Σταύρος Ψυχάρης: Οι κομβικές στιγμές της καριέρας του

O Σταύρος Ψυχάρης, που έφυγε από τη ζωή σήμερα, 2 Αυγούστου 2022, υπήρξε ένας από τους πιο επιδραστικούς, στον ελληνικό Τύπο, δημοσιογράφους, αφήνοντας ισχυρό το στίγμα του στην πολιτική δημοσιογραφία.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945.  Τα πρώτα του βήματα στον Τύπο τα έκανε το 1963 – 1964 ως συνεργάτης της εφημερίδας «Δημοκρατική Αλλαγή» και αργότερα, ως κοινοβουλετικός συντάκτης, της εφημερίδας «ΕΘΝΟΣ».

• Διαβάστε επίσης: Όταν ο Ψυχάρης έβγαλε είδηση που έκανε τον γύρο του κόσμου

Τα πρώτα βήματα στον ΔΟΛ

Από το 1972 ξεκινά η μακρά και πολυεπίπεδη συνεργασία του με τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη.

Μπαίνοντας από νωρίς στα «βαθιά» και με το μεγάλο και άσβεστό του πάθος για το Κυπριακό, ταξιδεύει, τον Δεκέμβριο του 1972, για λογαριασμό του περιοδικού «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», στην Κύπρο, και συναντά για ξεχωριστές συνεντεύξεις τον Γλαύκο Κληρίδη και τον Ραούφ Ντεκτάς.

«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 1.12.1972, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Βρισκόμαστε 1,5 περίπου χρόνο από το τραγικό καλοκαίρι της τουρκικής εισβολή το 1974.

Λίγους μήνες μετά την πτώση της Χούντας το 1974, ο Σταύρος Ψυχάρης λάτρης της εις βάθος έρευνας των πολιτικών παρασκηνίων εξέδωσε το βιβλίο – σταθμός για τη μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία με τίτλο «Τα παρασκήνια της Αλλαγής».

Τα αποκαλυπτικά βιβλία

Το βιβλίο αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο τον Ψυχάρη, κατέγραφε «όσα συνέβησαν στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1974, γραμμένα με βάση απόρρητα έγγραφα, άγνωστα ντοκουμέντα, αυθεντικές περιγραφές και αποκαλυπτικές αφηγήσεις των προσώπων που πρωταγωνίστησαν στο αποφασιστικό και συγκλονιστικό δεκαπενθήμερο».

Το βιβλίο εκείνο προλόγισε ο εμβληματικός πολιτικός, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, του οποίου τα λόγια φανερώνουν και την ικανότητα που πάντα είχε ο Σταύρος Ψυχάρης να «ξεκλειδώνει» τους συνομιλητές του.

«Υπάρχει στις σελίδες του βιβλίου και μια σχετικά συνοπτική δική μου αφήγηση των δραματικών είκοσι τεσσάρων ωρών, που μου την απέσπασε ο Σταύρος Ψυχάρης, κουβεντιάζοντας μια μέρα με μένα, όταν είχε φέρει μαζί του –και δέχτηκα να το ανοίξει– ένα μαγνητόφωνο».

Η συγκεκριμένη έκδοση αποκάλυπτε για πρώτη φορά απόρρητα έγγραφα, όπως η επιστολή του Αρχιεπισκόπου Μακάριου προς τον πρόεδρο επί Χούντας, στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη.

Στην επιστολή αυτή της 2ας Ιουλίου 1974, η οποία εστάλη λίγες ημέρες πριν το πραξικόπημα στην Κύπρο, ο Μακάριος αναφέρει:

«…άνθρωποι της Κυβερνήσεως της Ελλάδος εξυφαίνουν αδιαλείπτως κατ’ εμού συνωμοσίας και όπερ το χειρότερον, διαιρούν και εξωθούν τον Κυπριακόν Ελληνισμόν εις την δ’ αλληλοσπαραγμού καταστροφήν (…)

»Δεν επιθυμώ διακοπήν της συνεργασίας μου μετά της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Δέον όμως να ληφθεί υπ’ όψιν ότι δεν είμαι διωρισμένος νομάρχης ή τοποτηρητής εν Κύπρω της Ελληνικής Κυβερνήσεως, αλλά εκλεγμένος ηγέτης μεγάλου τμήματος του Ελληνισμού και απαιτώ ανάλογον προς εμέ συμπεριφοράν του Εθνικού Κέντρου».

