Ανυπολόγιστος είναι ο αριθμός των διαστημικών σκουπιδιών που έχουν συσσωρευτεί γύρω από τον πλανήτη μας, σε μικρή ή μεγαλύτερη απόσταση από αυτόν, και απειλούν με την πάροδο του χρόνου να πέσουν στη Γη.

Πριν από 20 χρόνια μάλιστα είχε πέσει στην Ουγκάντα, μία δεξαμενή από πύραυλο. Η οποία ήταν και άθικτη.

Σε μικρή σχετικά απόσταση από τη Γη, μαζεύτηκε ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από τότε που εκτοξεύτηκαν οι πρώτοι δορυφόροι στο Διάστημα.

Διαβάστε επίσης: Τις επόμενες ώρες η συντριβή του κινεζικού πυραύλου στη Γη – Πόσο κινδυνεύει η Ελλάδα

Και επειδή τόσο οι δορυφόροι που κατά εκατοντάδες στέλνονται κάθε χρόνο σε τροχιά, όσο και τα διαστημόπλοια που πάνε στο ηλιακό μας σύστημα είναι μηχανές που χαλάνε, ό,τι βίδα, παξιμάδι, μπουζί, χερούλι, σιδερικό, κλπ., ξεκολλήσει, μένει εκεί πάνω.

Διαβάστε επίσης: Συναγερμός για συντρίμμια κινεζικού πυραύλου που ενδέχεται να πέσουν στην Ελλάδα [Χάρτες]

Ομως αυτά τα σκουπίδια, δεν κάθονται στη θέση τους.

Γυρνούν γύρω γύρω από τη Γη με μεγάλη ταχύτητα.

Μεγαλώνει η χωματερή

Πέφτουν πάνω σε διαστημόπλοια ή νέους δορυφόρους που εκτοξεύονται και τους προκαλούν ζημιές, αν δεν τους καταστρέψουν κιόλας, με αποτέλεσμα νέα σκουπίδια να δημιουργούνται, και η χωματερή να μεγαλώνει.

Ο κίνδυνος κάποιο από αυτά να πέσει στο κεφάλι μας, είναι σημαντικός.  Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα περισσότερα αντικείμενα που πέφτουν είναι πολύ μικρά, και συνήθως πέφτουν στη θάλασσα ή σε μη πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Το τι γίνεται σε μικρή απόσταση από τη Γη, εκεί που πιάνουν θέση οι διάφοροι δορυφόροι, θυμίζει συγκρουόμενα στο λούνα παρκ. Παράδειγμα: Πριν λίγα χρόνια, ένα εξάρτημα ρωσικού πυραύλου που περιφερόταν στο διάστημα για 25 χρόνια συγκρούστηκε με κινεζικό στρατιωτικό δορυφόρο, τον Yunhai 1-02.

Ρωγμή

Βίδα ή παξιμάδι από ξεχαρβαλωμένο δορυφόρο, είχε προκαλέσει ρωγμή στο διαστημικό λεωφορείο.

Στις 23 Αυγούστου 2018,  τέσσερις μόλις μήνες αφότου είχε τεθεί σε τροχιά, ο  ευρωπαϊκός δορυφόρος επιτήρησης της Γης, ο Sentinel-3B, αναγκάσθηκε να κάνει ακροβατικά για να αποφύγει ένα επικίνδυνο θραύσμα.

Αυτά τα διαστημικά σκουπίδια, απειλούν την ασφάλεια όχι μόνο των διαστημικών αποστολών αλλά και των αστροναυτών. Ειδικοί επιστήμονες από τις διαστημικές υπηρεσίες διαφόρων χωρών προσπαθούν να βρουν τρόπους να περιορίσουν το μέγεθος αυτής της ιδιότυπης χωματερής.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν εγκαινιάστηκε η διαστημική εποχή με την εκτόξευση του «Σπούτνικ», περισσότεροι από 6.500 δορυφόροι στάλθηκαν σε διάφορες τροχιές γύρω από τη Γη, ανάλογα με τον σκοπό που κατασκευάστηκαν για να εξυπηρετήσουν.

Εκτός από αυτό το πλήθος των δορυφόρων, δεκάδες διαστημόπλοια και διαστημοσυσκευές εκτοξεύτηκαν στο κοντινό μας Διάστημα και σε τροχιά γύρω από πλανήτες για να τους μελετήσουν.

Νεκροταφείο

Σήμερα, από τους 6.500 δορυφόρους υπολογίζεται ότι λειτουργούν γύρω στους 900, καθώς οι υπόλοιποι απενεργοποιήθηκαν επειδή συμπλήρωσαν τον χρόνο ζωής τους ή καταστράφηκαν – σε μικρότερο βαθμό – από τεχνικά σφάλματα κατά τη διαδικασία τοποθέτησής τους σε τροχιά.

