Από την Ευρώπη  και τις ΗΠΑ έως την Ασία  και την Λατινική Αμερική, αυτό το καλοκαίρι φέρει πια έντονο «άρωμα» πολιτικής κρίσης, εν μέσω οικονομικής και γεωπολιτικής αναταραχής.

Αν και διαφορετικής αφορμής, βαρύτητας και συνεπειών, οι παραιτήσεις ηγετών και οι καταρρεύσεις κυβερνήσεων έχουν αρχίσει να πληθαίνουν.

Τελευταίος «κρίκος» που προστέθηκε σε αυτή την «αλυσίδα» είναι η Ιταλία, εκ των «πυλώνων» της ΕΕ, που οδηγείται στις 25 Σεπτεμβρίου σε πρόωρες εκλογές μετά την εξώθηση σε παραίτηση του τεχνοκράτη πρωθυπουργού της και πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι.

Είχαν προηγηθεί η παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον από την πρωθυπουργία της Βρετανίας και η κατάρρευση της κυβέρνησης συνασπισμού της Βουλγαρίας.

Η διάλυση του ετερόκλητου κυβερνητικού συνασπισμού στο Ισραήλ, που οδεύει τον Νοέμβριο στις πέμπτες μέσα σε τέσσερα χρόνια εκλογές, εν μέσω γεωπολιτικής ρευστότητας στην περιφέρειά του, στο φόντο και του πολέμου στην Ουκρανία.

Η απομάκρυνση του προέδρου της Σρι Λάνκα με λαϊκή εξέγερση και στο βάθος το ΔΝΤ και την Κίνα.

Ενώ στη Λατινική Αμερική των πολιτικών και γεωπολιτικών ανακατατάξεων η πολιτική αναταραχή για το υψηλό κόστος ζωής εξαπλώνεται. Τελευταίο παράδειγμα είναι ο Παναμάς.

Όσο διαφορετικές κι αν είναι μεταξύ τους αυτές οι χώρες -στις οποίες αναμένεται να προστεθούν και άλλες- έχουν ένα κοινό παρονομαστή: τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας της COVID-19 και τη ραγδαία επιδείνωσή τους με τον πόλεμο στην Ουκρανία -από την εκτίναξη του πληθωρισμού και την ενεργειακή κρίση, έως την επισιτιστική επισφάλεια- που πλέον προκαλούν ευρύτερους πολιτικούς, κοινωνικούς και γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς.

Αλυσιδωτές κρίσεις, διαφορετικές προεκτάσεις

Στη μακρινή Σρι Λάνκα στον Ινδικό Ωκεανό, ο πληθυσμός εξεγέρθηκε εν μέσω χρεοκοπίας και ανεξέλεγκτου πληθωρισμού κατά της διεφθαρμένης ηγεσίας, έπειτα από χρόνια κακοδιαχείρισης της οικονομίας και μήνες τραγικών ελλείψεων σε βασικά αγαθά.

Στη Λατινική Αμερική η ακρίβεια έχει επίσης κατεβάσει τους πολίτες στους δρόμους, που ζητούν παραιτήσεις και μέτρα κατά της ανόδου των τιμών και της ενδημικής διαφθοράς.

Στην Ευρώπη, που ετοιμάζεται για έναν εξαιρετικά δύσκολο χειμώνα, η κατάσταση είναι -προς το παρόν τουλάχιστον- διαφορετική μεν, πλην όμως γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και ρευστή.

Στη Βρετανία η παραίτηση Τζόνσον ήταν το αποκορύφωμα μιας σειράς σκανδάλων και κακών κυβερνητικών χειρισμών -από το Brexit, έως την πανδημία- που στη «σκιά» των πληθωριστικών πιέσεων και της ενεργειακής κρίσης αναζωπύρωσαν το εσωκομματικό αντάρτικο στους κυβερνώντες Τόρις. Αυτά, με το βλέμμα στραμμένο ανήσυχα στις επόμενες βουλευτικές εκλογές και στην εθνική οικονομία, την τρίτη μεγαλύτερη στον πλανήτη.

Στην πολιτικά ασταθή και οικονομικά ασθενή Βουλγαρία, η πολιτική μπλέχτηκε με τη γεωπολιτική οδηγώντας τη βαλκανική χώρα σε ακυβερνησία και καταπώς αναμένεται στις τέταρτες μέσα σε ενάμιση χρόνο εκλογές. Στο μεσοδιάστημα κινδυνεύει η απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, την ώρα μάλιστα που η Σόφια περνά στον «προθάλαμο» του ευρώ (ERM-II).

Όμως όλα αυτά δείχνουν τώρα να ωχριούν μπροστά στις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην βυθιζόμενη στο χρέος Ιταλία, και όσα αυτές προοιωνίζονται για την ΕΕ.

Mama mia!

Ο Μάριο Ντράγκι ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας του το 2021 χωρίς να εκλεγεί.

