Ζουν σαν ερημίτες για να προλαβαίνουν τις φωτιές

Του John Silox

Στον ορίζοντα εμφανίζεται καπνός. Μέσα από έναν μικρό πύργο, στην κορυφή του βουνού Serra de Sao Mamede στην Ανατολική Πορτογαλία, ο Ανακλέτο Καλντέιρα Βέλεζ παρακολουθεί προσεκτικά με τα κιάλια του τι συμβαίνει, προτού στείλει σήμα στη βάση. «Πιθανότατα προέρχεται από κάποιο μπάρμπεκιου», λέει ο 60χρονος, ο οποίος μοιάζει καθησυχαστικός από τα όσα είδε το συγκεκριμένο πρωινό.

«Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να το διακινδυνεύσει. Δουλειά μου είναι να συνεχίζω να παρακολουθώ αυτά τα πράγματα μέρα και νύχτα. Οταν δω καπνό το αναφέρω, όσο ασήμαντο και αν είναι το περιστατικό. Οταν το έδαφος είναι ξερό, ακόμη και ένα άσβηστο τσιγάρο μπορεί να μετατραπεί σε κόλαση μέσα σε μερικά λεπτά», λέει ο ίδιος.

Με το σημερινό κύμα καύσωνα που γνωρίζει η Πορτογαλία και τις πυρκαγιές που μαίνονται σε όλη την Ευρώπη, η ανησυχία του Βέλεζ δεν μοιάζει να είναι αδικαιολόγητη. Ορισμένες περιοχές της Πορτογαλίας γνώρισαν θερμοκρασίες της τάξης των 47 βαθμών Κελσίου τον Ιούλιο, ενώ πάνω από 500.000 στρέμματα βλάστησης και δάσους έγιναν στάχτη από τις αρχές του έτους.

Τις τελευταίες δεκαετίες, τέτοιου είδους φαινόμενα αυξάνονται σταθερά, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δαπανά εκατομμύρια ευρώ για πυροσβέστες και τον αναγκαίο εξοπλισμό. Πλέον, όμως, έχει καταστεί επώδυνα σαφές ότι το σβήσιμο των πυρκαγιών αφότου έχουν επεκταθεί είναι μια χαμένη μάχη. Ολα δείχνουν δε ότι η καλύτερη τακτική είναι να προλαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο νωρίς.

Κάπου εδώ μπαίνει στο σκηνικό ο Βέλεζ. Αποτελεί, άλλωστε, μέρος ενός πορτογαλικού δικτύου παρατηρητηρίων φωτιάς, που περνούν όλη τη θερμή και ξηρή περίοδο του έτους σε πύργους οι οποίοι έχουν χτιστεί σε καίρια σημεία, σε ολόκληρη τη χώρα. Συχνά βρίσκονται σε απόμακρες περιοχές, με πυκνά δάση, ενώ αποστολή τους είναι να παρατηρούν τον γύρω χώρο, διασφαλίζοντας ότι τίποτα δεν καίγεται. Φέτος, συγκεκριμένα, υπάρχουν σε λειτουργία 230 τέτοιοι πύργοι: 77 άμεσης προτεραιότητας και 153 δευτερογενείς, με περισσότερους από 900 ανθρώπους να παρέχουν υπηρεσία όλο το 24ωρο.

Ο Βέλεζ βρίσκεται εκεί από τις 6 Μαΐου και θα παραμείνει ως τις 7 Οκτωβρίου, εργαζόμενος σε κυλιόμενες οκτάωρες βάρδιες, στις οποίες εναλλάσσεται με άλλους τρεις. Εκτός της βάρδιάς του, ζει μόνος, σε ένα κοντέινερ, που έχει διάμετρο μικρότερη των τριών μέτρων και βρίσκεται δέκα μέτρα πάνω από το έδαφος. Δεν μπορεί δε να φύγει από εκεί παρά μόνο εάν του δοθεί ειδική άδεια μέσω ασυρμάτου από το τοπικό αστυνομικό τμήμα, ενώ μπορεί να επικοινωνεί μαζί τους μόνο για να αναφέρει ύπαρξη καπνού ή να ζητήσει την απομάκρυνσή του. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να ανοίξει μια πόρτα διαφυγής στο έδαφος και να κατέβει τη μεγάλη και στενή σκάλα προς τα τούνελ που τον οδηγούν στη βάση του.

«Πέρυσι, είχαμε έξι ή επτά περιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί πολύ χειρότερα εάν δεν τις είχαμε εντοπίσει εγκαίρως. Φέτος έχουμε ακόμη περισσότερες», λέει.

Σημειώνεται ότι, παραδοσιακά, τέτοιου είδους παρατηρητήρια οργανώνονταν από τις τοπικές κοινότητες ή ακόμη και από ιδιοκτήτες δασικών εκτάσεων. Από το 2018 και μετά, όμως, πέρασαν στην ευθύνη της Εθνικής Ρεπουμπλικανικής Φρουράς – όπως ονομάζεται η αστυνομία της Πορτογαλίας. Οσοι τα πλαισιώνουν δε, περνούν εκπαίδευση ενός μήνα ώστε να αποκτήσουν επαγγελματικές δεξιότητες στον χειρισμό ασυρμάτου και να είναι σε θέση να εντοπίζουν με ακρίβεια την τοποθεσία της φωτιάς, με βάση τη θέση από την οποία τη βλέπουν.

Τη νύχτα, μάλιστα, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα, καθώς ο καπνός δεν είναι ορατός. Οι άνθρωποι στα παρατηρητήρια οφείλουν, προσπαθώντας να μένουν ξύπνιοι, να είναι σε εγρήγορση για να εντοπίζουν αλλαγές στον φωτισμό – από μακριά, μια μικρή πυρκαγιά μπορεί να μοιάζει με φως σε δρόμο ή ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο.

Πηγή: Έντυπη Έκδοση «Τα Νέα»