Ο Ανδρέας Γεωργιάδης μιλάει στο in για το δικό του καβαφικό σύμπαν

Όσοι γνωρίζουμε χρόνια τον Ανδρέα Γεωργιάδη ξέρουμε από πρώτο χέρι τόσο την μεγάλη του αγάπη στον Καβάφη, όσο και την ευαισθησία με την οποία προσεγγίζει κάθε έργο του.

Η έκθεση λοιπόν που παρουσιάζεται στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο «Επέστρεφε» (έως τις 5 Αυγούστου) δεν θα έπρεπε να αποτελεί για εμάς έκπληξη. 32 έργα του Ανδρέα Γεωργιάδη δημιουργούν ένα διάλογο με τον ποιητή και τον βίο του αλλά και τους πρωταγωνιστές του έργου του.

Κι όμως η έκπληξη ήταν μεγάλη. Γιατί όσο και να γνωρίζεις το ταλέντο κάποιου και την αρτιότητα της τέχνης τους είναι πολύ δύσκολο να φανταστείς πώς εσύ θα νιώσεις βλέποντας αυτή την δουλειά.

Ο Γεωργιάδης δεν ζωγράφισε απλώς τους τόπους και τις διαδρομές του καβαφικού βίου. Έκανε εικόνα αυτό που εμείς – ή τουλάχιστον εγώ- νιώθουμε όταν ερχόμαστε σε επαφή με τον αλεξανδρινό. Έδωσε σάρκα και οστά στα συναισθήματα που μας δημιουργούνται, κατάφερε να εισχωρήσει βαθιά και να βγάλει μέσα σε αυτά τα 32 έργα κομμάτια του εαυτού του. Και αυτό είναι σπουδαίο.

Τι θα δει ο επισκέπτης στην έκθεση;

Η έκθεση που επιμελήθηκε με μεγάλη φροντίδα η διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Μαρία Γεωργοπούλου, παρουσιάζει μια προσωπική εκδοχή καταγραφής της καβαφικής ποίησης, πολύ συναισθηματική και προφανώς έντονα βιωματική, μέσα από 32 έργα: τοπία, εσωτερικά και πορτρέτα που εναλλάσσονται, προτείνοντας μια υποκειμενική ανάγνωση του κόσμου του.

Συμπληρώνεται επίσης από ένα θησαυρό καβαφικών τεκμηρίων: χειρόγραφα, αυτόγραφα ποιήματα, εκδόσεις του ποιητή, αλλά και τεκμήρια των ελλήνων της Αλεξάνδρειας του 1900, θαυμάσια επιμελημένα από την επικεφαλή βιβλιοθηκάριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Ειρήνη Σολομωνίδη. Η εικαστική αφήγηση σκηνογραφημένη έξοχα από τη Βιβή Γερολυμάτου, συμπληρώνεται από ένα θαυμάσιο ηχητικό ντοκουμέντο με απαγγελία ποιημάτων από τον Παρασκευά Καρασούλο.

Επιλέξατε τον τίτλο “Επέστρεφε”. Τι συμβολίζει για εσάς αυτή η προτροπή;

Είναι πολλές οι ερμηνείες που θα μπορούσα να δώσω. Αφενός, νοηματοδοτεί τη δική μου επιστροφή σε μια οικεία πόλη με αλλιώς, με διαφορετική πρόθεση εικαστικής καταγραφής: να ζωγραφίσω περισσότερο τα λιγότερο προφανή, τα πιο υπαινικτικά, τα αδιόρατα. Αφετέρου, το ποίημα αυτό συμπυκνώνει λίγο τον κυρίαρχο τρόπο με τον οποίο δημιουργεί το σύμπαν του ο Αλεξαδρινός: ανακαλώντας την μνήμη, περιγράφοντας την ανάμνηση. Έτσι κι εγώ αποφάσισα πως έπρεπε να λειτουργήσω στην δημιουργία των έργων. Πλάθω εικόνες μνήμης, απόλυτα υποκειμενικές, καθαρά προσωπικές, γι’ αυτό και συναισθηματικές.

Μετά το “Αλεξαδρινό Κουαρτέτο” επιστρέφετε στο ίδιο μέρος, αυτή τη φορά με την Καβάφη. Τι διαφορετικό θα αντικρύσει ο θεατής εδώ;

Στην έκθεση που έκανα με θέμα το “Αλεξανδρινό Κουαρτέτο” του Λώρενς Ντάρρελ, επιχείρησα να ανασυστήσω τη μαγεία της πραγματικής πόλης, να κατανοήσω κι εγώ ο ίδιος σε βάθος, τη λάμψη της ακμής της, το μέγεθος της γοητείας της. Εκεί υπήρχε ήδη εν σπέρματι ο Καβάφης, ως ένας μύθος του ίδιου του Ντάρελ.

