Κύπρος 1974: Η Επιχείρηση Νίκη

Επιχείρηση Νίκη είναι η κωδική ονομασία που δόθηκε σε μυστική στρατιωτική αποστολή της Ελλάδος την 21η προς 22α Ιουλίου 1974 προς την Κύπρο με σκοπό την αερομεταφορά καταδρομέων στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας για αντιμετώπιση της τουρκικής εισβολής.

Η προετοιμασία έγινε στην αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη και περιλάμβανε 20 αεροσκάφη Nord 2501D Noratlas και 10 αεροσκάφη C-47 Dakota.

Συγκλονιστική αφήγηση

Ο γιατρός της μονάδας της πρώτης μοίρας καταδρομών, Ευάγγελος Κύρκος, ο οποίος αφίχθη στην Κύπρο με το «Νίκη 6», αναφέρθηκε σε μια συγκλονιστική αφήγηση στα γεγονότα της επιχείρησης στην οποία έλαβε και ο ίδιος μέρος. Το «Νίκη 6» εβλήθη από φίλια πυρά σε πολλαπλά σημεία της ατράκτου και σχεδόν χωρίς μηχανές και χάρη στις προσπάθειες των πιλότων καταφέρει να προσγειωθεί.

Όπως αφηγείται ο κ. Κύρκος, ο ίδιος επιβιβάστηκε στο 6ο αεροπλάνο, με τον κωδικό «Νίκη 6» με επικεφαλής τον αείμνηστο Υπολοχαγό κ. Μπένο. «Πλήρης συσκότιση. Κάποια στιγμή ανεβαίνουν οι πιλότοι. Παιδιά φοράτε τα αλεξίπτωτά σας, έτσι; λέει ένας πιλότος. Ποια αλεξίπτωτα…; Δεν έχουμε αλεξίπτωτα. Ωχ, κατάλαβα, λέει ο πιλότος… Χάος».

Έτσι άρχισε, αφηγείται, το ταξίδι προς την Κύπρο. Ταξίδι χωρίς γυρισμό, όπως ο ίδιος νόμιζε. «Πετούσαμε τόσο χαμηλά που φαινόνταν πολύ έντονα κάποια πλοία που βρίσκονταν στο δρόμο μας, σχεδόν από πάνω τους», λέει. Πότε –πότε του ερχόταν στο μυαλό η μορφή της μάνας και του πατέρα του να παίρνουν ένα τηλεγράφημα που να λέει ότι «ο γιος σας έπεσε υπέρ πατρίδος»…

Μετά από ώρες… ποιος ξέρει πόσες -τελικά 4 ώρες- είδαμε, συνεχίζει ο κ. Κύρκος την αφήγησή του, «κάποια φώτα από τα φινιστρίνια του Noratlas. Ο υπολοχαγός μας δίνει εντολή να φορτωθούμε τα πράγματά μας».

Περίεργοι θόρυβοι

Εκείνη την στιγμή περίπου, ακούει κάποιους περίεργους θορύβους κάτι σαν να πέφτει βροχή και χαλάζι πάνω σε λαμαρίνες. Άραγε τι γίνεται, σκεφτόταν. «Βρέχει στην Κύπρο; Ρίχνει χαλάζι; Βλέπω από το παράθυρο του αεροπλάνου και τι να δω. Ο ουρανός είχε γεμίσει τροχιοδεικτικά. Διασταυρούμενα πυρά. Παράλληλα, βλέπω τα φώτα του διαδρόμου του αεροδρομίου να αναβοσβήνουν. Άραγε τι κάνεις όταν είσαι σε μεταγωγικό αεροπλάνο και σε πολυβολούν από κάτω με αντιαεροπορικά; Τέτοιο ερώτημα στην εκπαίδευσή μας δεν τέθηκε ποτέ. Η βροχή που άκουγα ήταν οι σφαίρες από τα αντιαεροπορικά που τρυπούσαν την άτρακτο του αεροπλάνου μας», συνεχίζει την τραγική αφήγηση.

