Η υπόθεση Λιγνάδη με απλά λόγια

«Η δικαιοσύνη είναι υπόθεση όλων μας» είχε υποστηρίξει η περίφημη ανακρίτρια Εύα Ζολύ, όταν διερευνούσε το απεχθές σκάνδαλο της εταιρείας Elf  στη Γαλλία .

Αυτό σημαίνει, ότι σε μια δυτική δημοκρατία ο κάθε πολίτης ( σχετικός ή άσχετος περί τα νομικά ) μπορεί να ασκεί κριτική στις δικαστικές αποφάσεις .

Ωστόσο τις τελευταίες μέρες επικρατεί «μια πραγματική παράνοια» στη δημόσια σφαίρα , αφού είτε πολιτικά κόμματα είτε απλοί πολίτες , είτε ηθοποιοί στα θέατρα (με ένα θυμό που είναι κατανοητός) διαχέουν συγκεχυμένες πληροφορίες  στην ελληνική κοινωνία σε σχέση με την «ποινική υπόθεση Λιγνάδη»  και θα ήθελα να διευκρινίσω ορισμένα μεγέθη της δικονομικής μας πραγματικότητας.

Καταρχήν θυμίζω , ότι ο ανωτέρω κατηγορούμενος καταδικάσθηκε πρωτοδίκως σε 12 χρόνια κάθειρξης για δύο πράξεις βιασμού, από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών  (το οποίο συγκροτείται από τρείς τακτικούς δικαστές και τέσσερις ενόρκους).

Και τα ερωτήματα τα οποία εγείρονται μέσα στο πλαίσιο τούτο είναι τα ακόλουθα:

1 Ήταν ΠΑΡΑΝΟΜΗ η απόφαση του παραπάνω δικαστηρίου να αναστείλει την άμεση έκτιση της ανωτέρω ποινής;

Η απάντηση είναι ΟΧΙ , αφού ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας  (λαμβάνοντας υπόψη την αρχή του τεκμηρίου της αθωότητας)  στο άρθρο 497 επιτρέπει- κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις-  κάτι τέτοιο μέσω του θεσμού του «ανασταλτικού αποτελέσματος της έφεσης».

Αυτό σημαίνει με απλά λόγια , ότι ο ανωτέρω καταδικασθείς για 2 βιασμούς θα παραμείνει ελεύθερος μέχρι να εκδοθεί η απόφαση του Εφετείου (δηλαδή ίσως και ένα χρόνο, εκτός αν προσδιοριστεί πιο γρήγορα η δίκη του Εφετείου, και αυτό είναι ένα ανυπόφορο μέγεθος το οποίο προκαλεί την οργή των περισσοτέρων ).

2.  Η ρύθμιση του άρθρου 497 είχε διαμορφωθεί από τον πρώην Υπουργό  Ν. Παρασκευόπουλο;

Η απάντηση είναι ΟΧΙ, αφού η συγκεκριμένη πρόβλεψη είχε προωθηθεί από το ν. 3904/2010 και νομίζω, ότι η «στοχοποίηση» του συγκεκριμένου προσώπου έχει ξεπεράσει πλέον κάθε όριο .

3. Μπορεί να ανατραπεί η απόφαση τούτη που άφησε ελεύθερο τον ανωτέρω καταδικασθέντα;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ , αλλά μόνο με αναίρεση η οποία μπορεί να ασκηθεί από τον Εισαγγελέα του ΑΠ (άρθρο 505 ΚΠΔ).

4. Μπορεί να ασκηθεί κάποια κριτική στην απόφαση αυτή; Κατά τη δική μου αξιολογική κρίση ΝΑΙ.

Μου προκαλεί προβληματισμό έτσι, ότι στην προδικασία είχε «προφυλακιστεί» ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος ( επειδή είχε κριθεί ότι θα μπορούσε να τελέσει και νέα εγκλήματα), ενώ μετά την καταδίκη του για δύο πράξεις βιασμού δεν θεωρήθηκε «επικίνδυνος»!

Όταν μάλιστα το άρθρο 497 παρ.8 δίνει τη δυνατότητα να ΜΗ χορηγηθεί το ανασταλτικό αποτέλεσμα της έφεσης, αξιολογώντας κανείς τα «συγκεκριμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πράξης».

Δηλαδή τον τρόπο οργάνωσης της εγκληματικής  δραστηριότητας, όπως λ.χ. (και κάνω μια υποθετική προσέγγιση) το ότι εκμεταλλευόταν ο καταδικασθείς το κύρος του ως σκηνοθέτη για να προσεγγίζει τα θύματα του.

Και θα ήθελα να τονίσω, ότι η έφεση που ασκήθηκε την Παρασκευή από την Εισαγγελία Εφετών κατά της πρωτόδικης απόφασης είναι ένα παρήγορο γεγονός, γιατί θα επανεξεταστεί η υπόθεση συνολικά από την αρχή.

Ωστόσο -για να μην υπάρχει καμία σύγχυση- θα ήθελα να αναφέρω, ότι η έφεση τούτη δεν «ανατρέπει» την (παρεμπίπτουσα) απόφαση που άφησε ελεύθερο τον καταδικασθέντα μέχρι να εκδοθεί η απόφαση του Εφετείου!

Το συμπέρασμα;  Ο θυμός για την εξέλιξη αυτής της υπόθεσης είναι κατανοητός, αλλά η Δικαιοσύνη δεν απονέμεται με το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» (όπως αυτό το προσδιορίζει διαφορετικά ο κάθε πολίτης) αλλά με βάση τη Δικονομία!

Και η κομματικοποίηση της συγκεκριμένης ποινικής δίκης (που επιχειρείται από πολλα μέρη, αλλά κυρίως από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης)  οδηγεί στην καταστροφή της ιδέας της Δικαιοσύνης, που συνίσταται σε αυτό που έλεγε ο Αριστοτέλης, δηλαδή «τα οφειλόμενα εκάστω αποδιδόναι» (να αποδώσουμε στον καθένα αυτά που του αξίζουν)!

Γρηγόρης Καλφέλης, Καθηγητής Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. – kalfelis@law.auth.gr