Στην τωρινή έκθεση, επιστρέφω μεταφορικά στον ίδιο τόπο, για να επιχειρήσω αυτή τη φορά μια πιο ποιητική προσέγγιση. Η πόλη εδώ γίνεται η αφορμή, η σκηνογραφία και όχι ο προορισμός του ταξιδιού.

Εκτός από το θέμα, τι καινούριο φέρει η προσωπική σας γραφή στην έκθεση αυτή;

Σε πρώτο επίπεδο θα έλεγα οτι είναι η πρώτη φορά που επιχειρώ να ζωγραφίσω με μελάνια σε τόσο μεγάλο μέγεθος. Αυτή η αλλαγή κλίμακας, μου επέτρεψε να γίνω πιο χειρονομιακός, αφήνοντας περισσότερο χώρο στην αμφιβολία και την τυχαιότητα της ζωγραφικής πράξης.

Επίσης για πρώτη φορά ήρθα σε επαφή με την ζωγραφική προσωπογραφιών. Παρουσιάζονται δώδεκα πορτρέτα της επιθυμίας, νέοι ζωγραφισμένοι από μνήμης, κάνοντας νίξεις ιστοριών που ο θεατής καλείται να πλάσει.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, θα έλεγα οτι η έκθεση αυτή είναι βιωματική, και σε ένα βαθμό αυτοβιογραφική. Ναι, διηγούμαι ιστορίες από την ποίηση του Καβάφη, παράλληλα όμως νιώθω οτι -ασυνείδητα ίσως- μιλώ για μένα: τους φόβους, τις ανασφάλειες και τις αδυναμίες μου, τις επιθυμίες μου επίσης.

Οι πόλεις ή οι άνθρωποι τελικά συνθέτουν το καβαφικό σύμπαν;

Η Αλεξάνδρεια, ως γεωγραφικός τόπος, παρείχε στον Καβάφη όλο εκείνο το σκηνογραφικό υλικό όπου του επέτρεψε να δομήσει το μοναδικό αυτό ποιητικό σύμπαν. Αυτό όμως που αφηγείται είναι ανθρώπινες ιστορίες. Οι πόλεις τελικά είναι ο άνθρωποί τους. Και αυτή την ανθρωπογεωγραφία επιχείρησα να χαρτογραφήσω στα έργα μου.

Μιλήστε μας για το υλικό που χρησιμοποιείτε στα έργα σας.

Τα έργα είναι όλα μελάνια σε χαρτί. Στα ίδια μελάνια που βουτάνε οι ποιητές τον κονδυλοφόρο τους, εγώ βουτάω τα πινέλα μου. Η ζωγραφική μου όπως έχει πει ο πολύτιμος δάσκαλός μου Γιώργος Ρόρρης, είναι μια ζωγραφική του νερού, χρησιμοποιεί όλα τα χαρακτηριστικά του, για να αποδώσει το αίσθημα και την υγρασία μιας εικόνας ή καλύτερα ενός αισθήματος.

Την έκθεση συνοδεύει ένας άρτιος τυπογραφικά κατάλογος. Πόσο εύκολα αποτυπώνεται μια έκθεση σε ένα κατάλογο;

Δεν είναι πάντα εύκολος στόχος. Εγώ πάντως, νιώθω περήφανος για το αποτέλεσμα. Ακόμα πιο περήφανος, γιατί εκτός του θαυμάσιου εισαγωγικού κειμένου της επιμελήτριας, Μαρίας Γεωργοπούλου, φιλοξενεί κι ένα κείμενο από τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο. Έναν ερευνητή του καβαφικού έργου, ο οποίος με βοήθησε πάρα πολύ με τα κείμενά του για τον Αλεξανδρινό, καθ’ όλη την διάρκεια της δημιουργίας των έργων. Από τον Δασκαλόπουλο έμαθα πολλά. Όπως επίσης κι από τον Κήλυ, τον Χάαγκ, τον Νάσο Βαγενά. Ένιωσα εξ’ αρχής την ανάγκη να διαβάσω εκτός από τα ποιήματα, ό,τι μπορούσα περισσότερο για τον Καβάφη, ώστε να αντιληφθώ βαθύτερα τον τρόπο του, τις προθέσεις του, την “αποθήκη” του καλλιτέχνη. Κι όπως σωστά λέει ο Θοδωρής Γκόνης, η “αποθήκη” του καλλιτέχνη καμιά φορά μας δίνει πολύ περισσότερα από την “βιτρίνα” του.

Ποια θα είναι τα επόμενα βήματά σας;

Είναι μια ατομική έκθεση στην υπέροχη Istanbul Concept Gallery, της Isik Gencoglu, τον Ιανουάριο του 2023 στην Κωνσταντινούπολη.