Χώρα Ίου: Ένας αντιπροσωπευτικός κυκλαδίτικος οικισμός

Απλωμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου που υψώνεται πάνω από τον Όρμο ή Γιαλό, ένα από τα ασφαλέστερα αγκυροβόλια του Αιγαίου, η Χώρα της Ίου είναι ο ορισμός της έννοιας του κυκλαδίτικου οικισμού: όμορφο οικιστικό σύνολο με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, κάτασπρα σπίτια με επίπεδες στέγες, στενά σοκάκια και στεγάδια (στιγάδια), γραφικές εκκλησίες με γαλάζιους τρούλους, ανεμόμυλοι, ερείπια ενός κάστρου στο ψηλότερο σημείο του οικισμού.

Στον ίδιο λόφο, σε φύσει οχυρή θέση, ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη της Ίου. Η τειχισμένη πόλη αποτέλεσε τον οικιστικό πυρήνα του νησιού τουλάχιστον από τους Αρχαϊκούς Χρόνους. Σώζονται λείψανα του τείχους (χρονολογούνται κατά το πλείστον στους Ελληνιστικούς Χρόνους) και οικοδομημάτων, καθώς και τμήμα του οδικού και του αποχετευτικού δικτύου.

Τα ερείπια στην κορυφή του λόφου της Χώρας προέρχονται από το μεσαιωνικό κάστρο, που ανεγέρθηκε περί τα τέλη του 14ου/αρχές του 15ου αιώνα από τον Μάρκο Κρίσπη (Κρίσπο), λομβαρδό ηγεμόνα του νησιού.

Αναρίθμητες είναι οι μικρότερες και μεγαλύτερες εκκλησίες που κοσμούν τη Χώρα της Ίου, αρκετές δε από αυτές έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία.

Ξεχωρίζουν η Παναγία η Γκρεμιώτισσα (τέλος 18ου αιώνα), αφιερωμένη στην Kοίμηση της Θεοτόκου, με όμορφη θέα στο ηλιοβασίλεμα, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, η Αγία Αικατερίνη, χτισμένη κατά τα φαινόμενα στη θέση ναού του Πυθίου Απόλλωνα, ο Άγιος Νικόλαος, στην κορυφή του λόφου, η Ζωοδόχος Πηγή (Χρυσοπηγή), ο ναός του Ευαγγελισμού, στην πλατεία, στην είσοδο της Χώρας, ο Άγιος Γεώργιος (στις τοιχογραφίες του υπάρχει χάραγμα του έτους 1468), ο Άγιος Βασίλειος, ο ναός του Αγίου Ανδρέα και της Αγίας Κυριακής, η Παναγία η «Καθολική», ο Ταξιάρχης, ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και του Αγίου Παντελεήμονα.

Στο Αμοιραδάκειο Μέγαρο, νεοκλασικό των αρχών του 20ού αιώνα, στεγάζονται το Δημαρχείο και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ίου.

Στις αίθουσες του Αρχαιολογικού Μουσείου παρέχονται πληροφορίες για το φυσικό περιβάλλον και την ιστορία της αρχαιολογικής έρευνας στην Ίο, προβάλλονται δε οι εξελίξεις κατά τους Προϊστορικούς (Πρώιμη, Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού, οικισμός – νεκροταφείο Σκάρκου) και τους Ιστορικούς Χρόνους (Αρχαϊκή Περίοδος-Ύστερη Αρχαιότητα, αρχαία πόλη Ίου).

Στη θέση «Τσουκαλαριά», το υπαίθριο θέατρο «Οδυσσέας Ελύτης», χτισμένο στα πρότυπα αρχαίου θεάτρου, είναι ένα «μπαλκόνι» του Αιγαίου που φιλοξενεί ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Τους καλοκαιρινούς μήνες, από τις πρώτες απογευματινές ώρες και μετά, η Χώρα της Ίου σφύζει από ζωή.

Οι παραθεριστές, Έλληνες και ξένοι, έχοντας απολαύσει τις ομορφιές του ήλιου και της θάλασσας, κάνουν τη βόλτα τους στα δρομάκια του οικισμού με τα εμπορικά καταστήματα και τα εστιατόρια ή γεμίζουν έως τις πρώτες πρωινές ώρες τα καφέ, τα κοκτέιλ μπαρ και τα κλαμπ της Χώρας.

*Στην κεντρική φωτογραφία, άποψη της Χώρας της Ίου (πηγή: Δήμος Ιητών).