Βρετανία: Ακροδεξιές οργανώσεις στρατολογούν παιδιά και νέους μέσω διαδικτύου

«Να είστε περήφανοι για τον ΔΙΚΟ ΣΑΣ λαό», αναφέρει το εξώφυλλο της μπροσούρας που εξέτασε ο Guardian. Μεταξύ άλλων, υπόσχεται «εκπαιδευτικό υλικό, δραστηριότητες και συμβουλές για γονείς και παιδιά», μεταξύ άλλων για την ιστορία της τέχνης και την «πλούσια βρετανική κουζίνα», Όμως, όπως τονίζει η βρετανική εφημερίδα, σύντομα τα πράγματα γίνονται παράξενα.

«Ποιοι είναι οι Black Lives Matter (BLM); Πρόκειται για μια διεθνή, μαρξιστική οργάνωση», ενημερώνονται οι αναγνώστες. «Την υποστηρίζουν μεγάλες εταιρείες και τη διαφημίζουν διάσημοι. Στόχος της είναι η καταστροφή του δυτικού πολιτισμού και της λευκής πυρηνικής οικογένειας, του χριστιανισμού και της ατομικής ιδιοκτησίας». Και όλα αυτά σε μια περίοδο πανευρωπαϊκής ανόδου της ακροδεξιάς. 

• Διαβάστε επίσης: Ιταλία: Πρωθυπουργός νοσταλγός του φασισμού;

Η μπροσούρα, που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, είναι ένας «οδηγός μελέτης», στο πλαίσιο ενός «εναλλακτικού σχολικού προγράμματος» που απευθύνεται σε οικογένειες και εκδίδεται από μια οργάνωση με την ονομασία Πατριωτική Εναλλακτική. Στην περίοδο που τα σχολεία έμειναν κλειστά, εξαιτίας των lockdowns, χιλιάδες Βρετανοί την αποθήκευσαν στις συσκευές τους.

«Εκπαιδευτικό» υλικό

Πρόκειται μόνο για ένα παράδειγμα της δράσης των βρετανικών ακροδεξιών οργανώσεων, που χρησιμοποιούν online περιεχόμενο για να στρέψουν τα παιδιά και τους νέους σε κοινότητες που συνδέονται με εξτρεμιστικές ιδεολογίες.

Αν και η μπροσούρα ξεκινά συμβουλεύοντας τους γονείς να δείξουν στα παιδιά τους «τα πράγματα που οικοδομήθηκαν και δημιουργήθηκαν από τους προγόνους τους», καταλήγει απροκάλυπτα στην υποστήριξη θεωριών ανωτερότητας της λευκής φυλής. «Ποιοι έκαναν πρώτοι τον γύρο του κόσμου; Οι λευκοί. Ποιοι έστειλαν πρώτοι ανθρώπους στο φεγγάρι; Οι λευκοί».

Η Τζούλια Έμπνερ, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Στρατηγικού Διαλόγου (ISD) που ερευνά τον ακροδεξιό ακτιβισμό, εξηγεί στον Guardian ότι τέτοιου είδους οδηγοί μελέτης ή λίστες με βιβλία γνώρισαν άνθιση στην περίοδο των lockdown, συχνά διανεμημένα μέσω ψηφιακών καναλιών όπως το Telegram.

Η Έμπνερ, που έχει παρεισφρήσει incognito σε εξτρεμιστικές οργανώσεις στη Βρετανία, υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα «ακροδεξιό οικοσύστημα» που λειτουργεί με στόχο να προσελκύσει νεαρά άτομα και να τα ριζοσπαστικοποιήσει προκειμένου να υποστηρίξουν ή να διαπράξουν ακραίες πράξεις.

«Ουσιαστικά προσφέρουν υλικό σε μαθητές σχολικής ηλικίας ή σε παιδιά για να επιμορφωθούν στον ρατσισμό και τις αντισημιτικές θεωρίες συνωμοσίας», τονίζει.

Οι οργανώσεις απευθύνονται στους νέους πραγματοποιώντας τουρνουά gaming, για διάσημα ηλεκτρονικά παιχνίδια όπως το Call of Duty ή το Fortnite, μέσα από τα οποία έρχονται σε επαφή μαζί τους.

Influencers της ακροδεξιάς

Η νεότερη γενιά των δεξιών εξτρεμιστών αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους ηλικιακά ιδεολογικούς τους συντρόφους ως «μπαμπάδες», καυτηριάζοντας την εξάρτησή τους από κανόνες και ιεραρχίες, όπως σημειώνει μιλώντας στον Guardian ο Τζέικομπ Ντέιβι, ερευνητής του ISD και ένας εκ των συγγραφέων μιας ανάλυσης της ακροδεξιάς δραστηριότητας στο Discord, μια πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων που είχε σχεδιαστεί αρχικά για να εξυπηρετεί τους gamers στη διάρκεια του παιχνιδιού.

