Η φωτογράφος που απαθανάτισε την αλλόκοτη φύση των Μεξικανών παλαιστών

Η Lourdes Grobet, η πολυσχιδής Μεξικανή καλλιτέχνις που απαθανάτισε θρύλους του lucha libre με τον φωτογραφικό της φακό, πέθανε σε ηλικία 81 ετών.

Επί τέσσερις δεκαετίες, πραγματοποίησε πειράματα με βίντεο, περφόρμανς και φωτογραφία, τα οποία εξερεύνησαν την κοινωνική πραγματικότητα της εργατικής τάξης του Μεξικού του 20ού αιώνα. Οι πιο χαρακτηριστικές εικόνες της απεικονίζουν ήρωες και κακοποιούς του θεαματικού αθλήματος της lucha libre σε ταπεινά περιβάλλοντα: δίπλα στην κουζίνα, κάνοντας ρετούς στο μακιγιάζ ή θηλάζοντας παιδιά.

• Διαβάστε ακόμα: Ο γλύπτης Κλάες Όλντενμπουργκ κατασκεύαζε αμφιλεγόμενα, μνημειώδη καθημερινά αντικείμενα

Η περίεργη, επαναστατική φλέβα της φωτογραφίας της Grobet αφήνει τη δική της παρακαταθήκη: «Αφήνει πίσω της ένα εξαιρετικό έργο σχετικά με την κοινωνική τάξη και το φύλο στη χώρα της», έγραψε στο Twitter η Κουβανοαμερικανίδα καλλιτέχνης Coco Fusco. «Τα πορτρέτα της με τους luchadores είναι απολύτως αξέχαστα. Αντίο και ευχαριστώ, αγαπητή Lourdes».

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Η Lourdes Grobet γεννήθηκε το 1940 στην Πόλη του Μεξικού από ελβετομεξικανική οικογένεια. Σπούδασε εικαστικά στο Universidad Iberoámericana με μέλη της αβανγκάρντ του Μεξικού, όπως ο Mathias Goeritz, ο Gilberto Aceves Navarro και η Katy Horna.

«Οι δάσκαλοι που με επηρέασαν από νωρίς», δήλωσε αργότερα η Grobet, «ήταν ο Mathias, ο Gilberto και ο El Santo – ο άνθρωπος με την ασημένια μάσκα», ένας από τους πιο εμβληματικούς luchadores. Ως φοιτήτρια, η Grobet επιδίωξε να επεκτείνει την πρακτική της πέρα από τη ζωγραφική και, με την ενθάρρυνση των δασκάλων της, έφυγε από το Μεξικό το 1968 για να συνεχίσει την εκπαίδευσή της στη Γαλλία.

Διαπίστωσε ότι η αμεσότητα και οι επικοινωνιακές πτυχές της φωτογραφίας ταιριάζουν στις αναζητήσεις της. «Κοιτάζοντας γύρω μου, και αφού έκανα στον εαυτό μου τις αναπόφευκτες ερωτήσεις σχετικά με το τι είναι τέχνη, έγινε σαφές ότι για μένα ήταν μια γλώσσα, ένας τρόπος να λέω πράγματα, και έτσι έπρεπε να βρω τον καλύτερο τρόπο να τα πω», είπε στην Angélica Abelleyra το 2005.

Η Grobet επέστρεψε στην Πόλη του Μεξικού τη δεκαετία του 1970 και βρήκε ένα ανερχόμενο φασιστικό κίνημα που βασιζόταν στο αντικομμουνιστικό συναίσθημα και στις λεγόμενες παραδοσιακές χριστιανικές αξίες. Η πρώτη της μεγάλη εμφάνιση ήταν το 1970 στην Galería Misrachi, όπου παρουσίασε την εγκατάσταση Serendípiti (Serendipity), έναν «λαβύρινθο από υπερυψωμένα δάπεδα, φώτα και καθρέφτες», σύμφωνα με το Μουσείο Hammer, τον οποίο το κοινό καλούνταν να εξερευνήσει. Μεταξύ 1973 και 1975, παρουσίασε δύο φωτογραφικές περφόρμανς στο Casa del Lago: A la mesa (Στο τραπέζι), μια φωτογραφική τοιχογραφία οικιακών συσκευών, και Hora y media (Ώρα και μισή), στην οποία φωτογραφήθηκε καθώς περπατούσε πάνω σε ένα ξύλινο πλαίσιο και έσκισε το αλουμινόχαρτο που το κάλυπτε.

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Photo: YouTube

Έφυγε ξανά από το Μεξικό το 1977 για να σπουδάσει φωτογραφία στη Σχολή Τέχνης και Σχεδιασμού του Κάρντιφ στην Ουαλία. Επιστρέφοντας στην Πόλη του Μεξικού στα τέλη της δεκαετίας του 1970 εντάχθηκε στο Proceso Pentágono, μια καλλιτεχνική κολεκτίβα που διοργάνωνε αιχμηρές δημόσιες παρεμβάσεις και υπερασπιζόταν τον πειραματισμό ως απάντηση στην κοινωνική καταπίεση, και συμμετείχε στο Consejo Mexicano de Fotografía, ένα νεοσύστατο πολιτιστικό ίδρυμα αφιερωμένο στην προώθηση και την καινοτομία της φωτογραφίας στο Μεξικό.

Η Grobet άρχισε να καταγράφει το χρονικό της lucha libre τη δεκαετία του 1980, απομυθοποιώντας τους αθλητές-σταρ χωρίς να υποβαθμίζει την αλλόκοτη φύση που τους κάνει να ξεχωρίζουν. Οι άντρες και οι γυναίκες παλαιστές -ονόμασε το πρότζεκτ la doble lucha, ή αλλιώς την αμφίδρομη πάλη- φωτογραφήθηκαν σε οικεία περιβάλλοντα και μάλιστα τοποθετημένοι σαν για ένα κοινότοπο οικογενειακό πορτρέτο, αλλά εξακολουθούσαν να είναι μεταμφιεσμένοι με τα φανταστικά κοστούμια.

Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνεται το 2005 το βιβλίο «Lucha Libre: Masked Superstars of Mexican Wrestling» και οι εικόνες της βρίσκονται στις συλλογές του Fundación Cultural Televisa και του Centro de la Imagen στην Πόλη του Μεξικού, του Harry Ransom Center, του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν και του Musée du Quai Branly στο Παρίσι, μεταξύ άλλων.