Μπρίτνεϊ Γκράινερ: Από «αστέρι» του μπάσκετ, διαπραγματευτικό «χαρτί» στα χέρια του Πούτιν

Κρατούμενη στη Ρωσία

Όπως είχε κάνει πολλές φορές στο παρελθόν -και όπως κάνουν και άλλες Αμερικανίδες μπασκετμπολίστριες για να ενισχύσουν το εισόδημά τους- έτσι και φέτος η Μπρίτνεϊ είχε κλήσει συμβόλαιο για αγώνες στο εξωτερικό εκτός σεζόν του WNBA.

Τον Φεβρουάριο λοιπόν επιβιβάστηκε σε μια πτήση από τις ΗΠΑ με προορισμό το Γεκατερίνμπουργκ στην κεντρική Ρωσία. Αγωνιζόταν στη ρωσική Premier League με την ομάδα του ως το 2019. Φέτος, είχε συμφωνήσει την επιστροφή της.

Όμως στις 17 Φεβρουαρίου -λίγο πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κι ενώ η ένταση κλιμακωνόταν στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας- με το που έφτασε στο διεθνές αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της ρωσικής πρωτεύουσας συνελήφθη.

Στο τελωνείο ανέφεραν ότι είχαν εντοπίσει στις αποσκευές της φιαλίδια που περιείχαν έλαιο κάνναβης. Κατηγορούμενη για «μεταφορά μεγάλης ποσότητας» ναρκωτικής ουσίας, τέθηκε αμέσως υπό κράτηση.

Η δίκη της άρχισε μόλις την 1η Ιουλίου. Έχοντας παραδεχθεί την ενοχή της, η Γκράινερ εξήγησε την Τετάρτη ενώπιον δικαστηρίου ότι μετέφερε στις αποσκευές της χασισέλαιο για ιατρικούς λόγους, ως αναλγητικό, με συνταγή γιατρού.

«Δεν είχα καμία πρόθεση να παραβιάσω οποιονδήποτε νόμο της Ρωσικής Ομοσπονδίας», πρόσθεσε η «χρυσή» παίκτρια της UMMC Ekaterinburg. Eάν κριθεί ένοχη κινδυνεύει να της επιβληθεί ποινή 10ετούς κάθειρξης.

Η προφυλάκισή της εν τω μεταξύ παρατείνεται συνεχώς. Η πιο πρόσφατη δικαστική διαταγή όρισε την 20η Δεκεμβρίου.

Αμερικανικά ΜΜΕ χαρακτηρίζουν τη σύλληψή της πολιτική και την καταδίκη της δεδομένη. Η ίδια έγραψε πρόσφατα επιστολή στον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν, ζητώντας του να τη βοηθήσει να γυρίσει πίσω στις ΗΠΑ.

Εν μέσω έντονων πιέσεων από την WNBA, τους συγγενείς της Μπρίτνεϊ -συμπεριλαμβανομένης της δεύτερης συζύγου της- καθώς και οργανώσεις, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ γνωστοποίησε στα μέσα της εβδομάδας ότι έχει αναλάβει δράση, με άμεση εμπλοκή και του ίδιου του Τζο Μπάιντεν.

Σπάζοντας την απομόνωση… της Μόσχας

Σε μια ανακοίνωση που προκάλεσε αίσθηση, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε την Τετάρτη ότι σκοπεύει να μιλήσει με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ για την υπόθεση Γκράινερ.

Η επικοινωνία -η πρώτη μεταξύ των δύο ανδρών από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία– έγινε τελικά αργά το απόγευμα της Παρασκευής, με τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να τη χαρακτηρίζει «ειλικρινή».

Μέχρι να γίνει το τηλεφώνημα, η Μόσχα έδειχνε -ή επιχειρούσε να δείξει- ότι ουδόλως αδημονεί. Το ΥΠΕΞ δεν είναι αρμόδιο για τον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων, είχε υπογραμμίσει νωρίτερα την Παρασκευή ο ίδιος ο Λαβρόφ. «Παρ’ όλα αυτά θα ακούσω», προσέθεσε, «τι έχει να πει» ο Μπλίνκεν…

«Δεν θα είναι μια διαπραγμάτευση για την Ουκρανία», είχε ξεκαθαρίσει ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, διαβεβαιώνοντας ότι η Ρωσία παραμένει απομονωμένη -τουλάχιστον από το μεγαλύτερο μέρος της Δύσης.

Αποκάλυψε ωστόσο ότι η Ουάσιγκτον έχει ήδη καταθέσει στη Μόσχα «μια ουσιαστική προσφορά».

Σύμφωνα με το δίκτυο CNN, αυτή έχει την προσωπική έγκριση του Μπάιντεν και, παρά την κάθετη αντίθεση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης, αφορά στην ανταλλαγή κρατουμένων.

