Ταϊβάν: Πόσο πιθανό είναι η κρίση να κλιμακωθεί σε ανοιχτή σύγκρουση

Την επαύριον της επίσκεψης της προέδρου του αμερικανικού κοινοβουλίου, Νάνσι Πελόζι, στην Ταϊβάν, η Κίνα ξεκίνησε στρατιωτικές ασκήσεις χωρίς προηγούμενο γύρω από το νησί, δημιουργώντας φόβους μιας κρίσης στα Στενά της Ταϊβάν.

Η Πελόζι επισκέφθηκε το νησί αυτή την εβδομάδα, αγνοώντας τις κινεζικές απειλές, που θεωρεί την Ταϊβάν αποσχισμένη επικράτεια και είχε προειδοποιήσει ότι μια τέτοια κίνηση θα θεωρούνταν τεράστια πρόκληση.

• Διαβάστε επίσης: Ποιο κόστος θα έχει για την Ταϊβάν η επίσκεψη Πελόζι;

Καθώς οι εντάσεις στο Στενά της Ταϊβάν αυξάνονται, ανάλυση του Guardian επιχειρεί να απαντήσει στο τι ακριβώς διακυβεύεται για την Κίνα και πόσο θα πρέπει να ανησυχούμε για την κατάσταση.

Πώς αντέδρασε η Κίνα στην επίσκεψη της Πελόζι στην Ταϊβάν;

Ο κινεζικός στρατός ανακοίνωσε στρατιωτικές ασκήσεις σε αέρα και θάλασσα κοντά στην Ταϊβάν, αλλά και δοκιμαστικές εκτοξεύσεις στρατηγικών πυραύλων στη θάλασσα ανατολικά της Ταϊβάν. Σύμφωνα με τα κινεζικά κρατικά ΜΜΕ, τρεις από τις έξι ασκήσεις με πραγματικά πυρά θα πραγματοποιηθούν σε θαλάσσιες περιοχές που η Ταϊβάν υποστηρίζει ότι αποτελούν επικράτειά της. Πριν τις ασκήσεις, που ξεκίνησαν σήμερα, Πέμπτη, η Ταϊβάν είχε δηλώσει ότι 27 κινεζικά αεροσκάφη παραβίασαν τον εναέριο χώρο της.

Η Ταϊβάν δεν ανήκε ποτέ στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και υποστηρίζει ότι είναι ήδη ένα κυρίαρχο κράτος που δεν χρειάζεται να κηρύξει την ανεξαρτησία του. Στόχος της είναι να διατηρήσει την ασφάλεια του status quo και δεν επιθυμεί μια σύγκρουση, όμως έχει δεσμευτεί ότι θα υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Το υπουργείο εθνικής άμυνας της Ταϊβάν αποκάλεσε τις προγραμματισμένες ασκήσεις της Κίνας «εναέριο και ναυτικό αποκλεισμό της Ταϊβάν».

«Πρόκειται για σοβαρό ζήτημα, δεδομένου ότι ένας αποκλεισμός νομικά θεωρείται πράξη πολέμου», σημειώνει στον Guardian ο ειδικός στην αμυντική πολιτική της περιοχής του Ινδικού-Ειρηνικού Ωκεανού, Μπλέικ Χέρτσινγκερ. «Πιστεύω ότι πρέπει να δείξουμε στην Ταϊβάν ότι αυτή τη στιγμή δεν πρέπει να κλιμακώσει περαιτέρω την κατάσταση».

Αυτή την εβδομάδα, η Ταϊβάν δέχτηκε επίσης μια σειρά από κυβερνοεπιθέσεις, χωρίς μέχρι τώρα να έχουν εντοπιστεί οι ένοχοι. Η Κίνα, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ταϊβάν, διέκοψε τις εισαγωγές της από το νησί.

Πόσο ανησυχητικές είναι οι κινεζικές ασκήσεις;

Οι στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά, εξετάζουν την ικανότητα ενός στρατού να φέρνει εις πέρας αποστολές, υπό συνθήκες που θυμίζουν όσο περισσότερο γίνεται εκείνες που θα επικρατούσαν σε έναν πραγματικό πόλεμο. Στην προκειμένη περίπτωση, είναι σχεδιασμένες να επιδείξουν τα επίπεδα ισχύος που θα μπορούσε να εξαπολύσει η Κίνα εναντίον της Ταϊβάν, αν το Πεκίνο αποφάσιζε να πάρει τον έλεγχο του νησιού.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Κίνα έχουν τη διάθεση να δουν την ένταση να κλιμακώνεται σε πόλεμο. Σύμφωνα με τον Τζάστιν Μπασί, εκτελεστικό διευθυντή του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Στρατηγικών Πολιτικών, οι στρατιωτικές ασκήσεις της Κίνας το πιθανότερο είναι ότι θα πραγματοποιηθούν υπολογισμένα ώστε να αποφευχθεί μια τέτοια όξυνση.

Ο Χέρτσινγκερ σημείωσε μιλώντας στον Guardian ότι οι ΗΠΑ φρόντισαν να μην εκφράσουν τη στήριξή τους προς την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, δεδομένου ότι αυτή είναι η «κόκκινη γραμμή» της Κίνας.

