ΗΠΑ: Τελικά είναι σε ύφεση η αμερικανική οικονομία;

«Μοιάζει με ύφεση, αλλά δεν πρέπει να την πούμε ύφεση». Αυτό μοιάζει να είναι το μήνυμα που προσπαθούν να στείλουν αρκετοί εκ των σχεδιαστών της αμερικανικής οικονομικής ύστερα από τα στοιχεία την ανάπτυξη στις ΗΠΑ που έδειξαν ένα δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο συρρίκνωσης του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, δηλαδή ακριβώς τον «τεχνικό» ορισμό της ύφεσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα την Πέμπτη 28 Ιουλίου, το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης (Bureau of Economic Analysis), με την μορφή πρώτης εκτίμησης (advance estimate), το αμερικανικό πραγματικό ΑΕΠ υποχώρησε, σε ετήσιο ρυθμό, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022, κατά 0,9%. Στο πρώτο τρίμηνο του 2022 είχε υποχωρήσει κατά 1,6% σε ετήσια βάση.

Παρότι δύο συνεχόμενα τρίμηνα υποχώρησης του ΑΕΠ αποτελούν τον επίσημο, «τεχνικό» ορισμό ότι μια οικονομία είναι σε ύφεση, η αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί να υποβαθμίσει αυτά τα στατιστικά στοιχεία, υποστηρίζοντας ότι μια «τεχνική ύφεση» δεν είναι απαραίτητα μια πραγματική ύφεση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η αμερικανική κυβέρνηση σε δύο στοιχεία: την κατάσταση της αγοράς εργασίας και την ισχυρή καταναλωτική δαπάνη.

Άλλοι υποστήριξαν ότι είναι πιθανό η τελική εκτίμηση για το ΑΕΠ να είναι πιο ανεβασμένη όπως συμβαίνει κάποιες φορές.

Την επιχειρηματολογία αυτή κυρίως ανέλαβε να υποστηρίξει η ίδια η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ και πρώην επικεφαλής της FED Τζάνετ Γέλεν, που επέμεινε ότι δύο τρίμηνα αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης δεν συνιστούν ύφεση, όταν για παράδειγμα υπάρχει μια ισχυρή αγορά εργασίας που δημιουργεί «σχεδόν 400.000 θέσεις εργασίας τον μήνα».

Υποστήριξε ακόμη ότι μια ύφεση είναι μια πιο συνολική συρρίκνωση της οικονομίας που αφορά διάφορους τομείς της οικονομίας, κάτι που κατά τη γνώμη της δεν συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην αμερικανική οικονομία.

Όμως, ακόμη και εάν δεχτούμε μια ενδεχόμενη διόρθωση τελικά των στοιχείων για το δεύτερο τρίμηνο του 2022, άλλοι δείκτες επίσης παραπέμπουν σε προοπτική ύφεσης για την αμερικανική οικονομία, όπως για παράδειγμα ο δείκτης τελικών πραγματικών πωλήσεων σε ιδιώτες εγχώριους αγοραστές που είναι σε υποχώρηση σε όλη τη διάρκεια του 2022.

Τελικά τι γίνεται με την απασχόληση στις ΗΠΑ

Όντως μια από τις βασικότερες ενδείξεις που δεν ταιριάζουν με μια εικόνα ύφεσης στις ΗΠΑ είναι τα στοιχεία που έρχονται από την απασχόληση.

Με το ποσοστό ανεργίας να παραμένει και τον Ιούνιο στο 3,6%, η εικόνα της αγοράς εργασίας στις ΗΠΑ σίγουρα δεν παραπέμπει σε μια οικονομία που συρρικνώνεται.

Ωστόσο, η ανεργία δεν είναι ένας από τους δείκτες που παραπέμπουν στο ότι μια ύφεση είναι προ των πυλών. Η αύξηση της ανεργίας είναι τις περιπτώσεις μια επίπτωση της ύφεσης, καθώς οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μικρότερη ζήτηση για τα προϊόντα τους και προχωρούν σε απολύσεις προσωπικού για να μειώσουν το συνολικό κόστος λειτουργίας τους.

