Πανδημία: Η αγορά της Ουχάν ήταν πράγματι η πηγή του κακού, καταλήγουν μελέτες στο Science

Το μεγάλο θρίλερ που συνεχίζεται εδώ και δυόμισι χρόνια όσον αφορά την προέλευση της Covid-19 παίρνει νέα τροπή μετά τη δημοσίευση δύο μεγάλων μελετών που ενοχοποιούν τον βασικό ύποπτο.

Η πανδημία κοροναϊού που σαρώνει τον πλανήτη πράγματι ξεκίνησε από μολυσμένα ζώα που πωλούνταν στην κεντρική αγορά της Ουχάν, αναφέρουν διεθνείς ερευνητικές ομάδες στο κορυφαίο περιοδικό Science.

Μάλιστα ο κοροναϊός εκτιμάται ότι μεταδόθηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο σε δύο ανεξάρτητα μεταξύ τους περιστατικά τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο του 2019.

Τα ευρήματα θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πολιτική κόντρα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα για την προέλευση της ασθένειας που έχει προκαλέσει μέχρι σήμερα 6,4 εκατομμύρια επιβεβαιωμένους θανάτους: η Ουάσιγκτον αφήνει ανοιχτή τη θεωρία να διέρρευσε ο ιός από εργαστήριο της Ουχάν, ενώ το Πεκίνο αρνείται τις κατηγορίες και προωθεί σενάρια που θέλει τον κοροναϊό να πρωτοεμφανίστηκε σε άλλη χώρα, ακόμα και στις ΗΠΑ.

Οι δύο νέες μελέτες, οι οποίες υποβλήθηκαν σε ανεξάρτητο έλεγχο πριν από τη δημοσίευσή τους, «ουσιαστικά αποκλείουν τα εναλλακτικά σενάρια που έχουν προταθεί για την προέλευση της πανδημίας» αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.

Χαρτογράφηση 

Στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα εργάζεται ο επικεφαλής της πρώτης μελέτης, ο δρ Μάικλ Ουόρομπι, του οποίου η ομάδα ιχνηλάτησε τα πρώτα κρούσματα και εξέτασε δείγματα που λήφθηκαν σε διάφορα σημεία της αγοράς.

Ζώα που πλέον είναι γνωστό ότι μολύνονται από τον SARS-CoV-2 πωλούνταν στην αγορά Χουανάν της Ουχάν (CC BY-SA 4.0)

Η διεθνής ομάδα κατάφερε να προσδιορίσει τη γεωγραφική θέση σχεδόν όλων των 174 κρουσμάτων που είχαν δηλωθεί τον πρώτο μήνα της κρίσης, τον Δεκέμβριο του 2019, από τα οποία τα 155 βρίσκονταν στην Ουχάν.

Τα κρούσματα εστιάζονταν στην περιοχή της αγοράς, και πολλοί από τους ασθενείς που δεν είχαν γνωστή σχέση με την αγορά, δηλαδή δεν εργάζονταν ούτε ψώνιζαν εκεί, ζούσαν στην πραγματικότητα πολύ κοντά στην αγορά.

«Σε μια πόλη που καλύπτει έκταση 3.000 τετραγωνικών μιλίων [4.800 τετραγωνικά χιλιόμετρα], η περιοχή με τη μεγαλύτερη πιθανότητα να περιλαμβάνει την κατοικία κάποιου που περιλαμβάνεται στα πρώτα κρούσματα σε όλο τον κόσμο ήταν μια περιοχή μερικών τετραγώνων, με την αγορά του Χουανάν στη μέση» λέει ο δρ Ουόρομπι.

Αντίθετα, τα κρούσματα που καταγράφηκαν το επόμενο διάστημα εστιάζονταν στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές, ένδειξη ότι ο ιός μεταδόθηκε στην αγορά και από εκεί εξαπλώθηκε.

Το Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν μπήκε στο στόχαστρο από τους πρώτους μήνες της πανδημίας (Reuters)

Η μελέτη εξετάζει επίσης δείγματα από διάφορες επιφάνειες στην αγορά και διαπιστώνει ότι τα θετικά δείγματα εστιάζονταν με πάγκους που πωλούσαν ζωντανά ζώα τα οποία σήμερα γνωρίζουμε ότι μπορούν να μεταδώσουν τον ιό, όπως αλεπούδες και άλλα θηλαστικά.

Οι ερευνητές δημιούργησαν μάλιστα έναν χάρτη της αγοράς και διαπίστωσαν ότι τα θετικά δείγματα των αρχών του 2000 παρουσιάζουν «ξεκάθαρη συσχέτιση» με το δυτικό τμήμα όπου πωλούνταν ζωντανά ή σφαγμένα ζώα στα τέλη του 2019.

Δύο στελέχη

Η δεύτερη μελέτη, στην οποία συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο Ουόρομπι και άλλοι ερευνητές της πρώτης ομάδας, εξετάζει γονιδιωματικά δεδομένα για τα πρώτα κρούσματα της πανδημίας.

H πανδημία ξεκίνησε από τουλάχιστον δύο διαφορετικά στελέχη του ιού, καταλήγει η δεύτερη έρευνα (Veronica Falconieri, U.C. San Diego)

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την τεχνική του λεγόμενου μοριακού ρολογιού, η οποία βασίζεται στο γεγονός ότι το γονιδίωμα οποιουδήποτε οργανισμού τείνει να συσσωρεύει μεταλλάξεις με σταθερό ρυθμό. Αυτό επιτρέπει την ιχνηλάτηση της εξέλιξης του οργανισμού πίσω στον χρόνο.

Η ανάλυση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο ιός μεταδόθηκε στον άνθρωπο σε τουλάχιστον δύο περιστατικά, τα οποία αφορούσαν δύο ελαφρώς διαφορετικά στελέχη του SARS-CoV-2, τα στελέχη Α και Β που αναγνωρίστηκαν ήδη από τους πρώτους μήνες της πανδημίας.

Τα αποτελέσματα, λένε οι ερευνητές, διαψεύδουν τη θεωρία ότι το στέλεχος Β αποτελεί μετεξέλιξη του Α που μεταδόθηκε πρώτο στον άνθρωπο.

«Σε διαφορετική περίπτωση, η γραμμή Α θα έπρεπε να εξελισσόταν σε αργή κίνηση συγκριτικά με το Β, κάτι που δεν βγάζει νόημα από βιολογική άποψη» σχολιάζει ο Ουόρομπι.

«Υπάρχει γενική συμφωνία ότι αγορά Χουανλάν ήταν το μέρος όπου ενισχύθηκε η αρχική εξάπλωση του ιού. Τα δεδομένα μας όμως δείχνουν ότι η αγορά ήταν το αρχικό επίκεντρο και πιθανότατα το μέρος όπου αναδύθηκε ο ιός» δηλώνει ο Τζόσουα Λέβι, μέλος της πρώτης ερευνητικής ομάδας, σε ανακοίνωση του ερευνητικού ινστιτούτου Scripps στην Καλιφόρνια.

Ενδεικτικό της σημασίας των δύο μελετών είναι το γεγονός ότι η Αμερικανική Ένωση για την Πρόοδο της Επιστήμης, ο οργανισμός που εκδίδει το Science, εξέδωσε ξεχωριστή ανακοίνωση και παρουσιάζει τα ευρήματα σε διαδικτυακή ενημέρωση το βράδυ της Τρίτης ώρα Ελλάδας.