Από τη μια της Γκράινερ, καθώς και του 52χρονου Αμερικανού πρώην πεζοναύτη Πολ Γουίλαν, ο οποίος συνελήφθη στη Ρωσία το 2018 και καταδικάστηκε σε 16 χρόνια κάθειρξη για κατασκοπεία.

Από την άλλη του καταδικασμένου στις ΗΠΑ σε 25ετή φυλάκιση για εμπόριο όπλων, Βίκτορ Μπουτ.

O «έμπορος του θανάτου»

Γνωστός και ως ο Ρώσος «έμπορος του θανάτου», ο Μπουτ είχε υπηρετήσει στον σοβιετικό στρατό. Υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες για εκείνη την περίοδο της ζωής του, πέρα του ότι αποφοίτησε από το Στρατιωτικό Ινστιτούτο Ξένων Γλωσσών.

Eγκατέλειψε τον στρατό με τον βαθμό του συνταγματάρχη μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Όμως οι φήμες οργιάζουν. Άλλες αναφέρουν ότι συνέχισε ως πράκτορας της πανίσχυρης υπηρεσίας πληροφοριών GRU των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Άλλες ότι εκπαιδεύτηκε ως πράκτορας από την KGB.

Οι ΗΠΑ τον κατηγόρησαν ότι η επιχείρηση εμπορικών αεροπορικών μεταφορών που έστησε ήταν μια «βιτρίνα» για λαθρεμπόριο όπλων στα πιο «καυτά» εμπόλεμα μέτωπα της γης. Ο ίδιος επιμένει ότι τα αεροσκάφη του μετέφεραν απλά κατεψυγμένα κοτόπουλα και λουλούδια…

Η δράση του λέγεται πάντως πως έγινε η βάση για το σενάριο της ταινίας «Κυρίαρχος του Παιχνιδιού» με τον Νίκολας Κέιτζ του 2005. Τρία χρόνια αργότερα ο Μπουτ συνελήφθη στην Ταϋλάνδη, βάσει διεθνούς εντάλματος της Ιντερπόλ.

Εν μέσω διαμαρτυριών από τη ρωσική κυβέρνηση, εκδόθηκε το 2010 στις ΗΠΑ. Ένα χρόνο αργότερα κρίθηκε ένοχος από δικαστήριο του Μανχάταν για «συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία Αμερικανών» και «παροχή υλικής υποστήριξης σε τρομοκρατική ομάδα». Εν προκειμένω στις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC).

Σήμερα, βρίσκεται σχεδόν στα μισά της 25ετούς κάθειρξης που του επιβλήθηκε. Χαρακτηρίζοντας εξ αρχής παράνομη και πολιτική την καταδίκη του, το Κρεμλίνο ασκεί συνεχώς πιέσεις για την απελευθέρωση του Μπουτ.

Συμφωνίες με τον «εχθρό»

Εφόσον υλοποιηθεί, αυτή δεν θα είναι καν η πρώτη ανταλλαγή κρατούμενων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία.

Τον περασμένο Απρίλιο είχε γίνει ανάλογη συμφωνία για την απελευθέρωση του 30χρονου πρώην πεζοναύτη Τρέβορ Ριντ, που είχε καταδικαστεί το 2020 για επίθεση κατά αστυνομικών στη Μόσχα.

Τότε οι ΗΠΑ είχαν απελευθερώσει σε αντάλλαγμα τον Ρώσο πολίτη Κονσταντίν Γιαροσένκο, ο οποίος εξέτιε ποινή 20ετούς κάθειρξης στις Ηνωμένες Πολιτείες για λαθρεμπόριο ναρκωτικών.

Ορισμένα αμερικανικά ΜΜΕ αφήνουν τώρα αιχμές ότι η νέα διαπραγμάτευση είναι άνιση, εφόσον ευσταθούν οι πληροφορίες ότι αφορά τον Βίκτορ Μπουτ. Η αμερικανική κυβέρνηση δεν τις επιβεβαίωσε, ούτε όμως τις διέψευσε κατηγορηματικά.

«Αυτές είναι βρώμικες συμφωνίες», είπε στο δημόσιο ραδιόφωνο των ΗΠΑ ο Νταν Χόφμαν, πρώην αξιωματικός της CIA με θητεία στη Ρωσία. «Όμως σε αυτές τις περιπτώσεις», επεσήμανε, «υπάρχουν μόνο δύο κακές επιλογές».

«Η μία είναι να αφήσεις Αμερικανούς πολίτες να αρρωστήσουν -ή ενδεχομένως κάτι χειρότερο-, στη φυλακή. Η άλλη είναι να κάνεις ουσιαστικά μια βρώμικη συμφωνία. Εάν ήταν στο χέρι μου», συμπλήρωσε, «θα έκανα το δεύτερο».