Οι νεότεροι εξτρεμιστές προτιμούν να αντιγράφουν τις στρατηγικές των influencers, δημιουργώντας κοινότητες θαυμαστών ή συνδρομητών, χρησιμοποιώντας memes και επιδιδόμενοι σε επιθετικό trolling. «Δεν συναντιούνται στο πίσω μέρος ενός ύποπτου μπαρ στο νότιο Λονδίνο. Είναι πιθανότερο να συζητάνε μέσα από έναν server στο Discord ή μέσα από ένα κανάλι στο Telegram», εξηγεί ο Ντέιβι.

Η ανάλυση διαπίστωσε ότι το Discord ορισμένες φορές «λειτουργεί ως κόμβος για την κοινωνικοποίηση και την οικοδόμηση κοινοτήτων στο εσωτερικό της εξτρεμιστικής δεξιάς», με τον μέσο όρο ηλικίας των χρηστών που σχετίζονται με τους ακροδεξιούς ακτιβιστές να είναι τα 15 μόλις χρόνια.

Ταΐζοντας τα troll

Η έρευνα έδειξε πώς τα ηλεκτρονικά παιχνίδια λειτουργούν ως σημείο επαφής με άτομα που θα μπορούσαν να πειστούν να στρατολογηθούν σε δραστηριότητες όπως οι μαζικές επιθέσεις για trolling, στο πλαίσιο των οποίων ομάδες «επιτίθενται» σε συζητήσεις που πραγματοποιούνται στο διαδίκτυο, συχνά χρησιμοποιώντας κακοποιητικό λόγο, με στόχο να εκτρέψουν τη συζήτηση ή τους στόχους και να απομακρύνουν εκείνους που ενδιαφέρονταν πραγματικά για μια συζήτηση.

«Αυτού του είδους το ημι-οργανωμένο διαδικτυακό bullying μπορεί να γίνει δίαυλος που φέρνει τους νέους σε επαφή με εξτρεμιστικές κοινότητες», συμπεραίνει η έκθεση.

Ο Πολ Τζάκσον, ένας καθηγητής που μελετά την ιστορία του ριζοσπαστισμού και του εξτρεμισμού στο Πανεπιστήμιο του Νορθάμπτον, αναφέρει στον Guardian ότι σε σύγκριση με παλιότερες ακροδεξιές οργανώσεις «η πραγματικότητα είναι πλέον πιο περίπλοκη».

«Οι νέοι βρίσκουν μηνύματα online που προωθούν την ηθική αποδοχή της βίας ως κάτι που κατά κάποιο τρόπο είναι αποδεκτό. Έτσι, οι άνθρωποι ριζοσπαστικοποιούνται, εν μέρει και από μόνοι τους, είναι μια περίπλοκη εικόνα», εξηγεί.

Οι πιο ενθουσιώδεις συμμετέχοντες καλούνται σε ιδιωτικά κανάλια στο Telegram ή σε chatrooms, όπου το περιεχόμενο είναι αυτό που η Έμπνερ αποκαλεί «παραδοσιακά ακροδεξιό», ρατσιστικό και αντισημιτικό.

Μοναξιά και εξτρεμισμός

«Συχνά η ριζοσπαστικοποίηση συμβαίνει μέσα από μια τέτοια διαδικασία κοινωνικοποίησης και έπειτα μέσα από τον ιδεολογικό προσηλυτισμό ή προκύπτει από το ανήκειν σε μια συγκεκριμένη υποκουλτούρα, όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αναφορές που είναι γνωστές μόνο σε εκείνους, και αντίστοιχα memes και αστεία», συνεχίζει.

«Αυτό καθιστά την εκμετάλλευση της νεανικής και της ποπ κουλτούρας πολύ επικίνδυνη, ειδικά για τα παιδιά ή τους νέους που βαριούνταν ή αισθάνονταν μόνα στη διάρκεια των lockdown. Πιστεύω ότι αυτό που βλέπουμε, η ριζοσπαστικοποίηση ανάμεσα στους νέους σε εξτρεμιστικές οργανώσεις, συχνά προκύπτει από αυτό το φαινόμενο».

«Έχουν γίνει εξαιρετικά ευρηματικοί στην εκμετάλλευση στοιχείων της νεανικής κουλτούρας και στη δημιουργία πολύ θελκτικών, κλειστών online κοινοτήτων, όπου οι νέοι αισθάνονται ξεχωριστοί. Λειτουργεί ως αντίδοτο στην ανία και τη μοναξιά τους».