Ιστορική δημοσιογραφική επιτυχία

Ο Σταύρος Ψυχάρης συνέχισε το ίδιο δυναμικά δημοσιεύοντας σημαντικά πολιτικά ρεπορτάζ και εκδίδοντας βιβλία όπως «Οι εβδομήντα κρίσιμες ημέρες», το 1975, με το οποίο κατέγραφε «τι συνέβη στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας και μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου ’74».

Στις 24 Ιουλίου 1977, ακριβώς τρία χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο Σταύρος Ψυχάρης και «ΤΟ ΒΗΜΑ» πραγματοποιούν μια σημαντικότατη δημοσιογραφική επιτυχία, δημοσιεύουν την ιστορικής σημασίας αποκλειστική συνέντευξη του προέδρου της Κύπρου, αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 24.7.1977, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στην ιστορική επίσκεψη Καραμανλή στην Κίνα

Τον Νοέμβριο του 1979, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γίνεται ο πρώτος έλληνας πρωθυπουργός που πραγματοποιεί επίσημο ταξίδι στην Κίνα. Ο Σταύρος Ψυχάρης βρίσκεται ανάμεσα στους δημοσιογράφους που τον συνοδεύουν.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.11.1979, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«Oι τιμές και η θερμότατη υποδοχή που οι Κινέζοι επίσημοι επεφύλαξαν στον Έλληνα πρωθυπουργό κ. Καραμανλή σήμερα (χθες) στο αεροδρόμιο του Πεκίνου δεν ξάφνιασαν όσους μπορούσαν να υποθέτουν τη συνέχεια.

»Λίγες ώρες αργότερα στη μεγάλη αίθουσα τελετών του «Mεγάρου του Λαού» ο Κινέζος αντιπρόεδρος Ντενγκ Χσιάο Πινγκ τόνιζε τη σημασία που αποδίδει η χώρα του στην επιθυμία των λαών της Δυτικής Ευρώπης για ενίσχυση της ενότητάς τους με σκοπό την προάσπιση της ασφάλειάς τους» και υπογράμμιζε με μεγάλη χαρά την είσοδο της Ελλάδος στην ΕΟΚ».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.11.1979, Ιστορικό Αρχείο 

Από τη γνωριμία με τον Χρήστο Λαμπράκη ως την κορυφή του ΔΟΛ

Ως πολιτικός συντάκτης ο Σταύρος Ψυχάρης συνεργάσθηκε παράλληλα και με την εφημερίδα«ΤΑ ΝΕΑ» και το περιοδικό«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», ενώ το 1983 ο Σταύρος Ψυχάρης αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ».

Από το 1996 ως το 2001 διορίζεται από την κυβέρνηση Σημίτη, διοικητής του Αγίου Όρους.

Το 2001 ανέλαβε τη γενική δημοσιογραφική διεύθυνση του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και το 2002 εξελέγη Αντιπρόεδρος του ΔΣ και Διευθύνων Σύμβουλος.

Μετά τον θάνατο του Χρήστου Δ. Λαμπράκη (Δεκέμβριος 2009) εξελέγη Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη.

Στο φύλλο του «ΒΗΜΑΤΟΣ», της 27ης Δεκεμβρίου 2009, το πρώτο χωρίς τον Χρήστο Λαμπράκη εν ζωή, ο Ψυχάρης ανέφερε λεπτομέρειες της γνωριμίας τους:

«Γνώρισα τον Χρήστο Λαμπράκη πριν από 40 χρόνια στον προθάλαμο του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών. Ηταν η δίκη των υπευθύνων της εφημερίδας «Εθνος» (…). Μάρτυρες υπερασπίσεως ο Χρήστος Λαμπράκης και ο υπογράφων, μαζί με γνωστούς πολιτικούς (που είχε βάλει, όπως και ολόκληρο τον Λαό, η απριλιανή χούντα στον γύψο) περιμέναμε τη σειρά μας για να καταθέσουμε (…)

»Η συνάντησή μας με τον Λαμπράκη στον προθάλαμο του Στρατοδικείου είχε δώσει στον επικεφαλής του ΔΟΛ την ευκαιρία να με «μετρήσει» μέσα από τη συζήτησή μας, που είχε ξεπεράσει σε διάρκεια το δίωρο, όσο περιμέναμε για να εξετασθούμε ως μάρτυρες.