Σύμφωνα με την αφήγηση του Ευάγγελου Κύρκου, ο πιλότος αγωνίζεται να προσγειώσει το αεροσκάφος. «Η μία μηχανή βγαίνει off και παίρνει φωτιά. Όλοι προσπαθούν να προφυλαχτούνε. Πώς; Εκείνη τη στιγμή ο διπλανός μου -πρέπει να ήταν ο αείμνηστος Οικονομάκης – μέσα στις αναλαμπές από τις φωτιές έρχεται με ανοιχτά τα μάτια και πέφτει απάνω μου. Νόμισα ότι το έκανε από φόβο, γι’ αυτό και τον έσπρωξα λέγοντάς του «μην φοβάσαι, ρε βλάκα». Έπεσε δίπλα μου ακίνητος. Απέναντι μου, ένα άλλο παιδί σφάδαζε από τους πόνους. Πρέπει να τον είχε πάρει το βλήμα στην κοιλιά.

Στην μέση της ατράκτου είχε ανοίξει μια μεγάλη τρύπα και έμπαινε ο αέρας με δύναμη. Αμέσως σβήνει και η άλλη μηχανή. Το αεροπλάνο γίνεται ανεμόπτερο. Οι πιλότοι προσπαθούν να το προσγειώσουν χωρίς μηχανές.

Τι τους έσωσε

«Μας έσωσε, όπως φάνηκε μετά, το ότι είχαμε αρκετό ύψος. Το αεροπλάνο βρωμούσε κηροζίνη. Το πώς δεν πήρε φωτιά, ένας Θεός ξέρει. Μετά από λίγο, αφού δεχόμαστε ένα δυνατό τράνταγμα, αισθανόμαστε το σκάφος να σέρνεται πάνω στα χόρτα στην άκρη του διαδρόμου και μετά από ένα ακαθόριστο διάστημα σταμάτησε. Επειδή το σκάφος είχε γύρει στο αριστερό πλάι, δεν χρειάστηκε σκάλα. Πηδήξαμε έξω απ’ το αεροπλάνο. Ο λεβέντης ο Σαμούρκας έπεσε σε μια από τις τρύπες ενός μέτρου που ανοίξανε τα αντιαεροπορικά στην άτρακτο, φορτωμένος με τα βλήματα του ΠΑΟ», διηγείται τις ανατριχιαστικές στιγμές.

«Μόλις κατεβήκαμε, ο υπολοχαγός μας φωνάζει: Παιδιά ακροβολιστείτε να μην μας κτυπήσουν με όλμους, νομίζοντας ότι αυτοί που μας κτυπούσαν όταν ήμασταν στον αέρα ήταν οι Τούρκοι», σημειώνει.

Ακροβολιστήκαν όλοι οι κομάντος δεξιά και αριστερά του διαδρόμου προσγείωσης μέσα στα χόρτα και πήραν θέσεις μάχης. Ο ίδιος προσπαθούσε να περιποιηθεί τους τραυματίες μέσα στο σκοτάδι. Μερικοί ήταν ελαφρά τραυματισμένοι, άλλοι βαρύτερα, ο ένας πολύ βαριά, το υγειονομικό του σακίδιο σχεδόν άδειασε και το χειρότερο, είχαν και δύο νεκρούς, κλείνει συγκινημένος ο κ. Κύρκος την αφήγησή του.

Τον λόγο πήραν στην συνέχεια και εξιστόρησαν γεγονότα από την άλλη σκοπιά, ο Μιχάλης Καπαρής και ο Κυριάκος Λάρκος, οι οποίοι ζήσαν την νύχτα εκείνη την άφιξη των κομάντος που ήρθαν από τη Σούδα στην Κύπρο.

Σημειώνεται πως εκδήλωση «Επιχείρηση Νίκη – Κύπρος 74» θα πραγματοποιηθεί και στις 28 Ιουλίου στις 20:30 στην Πέγεια.