.

Οι άνθρωποι που έχουν την νοοτροπία της έλλειψης θεωρούν ότι υπάρχει ένα περιορισμένο χρηματικό ποσό στη διάθεσή τους. Μερικά σημάδια ότι έχετε νοοτροπία έλλειψης είναι τα εξής:

  • Φοβάστε να ξοδέψετε χρήματα ακόμα και όταν τα έχετε
  • Νιώθετε άβολα απέναντι σε άλλους που έχουν περισσότερα από εσάς
  • Βάζετε ένα όριο στις δυνατότητες κερδών σας και νιώθετε ότι ό,τι κι αν κάνετε δεν θα μπορέσετε ποτέ να κερδίσετε περισσότερα χρήματα

Οι άνθρωποι που έχουν τη νοοτροπία της αφθονίας πιστεύουν ότι υπάρχει ένα άπειρο χρηματικό ποσό στη διάθεσή τους (ακόμη κι αν δεν ισχύει στην πραγματικότητα). Μερικά σημάδια ότι έχετε νοοτροπία αφθονίας είναι:

  • Έχετε «εμπιστοσύνη» πως τα χρήματα που ξοδεύετε τώρα θα σας επιστραφούν όταν τα χρειαστείτε
  • Πιστεύετε ότι οι δυνατότητες των κερδών σας είναι άπειρες και ότι τα χρήματα θα είναι πάντα διαθέσιμα εάν αφιερώσετε χρόνο για να τα αποκτήσετε
  • Νιώθετε άνετα με όσους είναι πλούσιοι ή έχουν περισσότερα από εσάς

Η νοοτροπία της έλλειψης μπορεί να είναι περιοριστική. Ίσως νιώσετε τον εαυτό σας να τρέφει αρνητικά συναισθήματα για άλλους ανθρώπους, ειδικά όταν τα πάνε καλά οικονομικά. Μπορεί ακόμη να αδικείτε τον ίδιο σας τον εαυτό «μένοντας πίσω» σε όλα τα επίπεδα απλά και μόνο από φόβο.

Το να έχεις μια νοοτροπία αφθονίας είναι πολύ πιο απελευθερωτικό. Τείνεις να αναζητάς και να αρπάζεις τις ευκαιρίες, δίνεις περισσότερα και συχνά διαπιστώνεις ότι λαμβάνεις και πιο πολλά. Η γενική σας στάση επίσης τείνει να είναι πιο θετική επειδή δεν ανησυχείτε ή δεν αγχώνεστε για το αν θα έχετε αρκετά λεφτά.

Ποιοι είναι οι χρηματικοί σας στόχοι;

Ποιοι είναι οι οικονομικοί σας στόχοι; Θέλετε να εξοφλήσετε ένα δάνειο; Να απαλλαγείτε από το χρέος της πιστωτικής σας κάρτας; Να αγοράσετε ένα σπίτι; Να πάτε διακοπές; Κάντε μια λίστα με αυτούς τους στόχους και αναρωτηθείτε: αυτό που θέλω είναι εφικτό; Μπορώ να το πετύχω;

Αν νιώθετε ότι δεν υπάρχει τρόπος να πετύχετε κάτι από αυτά που επιθυμείτε, αφιερώστε μια στιγμή και σκεφτείτε το γιατί. Μήπως επειδή το «θέλω είναι πολύ μεγάλο»; Μήπως επειδή φοβάμαι; Μερικές φορές οι περιστάσεις μας φέρνουν σε μια θέση όπου έχουμε περιοριστικές πεποιθήσεις για το τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε. Κι αυτό είναι απολύτως λογικό και κατανοητό. Πρακτικά πχ ένας εργαζόμενος με τον βασικό μισθό, είναι παράλογο να πιστεύει πως θα καταφέρει να αγοράσει ένα γιοτ. Ωστόσο, «αναποδογυρίζοντας» το σενάριο και εστιάζοντας στη δυνατότητα και στο πώς μπορείτε να καταφέρετε έναν υψηλό χρηματικά στόχο στο μέλλον, είναι ένα βήμα προς τη βελτίωση της σχέσης σας με τα χρήματα και τη βελτίωση των πεποιθήσεων σας γι’ αυτά.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας για τα χρήματα;

Ο φόβος είναι ένα πολύ δυνατό συναίσθημα. Όχι μόνο είναι εξαιρετικά περιοριστικό, αλλά οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα. Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι φόβοι σας για τα χρήματα; Ανησυχείτε ότι θα ξεμείνετε; Δεν θα μπορείτε να πληρώσετε τους λογαριασμούς σας; Θα χάσετε το σπίτι σας;

Σκεφτείτε αυτούς τους φόβους και το πώς επηρεάζουν την καθημερινότητά σας. Ο φόβος που έχουμε μπορεί στην πραγματικότητα να μας κοστίσει περισσότερο από όσο φανταζόμαστε. Είναι λοιπόν καιρός να εντοπίσετε αυτούς τους φόβους, να καταλάβετε από πού προέρχεται αυτή η έλλειψη αυτοπεποίθησης και να την καταπολεμήσετε.

Πώς μπορώ να αλλάξω τη σχέση μου με τα χρήματα

 Το να αλλάξετε τη σχέση σας με τα χρήματα δεν πρόκειται να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Υπάρχουν πολλοί τρόποι και πράγματα που μπορείτε να κάνετε καθημερινά για να φτάσετε στο σημείο να έχετε εξαιρετική σχέση με τα χρήματα:

  • Σκεφτείτε «αντίστροφα»

Δώστε προσοχή στα λόγια σας. Κάθε φορά που λέτε κάτι όπως «Δεν μπορώ να αντέξω οικονομικά..» ή «Δεν έχω..» ή «Ποτέ δεν θα..» ,κάντε αντ’αυτού μια θετική δήλωση. Έτσι, για παράδειγμα, μπορείτε να αντικαταστήσετε τις λέξεις σας με το «Θα…» ή «Ανυπομονώ να…» ή «Κάνω βήματα για…». Θα εκπλαγείτε με το τεράστιο αντίκτυπο που θα έχει αυτή η μικρή αλλαγή στην καθημερινότητά σας.