Τα επίγεια συστήματα ανίχνευσης αυτών των σκουπιδιών έχουν καταδείξει ότι γύρω από τη Γη περιφέρονται περισσότερα από 21.000 αντικείμενα με διάμετρο  μεγαλύτερη από 10 εκατοστά. Επιπλέον, τα αντικείμενα που η διάμετρός τους κυμαίνεται από 1 μέχρι 10 εκατοστά υπολογίζονται σε περίπου 500.000. Ακόμα περισσότερα είναι τα αντικείμενα με διάμετρο μικρότερη από ένα εκατοστό. Εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τα 100 εκατομμύρια.

Κατά σμήνη

Τα περισσότερα διαστημικά σκουπίδια περιφέρονται σε απόσταση 2.000 χλμ. από την επιφάνεια της Γης. Σε αυτή τη ζώνη, οι συγκεντρώσεις των σκουπιδιών ποικίλλουν και το σύνολό τους εντοπίζεται σε απόσταση από 750 μέχρι 800 χλμ.

Σε αυτή την τροχιά βρίσκονται οι δορυφόροι παρατήρησης της Γης οι οποίοι ακολουθούν πολική τροχιά, κινούνται από τον Βόρειο προς τον Νότιο Πόλο της Γης. Για μία πλήρη περιφορά χρειάζονται 110 λεπτά.

Πιο μακριά, στα 36.000 χλμ. βρίσκονται οι γεωστατικοί δορυφόροι, όπως είναι εκείνοι που συλλέγουν μετεωρολογικά δεδομένα.

Τα διαστημικά σκουπίδια κινούνται με πολύ μεγάλες ταχύτητες.

Οσα βρίσκονται χαμηλότερα από 2.000 χλμ. περιφέρονται με ταχύτητα 7-8 χλμ. ανά δευτερόλεπτο. Η μέση ταχύτητα σύγκρουσης αυτών των εξαρτημάτων με άλλα διαστημικά αντικείμενα είναι περίπου τα 10 χλμ. το δευτερόλεπτο.

Συγκρούσεις που έγραψαν ιστορία

– Τον Δεκέμβριο του 1991 συγκρούστηκε ο ρωσικός δορυφόρος «Cosmos 1934» με εξαρτήματα από τον δορυφόρο «Cosmos 926«. Η σύγκρουση έγινε αντιληπτή το 2005.

– Στις 24 Ιουλίου 1996 συγκρούστηκε ένας γαλλικός δορυφόρος με εξαρτήματα που προήλθαν από έκρηξη του ανώτερου τμήματος ενός πυραύλου τύπου Ariane.

– Στις 17 Ιανουαρίου 2005 συγκρούστηκε τμήμα αμερικανικού πυραύλου με ένα κομμάτι από κινεζική διαστημοσυσκευή.

– Στις 10 Φεβρουαρίου 2009 ο αμερικανικός δορυφόρος «Iridium 33» συγκρούστηκε με τον ανενεργό ρωσικό δορυφόρο «Cosmos 2251». Μεγάλος αριθμός σκουπιδιών διασκορπίστηκε σε απόσταση μέχρι και 800 χλμ. από τη Γη.

Θα μας πέσουν στο κεφάλι;

– Οσο πιο μακριά από τη Γη βρίσκονται τα διαστημικά σκουπίδια τόσο περισσότερο χρόνο κάνουν να πέσουν ξανά στη Γη.

– Τα αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά μέχρι τα 600 χιλιόμετρα συνήθως χρειάζονται μερικά χρόνια.

– Πάνω από τα 800 χιλιόμετρα, τα αντικείμενα χρειάζονται μερικές δεκαετίες για να πέσουν στη Γη.

– Εκείνα που βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 1.000 χλμ. χρειάζονται συνήθως έναν αιώνα ή και περισσότερο.

– Οι ειδικοί λένε ότι επειδή η επιφάνεια της Γης καλύπτεται από νερό κατά 70%, είναι πάρα πολύ μικρή η πιθανότητα να χτυπήσει κάποιος άνθρωπος. Παρ’ όλα αυτά, εξαρτήματα και μάλιστα μεγάλου μεγέθους έχουν καταφέρει να πέσουν στη Γη χωρίς να προκαλέσουν ζημιές ή θύματα.

Μια τέτοια περίπτωση αφορούσε μια δεξαμενή ηλίου υψηλής πίεσης, που αποκολλήθηκε από πύραυλο Ariane V 13 (εκτοξεύτηκε τον Μάιο του 1985) και κατέληξε άθικτη στην Ουγκάντα το Μάρτιο του 2002.

Headlines