Τέθηκε επικεφαλής μιας πολυκομματικής και ετερόκλητης κυβέρνησης εθνικής ενότητα εν μέσω πανδημίας, οικονομικής θύελλας και πολιτικού χάους. Πρόκειται για την 67η κυβέρνηση της Ρώμης μέσα στα τελευταία 75 χρόνια…

Δεδομένων των κακών δημοσιονομικών της Ιταλίας -το χρέος της αγγίζει το 150% του ΑΕΠ και είναι μόλις το δεύτερο υψηλότερο, μετά από αυτό της Ελλάδας, στην ευρωζώνη- πολλοί εντός και εκτός της χώρας ήλπιζαν ότι ο επονομαζόμενος «Σούπερ Μάριο» (για τον ρόλο του στη διάσωση της ευρωζώνης ως πρόεδρος της ΕΚΤ) θα επιζούσε των πολιτικών μηχανορραφιών μέχρι το τέλος της θητείας του, την άνοιξη του 2023. Διαψεύστηκαν.

Με το βλέμμα στις επόμενες εκλογές που κανονικά θα γίνονταν τον Μάιο, oι προϋπάρχουσες διαφωνίες στην οκτακομματική και πολιτικά ανομοιογενή κυβέρνηση εθνικής ενότητας έγιναν ακόμη πιο βαθιές εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, της ενεργειακής-οικονομικής κρίσης, της κατανομής των κοινοτικών κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και των προαπαιτούμενων μεταρρυθμίσεων για την εκταμίευση των επόμενων δόσεων.

Το διασπασμένο πια Κίνημα των 5 Αστέρων -που υπό τον παραιτηθέντα προηγούμενο πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε κατρακυλά στις δημοσκοπήσεις- διαφώνησε με το πακέτο των 26 δισεκατομμυρίων για τη στήριξη των Ιταλών έναντι του πληθωρισμού και του ενεργειακού κόστους.

Επέμενε στο σχέδιο εννέα σημείων που είχε παρουσιάσει, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για την εφαρμογή προγράμματος βασικού εισοδήματος και την παροχή μπόνους για «πράσινα» σπίτια. Αντέδρασε επίσης στην ενσωματωμένη στο πακέτο στήριξης διάταξη για την κατασκευή μονάδας αποτέφρωσης σκουπιδιών στη Ρώμη.

Το μπλοκ της κεντροδεξιάς-ακροδεξιάς από την άλλη (Λέγκα, Φόρτσα Ιτάλια, Αδέλφια της Ιταλίας), που σήμερα είναι πρώτο στις δημοσκοπήσεις, θέλει εδώ και καιρό να γίνουν εκλογές και βρήκε την τέλεια ευκαιρία.

Οι συγκυβερνώσες Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπερλουσκόνι (τα νεοφασιστικά Αδέλφια δεν συμμετείχαν για ευνόητους λόγους στην κυβέρνηση) αξίωσαν νέα κυβέρνηση χωρίς τα Πέντε Αστέρια, εντείνοντας την κρίση.

Σαν… τρέιλερ ενός θρίλερ

Κάπως έτσι, λοιπόν, ο Ντράγκι δεν έλαβε την ευρεία στήριξη που ζήτησε. Υπέβαλε τη δεύτερη μέσα σε μια εβδομάδα -και τελική- παραίτησή του την Πέμπτη στον πρόεδρο Ματαρέλα.

Η εξέλιξη έρχεται καθώς η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις, όπως η επιβράδυνση της ανάπτυξης, ο πληθωρισμός και το υψηλότερο κόστος δανεισμού.

Έρχεται επίσης την ώρα που η ΕΕ πασχίζει να διατηρήσει ενιαία φωνή έναντι της Ρωσίας, καθώς η προβληματική συνοχή της υφίσταται πρόσθετους κλυδωνισμούς από την ενεργειακή και οικονομική κρίση.

«Το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και ο υψηλός πληθωρισμός αναγκάζουν την οικονομική ανάπτυξη να σταματήσει», γράφει η γερμανική εφημερίδα Die Welt. «Σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων, μπορεί να θέσουν μακροπρόθεσμα σε κίνδυνο τη σταθερότητα του ιταλικού προϋπολογισμού», επισημαίνει.

Ενόσω όμως όλοι κρατούν την ανάσα τους για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, ούτε στην πρώτη (Γερμανία) και στη δεύτερη (Γαλλία) οι κυβερνήσεις δείχνουν να πατούν γερά στα «πόδια» τους.

Στο Βερολίνο, όπου έχουν αρχίσει να ηχούν «καμπανάκια» για ύφεση, ο καγκελάριος Σολτς αμφισβητείται έντονα ακόμη και εντός του κυβερνητικού συνασπισμού του.

Στο Παρίσι, η μακρονική κυβέρνηση είναι πια μειοψηφική και η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν κοινοβουλευτικά πιο ισχυρή από ποτέ.

Εάν, δε, επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπικές προβλέψεις για εκλογική πρωτιά των νεοφασιστών Αδελφών της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι στις εκλογές του Σεπτεμβρίου το σοκ για την Ευρώπη θα είναι ακόμη πιο μεγάλο, και δη προς απόδειξη ακόμη μιας εν εξελίξει κρίσης: αυτής της ανεπακρών ηγετών.

Headlines