Καρδιοπάθειες και υψηλές θερμοκρασίες: Τι πρέπει να προσέχουμε;

Ποίοι είναι οι πιο ευάλωτοι ασθενείς;

Οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, υπέρταση, και ειδικότερα, όσοι πάσχουν κι από άλλες παθήσεις, όπως σακχαρώδη διαβήτη και πνευμονοπάθειες, οι υπό αγωγή με διουρητικά και άλλα αντιυπερτασικά, οι μεγαλύτερης ηλικίας (απομονωμένοι) κάτοικοι μεγάλων πυκνοκατοικημένων αστικών κέντρων, όσοι διαμένουν σε παλαιότερα κτίσματα, με ανεπαρκή θερμομόνωση και διαχείριση τωνακραίων θερμοκρασιών.

Γιατί το ενδιαφέρον τώρα; 

Η συζήτηση έχει ξεκινήσει από καιρό, όταν τα ρεκόρ θερμοκρασιών διαδέχονταν το ένα το άλλο. Ωστόσο, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες του βορρά, όπως το Λονδίνο, για πρώτη φορά κατέγραψαν θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 40^οC, με εκατοντάδες θανάτους να αποδίδονται άμεσα στις υψηλές θερμοκρασίες. Είναι πλέον πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο ζήτημα, κι όχι μόνο του ευρωπαϊκού νότου. Φυσικά, δεν ξεχνάμε και το οικονομικό σκέλος, καθώς προβληματίζειτόσο το άμεσο κόστος, για παράδειγμα, από την δυσλειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς, όσο και αναμενόμενα μακροπρόθεσμα ζητήματα, όπως η μείωση έως 20% της εργασιακής απόδοσης κατά τους θερινούς μήνες.

Πώς επηρεάζουν οι υψηλές θερμοκρασίες;

Η υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος προκαλεί έντονη εφίδρωση και αφυδάτωση (ηλίαση σε πιο ακραίες καταστάσεις), με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι χτύποι της καρδιάς και το καρδιακό έργο, να πέφτει η αρτηριακή πίεση, να διαταράσσονται οι ηλεκτρολύτες στο αίμα (όπως το κάλιο και το νάτριο), να ανεβαίνει ο αιματοκρίτης και η τάση να δημιουργούνται θρόμβοι. Επιπλέον, αναγνωρίζεται μία φλεγμονώδης αντίδραση που σχετίζεται με τις υψηλές θερμοκρασίες, πέραν της φλεγμονής ως συνέπεια αυξανόμενων βακτηριακών λοιμώξεων, που οφείλεταιστηνανεπαρκή αιμάτωση του εντέρου (περισσότερο αίμα στο δέρμα για να επιτευχθεί η εφίδρωση σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί σταθερή η θερμοκρασία του σώματος).

Οι ακραίες θερμοκρασίες,επηρεάζουν επιπροσθέτως και το θεραπευτικό αποτέλεσμα των φαρμάκων, καθώς μεταβάλλεται η απορρόφηση, η κατανομή και ο μεταβολισμός τους, ενώ ταυτόχρονα, η προσαρμοστικότητα του ασθενή εξασθενεί. Παράδειγμα αποτελεί η πτώση της αρτηριακής πίεσης λόγω φλεβοδιαστολής σε υψηλές θερμοκρασίες, με συνέπεια την δυσχερέστερη διαχείριση των μεταβολών που σχετίζονται με τα αντιυπερτασικά φάρμακα.Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω διαταραχών μπορεί να είναι η στηθάγχη, η δύσπνοια, η συγκοπή, οι αρρυθμίες, ακόμη και ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος.

Αντιμετωπίζεται;

Πέρα από την ελπίδα ότι ειδικοί, όπως η κα Ελένη Μυριβήλη, θα επιτύχουν τους στόχους τους (για αφύπνιση του κοινού, έγκαιρη προειδοποίηση και φροντίδα ιδιαίτερα των ευπαθών πληθυσμών, πολεοδομική προσαρμογή σε ακραία καιρικά φαινόμενα), μέρος της λύσης πρέπει να αναζητηθεί στην σχέση ιατρού και ασθενή. Ο ιατρός καλείται να αναγνωρίσει, να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει ιδιαίτερα τους ευπαθείς ασθενείς, να προσφέρει συμβουλές σχετικά με την σωστή ενυδάτωση, την φαρμακευτική αγωγή (όπως η μείωση ή ακόμα και διακοπή διουρητικών υπό στενή παρακολούθηση, η διατήρηση των φαρμάκων σε θερμοκρασία μικρότερη των 25^οC), να εντοπίσει πρώιμα ανησυχητικά συμπτώματα όπως η ζάλη, η κεφαλαλγία, η τάση για έμετο, το αίσθημα παλμών, η τάση λιποθυμίας. Από την μεριά του ασθενή αναμένεται ευαισθητοποίηση στο θέμα, καθώς προβληματικές συμπεριφορές, όπως η παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ κατά τους θερινούς μήνες, η χρήση ακατάλληλων ρούχων, πιθανόν πηγάζουν από μια λανθάνουσα αντίληψη περί εξοικείωσης με τις υψηλές θερμοκρασίες σε χώρες όπως η Ελλάδα.