Ωστόσο, μια σειρά άλλοι δείκτες παραπέμπουν σε μια λιγότερο ρόδινη εικόνα για την αμερικανική αγορά εργασίας. Για παράδειγμα οι αρχικές αιτήσεις για επίδομα ανεργίας στις ΗΠΑ (Initial Jobless Claims) ένας δείκτης που παραπέμπει σε επιδείνωση της κατάστασης είναι σε τροχιά ανόδου ήδη από τον Απρίλιο.

Αντίστοιχα ο αριθμός των νέων θέσεων εργασίας που ανοίγουν κάθε μήνα παραμένει υψηλός, αλλά μετά από μια κορύφωση τον Μάρτιο, υποχώρησε και τον Απρίλιο και τον Μάιο.

Όλα αυτά δείχνουν ότι ως ένα βαθμό αντί να είναι ένα αντεπιχείρημα για την ύπαρξη ύφεσης στην αμερικανική οικονομία, τα στοιχεία από την αγορά εργασίας παραπέμπουν περισσότερο σε μια σταδιακή επιβράδυνση και μια ύφεση που έρχεται από το μέλλον.

Οι αντιφατικές δυναμικές της αμερικανικής οικονομίας

Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2022 τα κέρδη των αμερικανικών επιχειρήσεων προ φόρων είχαν μια υποχώρηση -2.3% σε ετήσια βάση. Υποχώρηση κατέγραψε και το κέρδος ανά μονάδα πραγματικής προστιθέμενης αξίας των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων.

Αντίστοιχα, οι δείκτες για τις επενδύσεις στην αμερικανική οικονομία παραπέμπουν σε μια επιβράδυνση. Η επένδυση που δεν έχει σχέση με την κατοικία εμφάνισε στο δεύτερο τρίμηνο μια στασιμότητα, ενώ η επένδυση σε κατοικίες εμφάνισε σημαντική υποχώρηση.

Αυτή που όντως δεν έχει υποχώρηση είναι η κατανάλωση των νοικοκυριών, στοιχείο που επιτείνει και μια εικόνα ότι οι ΗΠΑ δεν βρίσκονται σε ύφεση.

Ωστόσο έχει μια σημασία ότι την ίδια ώρα εξαιτίας και του πληθωρισμού οι πραγματικές αποδοχές των εργαζομένων βρίσκονται σε υποχώρηση. Το ονομαστικό κόστος απασχόλησης τον Ιούνιο του 2022 είχε αυξηθεί σε δωδεκάμηνη φάση κατά 5,5%. Όμως, σε σταθερές τιμές οι μισθοί και τα ημερομίσθια είχαν υποχωρήσει κατά 3,1% την ίδια περίοδο και τα επιδόματα κατά 3,5%.

Την ίδια στιγμή, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι τα στοιχεία δείχνουν και μια υποχώρηση της παραγωγικότητας της εργασίας στην αμερικανική οικονομία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Bureau of Labor Statistics ο ρυθμός αύξησης παραγωγικότητα στον μη αγροτικό τομέα της αμερικανικής οικονομίας  (προϊόν ανά ώρα εργασίας) βρίσκεται στο πιο χαμηλό σημείο από το δεύτερο τρίμηνο του 1982.

Ένας επισφαλής ορίζοντας

Με τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο και ενεργό ενδεχόμενο να κερδίσουν οι Ρεπουμπλικάνοι το Κογκρέσο και τη δημοτικότητα του Μπάιντεν σε υποχώρηση είναι εύλογο η αμερικανική κυβέρνηση θα θέλει να αποφύγει με κάθε κόστος μια εικόνα ύφεσης.

Όμως, αυτό δεν αναιρεί ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι η αμερικανική οικονομία είναι σίγουρα σε επιβράδυνση και πολύ πιθανώς σε τροχιά ύφεσης.