»Αρχισε έτσι μια πολυετής σχέση συνεργασίας και αληθινής φιλίας δικής μου όχι τόσο με τον πάντοτε απόμακρο Λαμπράκη, όσο με τον Λέοντα Καραπαναγιώτη.

Ο Χρήστος Λαμπράκης (με μαύρα γυαλιά στο κέντρο) στο Ηρώδειο, το 1978, σε διεθνές δημοσιογραφικό συνέδριο, περιστοιχισμένος από στενούς συνεργάτες και αγαπητούς φίλους. Στην επάνω σειρά, πίσω του, ο εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος, η δημοσιογράφος Χαρά Κιοσσέ και ο (εκλιπών) δημοσιογράφος Ανδρέας Δεληγιάννης. Δίπλα του, δεξιά, ο Γιώργος Αϊδίνης, νομικός σύμβουλος της Ενωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών. Κάτω, από αριστερά, η προσωπική γραμματεύς του στο Μέγαρο Ζωή Σπυρομίλιου, ο αείμνηστος Λέων Καραπαναγιώτης, διευθυντής των «Νέων» και ο Σταύρος Ψυχάρης, εκδότης-διευθυντής του «Βήματος»

»Με εισήγηση και επιμονή του ιδίου στον στενό του φίλο Χρ. Λαμπράκη ο εκλιπών μού ανέθεσε το 1983 τη διεύθυνση του «Βήματος της Κυριακής» και το 2001 τη γενική δημοσιογραφική διεύθυνση του ΔΟΛ (πάλι με εισήγηση και επιμονή του Καραπαναγιώτη ).

»Λίγο καιρό αργότερα και ενώ ο Λαμπράκης είχε υποστεί την πρώτη καρδιακή προσβολή, ο Καραπαναγιώτης επέμενε στο να πάρω τη θέση του Λαμπράκη αμέσως και ενόσω ζει! «Δεν έχει την ίδια αξία να αναλάβει τη γενική διεύθυνση ο Σταύρος ενόσω ζούμε εγώ και κυρίως εσύ, με το να την αναλάβει εξανάγκης λόγω θανάτου!».

»Ετσι το 2002 μού εξεχώρησε όλες τις αρμοδιότητές του κρατώντας μόνο την πολιτική εποπτεία και ευθύνη.

Φθάσαμε έτσι στο να συμπληρωθεί μία 40ετία και πλέον συνεργασίας. Και είχα την ευκαιρία να γνωρίσω έναν καταπληκτικό άνθρωπο, με τεράστιες γνώσεις και ανοιχτό μυαλό».

Η αποχώρηση

Το 2017 μέσα σε ιδιαίτερα δυσμενείς για τους εργαζόμενους του ΔΟΛ συνθήκες, ο οργανισμός τίθεται σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Ο εκδότης και ιδιοκτήτης του, Σταύρος Ψυχάρης αποχωρεί. Το τελευταίο του κείμενο στο «ΒΗΜΑ», που δημοσιεύθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2009 μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Στην πραγματική ζωή υπάρχουν στιγμές μικρών και μεγάλων αποχωρισμών. Ο σημερινός, ο δικός μου, είναι βαρύς και μέγας και εξ αυτού του λόγου δύσκολος έως ασήκωτος.

»Υπηρετώ εδώ και 54 έτη τη δημοσιογραφία με το ίδιο πάθος και την ίδια αγάπη.

»Την τίμησα και με τίμησε. Είχα την ευκαιρία, είχα την τύχη να ζήσω εκ του σύνεγγυς όλα τα μεγάλα γεγονότα της πατρίδας μας, τις καλές και δυστυχείς στιγμές της.

»Και μαζί να συναντήσω, να συνομιλήσω, να συνεργαστώ και να συγκρουστώ ακόμη με ιστορικά πρόσωπα της πολιτικής, της οικονομίας, της τέχνης, του πολιτισμού και της διανόησης στα χρόνια της μεταπολεμικής Ελλάδας».