«Στην εμπλοκή των ΗΠΑ με την Ταϊβάν, οι ΗΠΑ φροντίζουν πάντα να διασφαλίζουν τη σωστή ισορροπία μεταξύ της υποστήριξης και της μη ενθάρρυνσης της Ταϊβάν σε κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ευρύτερη σύγκρουση», εξήγησε.

Η Αμάντα Χσιάο, υψηλόβαθμη αναλύτρια σε ζητήματα που αφορούν την Κίνα στο Crisis Group, συμπλήρωσε ότι αν και η στρατιωτική κλιμάκωση της Κίνας είναι ανησυχητική, δεν είναι και αναπάντεχη.

«Το Πεκίνο προσπαθεί ξεκάθαρα να εκφράσει τις αντιρρήσεις του στην επίσκεψη της Πελόζι», είπε. «Και αυτό σημαίνει ότι η στρατιωτική αντίδραση που επιλέγει αυτή τη στιγμή θα πρέπει να αποτελεί ορατή κλιμάκωση των στρατιωτικών δραστηριοτήτων στις οποίες εμπλεκόταν γύρω από την Ταϊβάν – ένας πήχης που είναι ήδη πολύ ψηλά».

«Πιστεύω ότι πρόθεση των ασκήσεων είναι κυρίως η επίδειξη στρατιωτικής ισχύος», κατέληξε.

Η κινεζική εφημερίδα Global Times έγραψε την Τετάρτη ότι στόχος των ασκήσεων είναι να φανεί ότι ο κινεζικός στρατός «είναι σε θέση να αποκλείσει ολόκληρο το νησί».

Έχει υπάρξει τέτοιας κλίμακας ένταση στο παρελθόν;

Τα Στενά της Ταϊβάν έχουν γνωρίσει πολλές κρίσεις, με την πιο πρόσφατη να χρονολογείται στο 1995. Το περιστατικό είναι γνωστό ως «Τρίτη Κρίση των Στενών της Ταϊβάν» και ήρθε ως απάντηση στην ανακοίνωση του νησιού ότι θα πραγματοποιούσε τις πρώτες του δημοκρατικές εκλογές. Η Κίνα είχε επιδείξει την ισχύ της μέσα από μήνες στρατιωτικών ασκήσεων και την εκτόξευση ρουκετών μόλις 35 μίλια μακριά από τα λιμάνια της Ταϊβάν.

Αν και υπάρχει μακρά ιστορία στρατιωτικών επιδείξεων στα στενά, η Χσιάο τόνισε ότι οι δοκιμές πυραύλων που σχεδιάζει η Κίνα ως απάντηση στην επίσκεψη της Πελόζι φαίνεται ότι θα προσγειωθούν πιο κοντά στο νησί αυτή τη φορά.

Τι διακυβεύεται για τον κινέζο ηγέτη, Σι Τζινπίνγκ;

Από τη στιγμή που ο Σι ανέλαβε την εξουσία το 2012, έχει ξεκαθαρίσει ότι η επανένωση της Ταϊβάν με την Κίνα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του. Όμως ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αντίδρασή του στην επίσκεψη της Πελόζι αφορά εξίσου και τα εγχώρια ζητήματα της Κίνας, όσο κα την επίδειξη εξουσίας της ανερχόμενης υπερδύναμης. Η κινεζική ενδοχώρα μαστίζεται από μια στεγαστική κρίση που μόλις έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται, οδηγώντας σε διαδηλώσεις, ενώ ταυτόχρονα η χώρα βιώνει οικονομική επιβράδυνση εξαιτίας των αυστηρών lockdown και της πολιτικής μηδενικής ανοχής απέναντι στον κοροναϊό.

«Η επίσκεψη της Πελόζι ίσως είναι μια ευκαιρία για τον Σι Τζινπίνγκ να τραβήξει τα βλέμματα μακριά από εγχώρια προβλήματα και να εστιάσει στο εξωτερικό, αποσπώντας έτσι την προσοχή των πολιτών», υποστήριξε μιλώντας στον Guardian η Τζένιφερ Χσου, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Lowy της Αυστραλίας.

Σύμφωνα με την Τζέιντ Γκουάν, ειδικό σε ζητήματα κινεζικής εξωτερικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Deakin, οι πράξεις του Σι, που έχουν στόχο την επίδειξη δύναμης στην Ταϊβάν και τις ΗΠΑ, πιθανότατα δεν μένουν ανεπηρέαστες και από το επερχόμενο 20ό Εθνικό Συνέδριο, μια σύνοδο που πραγματοποιείται κάθε πέντε χρόνια για να ανακοινώσει σημαντικές αλλαγές ηγεσίας.

«Ο Σι αυτοπαρουσιάζεται ως προστάτης της κινεζικής εθνικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, ζητήματα στα οποία η Ταϊβάν έχει κεντρική θέση», εξήγησε η Γκουάν.

«Επομένως, η κυβέρνηση του Σι δεν έχει περιθώρια να φανεί αδύναμη πριν το Εθνικό Συνέδριο».

Πηγή: Guardian