Ο Τζάκσον υποστηρίζει ότι τα ιδιωτικά κανάλια επιτρέπουν στους χρήστες να μοιράζονται «ολόκληρες συλλογές από έγγραφα που δημιουργούν μια κοσμοθεωρία για τους νέους και τους προτείνουν τρόπους να δράσουν βάσει αυτής, δυνητικά με τη χρήση βίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα το κάνουν οπωσδήποτε, όμως είναι αξιοσημείωτη η ευκολία στην πρόσβαση σε αυτό το υλικό».

Επιδιώκοντας τη φυλετική σύγκρουση

Πρόσφατες συλλήψεις και δίκες στη Βρετανία δείχνουν ότι η αστυνομία απαγγέλλει συχνότερα κατηγορίες σε νέους που φέρονται να έχουν κατεβάσει εξτρεμιστικό υλικό, ιδίως έγγραφα που περιγράφουν λεπτομερώς παλιότερες εξτρεμιστικές επιθέσεις, όπως το μακελειό στο τζαμί του Κράισττσερτς της Νέας Ζηλανδίας το 2019 ή που παρέχουν οδηγίες για την κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών και όπλων.

Μια εξέλιξη σε επίπεδο ιδεολογίας που απασχολεί τον Τζάκσον είναι η αύξηση της τάσης για «κλιμάκωση»: η ενθάρρυνση επιθέσεων που έχουν σχεδιαστεί ώστε να προκαλέσουν φυλετικές συγκρούσεις και να επιταχύνουν τη διάλυση των κοινωνικών δομών. «Στη διάρκεια των δέκα τελευταίων ετών περίπου, παρατηρούμε την κουλτούρα πολύ σημαντικών απειλών εναντίον αθώων ανθρώπων», σημειώνει ο Τζάκσον.

Ένας σύμβουλος του βρετανικού υπουργείου εσωτερικών που μίλησε στον Guardian με τον όρο της ανωνυμίας του, προειδοποίησε ότι οι νέοι εξακολουθούν να αποφασίζουν ενεργά την εμπλοκή τους στην ακροδεξιά και δεν τυχαίνει απλώς να βρεθούν μπροστά σε ακραίο περιεχόμενο.

«Δεν φταίνε τα μεγάλα κοινωνικά δίκτυα, παρά τα λάθη τους. Οι μεγάλες πλατφόρμες έχουν εξορίσει τα χειρότερα. Τα πραγματικά ακραία πράγματα δεν εντοπίζονται εύκολα στο Facebook και το Twitter», τόνισε.

«Πρέπει να ξέρεις πού να ψάξεις, πρέπει να ξέρεις τους σωστούς λογαριασμούς. Δεν τους παρασύρουν οι δεξιοί εξτρεμιστές. Δεν υπάρχει κάποιος εγκέφαλος που να κοροϊδεύει τους πάντες».

Μεγάλος αριθμός ειδικών που μίλησε στον Guardian συμφώνησαν ότι ο αριθμός των νέων που εμπλέκεται με την ακροδεξιά στη Βρετανία παραμένει εξαιρετικά μικρός. Στοιχεία της κυβέρνησης δείχνουν ότι κάθε χρόνο από το 2020, λιγότεροι από 200 άνθρωποι κάτω των 200 ετών εγγράφηκαν στο Channel, ένα πρόγραμμα που ασχολείται με την επανένταξη ανθρώπων που είχαν ασπαστεί την ακροδεξιά.

Λίγοι αλλά επικίνδυνοι

Όμως η Έμπνερ τονίζει ότι ένας μικρός αριθμός ριζοσπαστικοποιημένων ανθρώπων μπορεί να προκαλέσει μεγάλη καταστροφή ή βία, όπως φάνηκε από το πρόσφατο μακελειό στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.

«Ίσως υπάρξουν μεγαλύτερα προβλήματα για το μέλλον της δημοκρατίας μας και του πολιτικού μας συστήματος, αν ένας αυξανόμενος αριθμός νέων υιοθετήσει ιδέες όπως αυτή της «μεγάλης αντικατάστασης», δηλαδή της άποψης ότι οι λευκοί κινδυνεύουν από τους μη λευκούς», υπογραμμίζει. «Και πιστεύω ότι αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.

Ο σύμβουλος του υπουργείο εσωτερικών από την πλευρά του προειδοποιεί ότι οι νέοι που καταδικάζονται για δραστηριότητες που σχετίζονται με την ακροδεξιά τρομοκρατία είναι πιθανό να αποτελούν κίνδυνο και έπειτα από την αποφυλάκισή τους, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι οι ποινές τους συνήθως είναι σύντομες. «Αν δεν έχουν οικογενειακές διασυνδέσεις ή βοήθεια, αυτά τα παιδιά πλέον τα έχουμε χάσει. Και δεν υπάρχει τρόπος να γυρίσουν. Δεν υπάρχει τρόπος να μετανοήσουν για τα όσα έκαναν ή να επανενταχθούν με ουσιώδη τρόπο στην κοινωνία».