Κάις Σαγιέντ: Πρόεδρος αυταρχικών υπερξουσιών ή εκλεγμένος… δικτάτορας της Τυνησίας;

Κάλπες… αυταρχισμού

Πριν καν ανακοινωθούν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αργά το βράδυ της Τρίτης, στην Τύνιδα δεν υπήρχε η παραμικρή αμφιβολία ότι θα επικρατούσε τελικά το «ναι».

Όχι γιατί η πλειοψηφία των Τυνήσιων πίστευε στο νέο Σύνταγμα, αλλά επειδή στην εκλογική διαδικασία δεν είχε καν τεθεί κατώτατο όριο συμμετοχής.

Έτσι, ενώ το 94,6% των ψηφισάντων τάχθηκε υπέρ του νέου Συντάγματος, η προσέλευση στις κάλπες ήταν μόλις 30,5%. Ήταν το χαμηλότερο ποσοστό μετά την ανατροπή το 2011 του καθεστώτος του Μπεν Άλι.

Τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων προτίμησαν την αποχή είτε εισακούοντας τις εκκλήσεις πολλών κομμάτων, είτε

αντικατοπτρίζοντας ένα κλίμα απάθειας και καχυποψίας απέναντι στην εγχώρια άρχουσα τάξη. Πολιτική και οικονομική.

Απτόητος, ο Σαγιέντ πανηγύρισε στους δρόμους μαζί με τους υποστηρικτές του. «Η Τυνησία μπαίνει σε μια νέα φάση», διακήρυξε. «Το δημοψήφισμα θα μας επιτρέψει να περάσουμε από μια κατάσταση απόγνωσης σε μια κατάσταση ελπίδας».

Δεν έχουν όλοι την ίδια γνώμη. Ούτε οι πολέμιοι του δημοψηφίσματος, ούτε πολλοί εγχώριοι και διεθνείς οργανισμοί. Επισημαίνουν ότι το νέο Σύνταγμα δεν τέθηκε ουσιαστικά σε δημόσια διαβούλευση. Ότι εγκαθιστά ένα προεδρικό σύστημα συρρικνώνοντας τον ρόλο του κοινοβούλιο, που κατά τον Τυνήσιο πρόεδρο και τους υποστηρικτές του είχε γίνει συνώνυμο με την κυβερνητική παράλυση.

Εξίσου ανησυχητικό, «δεν προσφέρει στο δικαστικό σύστημα της Τυνησίας τις απαραίτητες εγγυήσεις για να λειτουργεί με πλήρη ανεξαρτησία και αμεροληψία, ενώ καταργεί τους μηχανισμούς ελέγχου και λογοδοσίας των αρχών», σχολίασε η Διεθνής Αμνηστία. Όχι τυχαία, ο Σαγιέντ έχει ήδη αρχίσει και το «ξήλωμα» δικαστών.

Παράλληλα το νέο Σύνταγμα, τονίζει η διεθνής οργάνωση, «περιέχει ανησυχητικές διατάξεις που αφήνουν στις αρχές περιθώρια να περιορίσουν τα δικαιώματα στο όνομα του Ισλάμ».

«Εγείρει πολύ σοβαρές ανησυχίες στην κοινωνία των πολιτών για πολλά ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου», επσημαίνει η Λαμίν Μπεγκάζι της ΜΚΟ «Δικηγόροι Χωρίς Σύνορα» με έδρα την Τύνιδα. «Πρόκειται για σημαντική οπισθοδρόμηση σε σύγκριση με το Σύνταγμα του 2014», παρατηρεί, καθώς «κατοχυρώνει ένα υπερ-προεδρικό καθεστώς» και θέτει τον αρχηγό του κράτους «υπεράνω κάθε πολιτικής ή ποινικής ευθύνης».

Δυσοίωνο το μέλλον…

Έχοντας ήδη μια σαθρή οικονομία, που τη σάρωσε και η COVID-19, η Τυνησία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια πολλαπλή κρίση: θεσμική, πολιτική, οικονομική, κοινωνική.

Τώρα, δε, προστίθεται και η επισιτιστική. Η βορειοαφρικανική χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές σιταριού και πλέον πασχίζει να αποτρέψει μεγάλες ελλείψεις τροφίμων, εν μέσω του  πολέμου στην Ουκρανία και της εκτόξευσης των τιμών βασικών αγαθών.

Η ανάπτυξη είναι εν τω μεταξύ υποτονική, η ανεργία υψηλή -σχεδόν 40% στις τάξεις των νέων- και ο πληθωρισμός καλπάζει, εξωθώντας όλο και περισσότερους σε βίαιη φτωχοποίηση. Ήδη το ένα τρίτο του πληθυσμού των 12 εκατομμυρίων κατοίκους ζει σε συνθήκες επισιτιστικής ανασφάλειας.

Στο μεσοδιάστημα, η Τυνησία βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας, με το χρέος να ξεπερνά το 100% του ΑΕΠ. Υπό διαπραγμάτευση είναι ένα νέο δάνειο από το ΔΝΤ. Κάτι που προοιωνίζεται για τον πληθυσμό νέες «αιματηρές» θυσίες.

Με τη χώρα να ολισθαίνει και πάλι στον αυταρχισμό, η πόλωση κλιμακώνεται και οι φόβοι για μια νέα κοινωνική έκρηξη εντείνονται στη μοναδική δημοκρατία που αναδύθηκε από την «Αραβική Άνοιξη».

«Είμαστε μάρτυρες της γέννησης ενός νέου δικτάτορα», λέει με απογοήτευση στο δίκτυο FRANCE 24 ο Ναμπίλ Γκουασούμι, δάσκαλος στην Κασερίνη. «Ακόμη κι άν δεν είναι ο Κάις Σαγιέντ», παρατηρεί, «θα είναι ο διάδοχός του»…