Όσο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν; «Με κάθε ευκαιρία που του δίνεται, θέλει να δείξει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα ​​με τον κύριο εχθρό της Ρωσίας», υποστηρίζει ο Χόφμαν. Θα «είναι μια πραγματικά καλή κίνηση δημοσίων σχέσεων για να δείξει ότι φροντίζει τους δικούς του».

Δράση και αντίδραση

Στο μεσοδιάστημα, δεκάδες άλλοι Αμερικανοί κρατούνται σήμερα σε διάφορες μη φιλικές προς τις ΗΠΑ χώρες ανά τον κόσμο. Είτε ως όμηροι, είτε αντιμέτωποι με διάφορες κατηγορίες.

Μεταξύ αυτών είναι οι λεγόμενοι «Citgo 6»: μισή ντουζίνα υπάλληλοι πετρελαϊκής εταιρείας που καταδικάστηκαν το 2017 στη Βενεζουέλα για διαφθορά.

Ο ένας αφέθηκε ελεύθερος τον περασμένο Μάρτιο, εν μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των κυβερνήσεων Μπάιντεν και Μαδούρο για συνεργασία στον ενεργειακό τομέα.

Άλλοι τέσσερις κρατούνται στο Ιράν, που τώρα βρίσκεται ξανά σε διαπραγματεύσεις με τη διεθνή κοινότητα για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Στα χέρια των Ταλιμπάν βρίσκεται όμηρος από το 2020 ο βετεράνος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού και στρατιωτικός εργολάβος στο Αφγανιστάν, Mαρκ Φρέρικς.

Τα ίχνη του Αμερικανού δημοσιογράφου και πρώην πεζοναύτη Όστιν Τάις έχουν εν τω μεταξύ χαθεί στη Συρία από το 2012 και εκφράζονται φόβοι ότι κρατείται από το καθεστώς Άσαντ.

Μέχρι πρότινος οι συγγενείς και φίλοι όλων αυτών των Αμερικανών τηρούσαν στάση αναμονής, πειθήνιοι στην προτροπή της Ουάσιγκτον να αποφεύγουν τη δημοσιότητα για να αποφευχθούν μοιραία λάθη.

Μετά όμως την απελευθέρωση του Τρέβορ Ριντ -για την οποία οι δικοί του είχαν κάνει ολόκληρη εκστρατεία φτάνοντας μέχρι τον Λευκό Οίκο- πολλοί αποφάσισαν ότι ήρθε η ώρα να υψώσουν και αυτοί φωνή για να σώσουν τους δικούς τους.

Η «διπλωματία των ομήρων»

Σήμερα, περισσότερες από 20 από αυτές τις οικογένειες συμμετέχουν στην ομάδα «Bring Our Families Home». Μιλούν στα ΜΜΕ για τις υποθέσεις τους. Οργανώνουν εκδηλώσεις για να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη και για να αυξήσουν τις πιέσεις στην αμερικανική κυβέρνηση να δράσει.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και η Σερέλ Γκράινερ, δεύτερη σύζυγος της Μπρίτνεϊ Γκράινερ. Για την υπόθεσή της υπολογίζει επίσης στην στήριξη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ και των Αφροαμερικανών, για τα δικαιώματα των οποίων η Μπρίτνεϊ έχει δώσει τον δικό της αγώνα.

Στις αρχές του μήνα η Σερέλ ενέτεινε τις πιέσεις. Εμφανίστηκε στο δίκτυο CBS, επικρίνοντας το γεγονός ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν είχε απαντήσει στην επιστολή της συζύγου της, με την οποία τον παρακαλούσε για βοήθεια.

Την επομένη της τηλεοπτικής εμφάνισής της, δέχθηκε τηλεφώνημα από τον Μπάιντεν και την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, εν τω μεταξύ, ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε διάταγμα με το οποίο, μεταξύ άλλων, εξουσιοδοτεί τις κυβερνητικές υπηρεσίες να χρησιμοποιούν οικονομικές κυρώσεις και απαγορεύσεις βίζας ως εργαλείο για την απελευθέρωση Αμερικανών «που κρατούνται όμηροι ή παράνομα στο εξωτερικό».

Στο διάταγμα μνημονεύονται «τρομοκρατικές οργανώσεις, εγκληματικές ομάδες και άλλοι κακόβουλοι παράγοντες που παίρνουν ομήρους για οικονομικά, πολιτικά ή άλλα οφέλη και έτσι απειλούν την ακεραιότητα του διεθνούς πολιτικού συστήματος και την ασφάλεια των υπηκόων των ΗΠΑ».

Ο όλος χειρισμός του θέματος γενικά πάντως διχάζει. Σε αυτό που οι περισσότεροι συμφωνούν είναι ότι, στην παρούσα συγκυρία, η αμερικανική κυβέρνηση έχει τώρα στα χέρια της ακόμη μια «καυτή πατάτα»…