  • «Το φαινόμενο του αντικατοπτρισμού»

Η ευγνωμοσύνη είναι ένα όμορφο συναίσθημα. Το να νιώθουμε ευγνωμοσύνη για όσα έχουμε είναι πολύ σημαντικό. Σκεφτείτε όλες τις θετικές εμπειρίες που είχατε με τα χρήματα. Πώς αισθανθήκατε; Πώς αντιδράσατε; Επαναφέρετε αυτό το συναίσθημα. Ειδικά κάθε φορά που αρχίζετε να νιώθετε αρνητικά συναισθήματα για τα χρήματα. Θα δείτε πως είμαστε «καθρέφτες» των θετικών ή αρνητικών μας συναισθημάτων. Προσπαθήστε στον «καθρέφτη» να βλέπετε τα θετικά και να νιώθετε ευγνωμοσύνη γι’αυτά.

  • Φροντίστε τον εαυτό σας

Όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε καλύτερα την οικονομική μας κατάσταση, τείνουμε να ξεχνάμε την ευημερία και την ευτυχία μας. Είναι φυσιολογικό. Υπάρχει μια ενοχή που σχετίζεται με το να ξοδεύουμε χρήματα επιπόλαια όταν προσπαθούμε να ξεπληρώσουμε ένα βουνό χρέους.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από το πού βρίσκεστε στο «ταξίδι του οικονομικού προγραμματισμού σας», είναι πολύ σημαντικό να μην ξεχνάτε να φροντίζετε τον εαυτό σας. Δεν χρειάζεται να σας πάρετε κάτι μεγάλο ή σημαντικό. Αλλά κάτι πρέπει να πάρετε ή να κάνετε για τον εαυτό σας. Εξοικονομήστε λίγα χρήματα για να κάνετε μανικιούρ/πεντικιούρ ή για να απολαύσετε ένα δείπνο έξω με φίλους. Εστιάστε σε κάτι που σας αρέσει πραγματικά και μην ξεχνάτε να το χαρίζετε στον εαυτό σας.

  • Εστιάστε στο «έχω»

Είναι εύκολο να εστιάζετε σε αυτά που δεν έχετε. Είναι εύκολο να σκέφτεστε συχνά όσα δεν μπορείτε να αντέξετε οικονομικά μα πιστεύετε πως θα σας έκαναν  πιο ευτυχισμένο. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, νιώθουμε πιο άνετα με το να εστιάζουμε σε εκείνα που μας λείπουν. Ωστόσο, αυτές οι σκέψεις, οι ιδέες και οι συζητήσεις μπορεί να έχουν άσχημες επιπτώσεις στη ζωή μας.

Αρχίστε να σκέφτεστε τι έχετε. Πληρώσατε όλους τους λογαριασμούς σας και τώρα έχετε μείνει με ελάχιστα χρήματα στο πορτοφόλι σας; Ο καθένας θα ένιωθε άσχημα. Ωστόσο, μπορείτε να εστιάσετε στο γεγονός ότι ήσασταν πραγματικά σε θέση να πληρώσετε αυτούς τους λογαριασμούς. Ότι είχατε αρκετά χρήματα για να πληρώσετε αυτούς τους λογαριασμούς. Επίσης, έχετε ένα κρεβάτι να σας περιμένει, μια στέγη, φαγητό στο τραπέζι. Μην ξεχνάμε πως όλα αυτά δεν είναι καθόλου αυτονόητα και πάντα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που μπορούμε και τα διαθέτουμε.

Πώς επηρεάζουν τα χρήματα την ευημερία μας

Η καλή σχέση με τα χρήματα, έχει να κάνει με την καλή μας υγεία.  Η οικονομική ευεξία οδηγεί όχι μόνο σε ψυχική ηρεμία αλλά και σε μια ζωή με λιγότερο στρες. Όταν έχετε καλή σχέση με τα χρήματα, οι εμπειρίες σας με αυτά είναι θετικές.Δεν αισθάνεστε άγχος όταν πληρώνετε λογαριασμούς. Αντιθέτως, βλέπετε τα χρήματα ως «εργαλείο» και συνειδητοποιείτε ότι έχετε το προνόμιο να πληρώνετε τις υποχρεώσεις σας.  Όταν ξοδεύτε, βλέπετε τα άμεσα οφέλη και το τι αυτό σας προσφέρει πίσω. Εστιάστε περισσότερο στην «αξία» παρά στο κόστος. Κάντε μια καλή διαχείριση του χρέους σας, εάν υπάρχει. Βάλτε έναν στόχο και ξεκινήστε την αποταμίευση.

Κάντε το πρώτο βήμα και δεσμευτείτε να βελτιώσετε τη σχέση σας με τα χρήματα μέρα με τη μέρα. Μπορεί να μην δείτε αλλαγές από τη μια μέρα στην άλλη. Στο τέλος όμως θα αρχίσετε να βλέπετε τα χρήματα από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά. Κάντε μεγάλα όνειρα και προσπαθήστε για αυτά. Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο όταν είστε υγιείς, έχετε έναν ξεκάθαρο στόχο και πιστεύετε στον εαυτό σας.

Η Φαίη Βακρινού σπουδάζει δημοσιογραφία στη New Media Studies

Headlines