Ο ξεριζωμός και ο Εβρος

Μέρες Αττίλα ΙΙ στην Κύπρο. Μέρες μνήμης. 48 χρόνια από την τουρκική εισβολή. Τα λόγια του παππού μου είναι πάντα στο μυαλό μου. Η προδοσία. Πώς αφήσανε το σπίτι μας. Το μίσος. Αυτό που έζησα κι εγώ και θύμιζε μετεμφυλιακή περίοδο, γιατί αυτοί που μας πρόδωσαν ήταν οι δικοί μας. Οχι οι ξένοι. Οι αγριότητες. Το αίμα. Η προσφυγιά. Πλησιάζει και η επέτειος της Μικρασιατικής Καταστροφής. 100 χρόνια. Ταινίες. Θεατρικά. Βιβλία. Πόσοι προσπάθησαν να περιγράψουν τη φρίκη των ημερών. Τις ευθύνες. Τη στάση των «συμμάχων». Το δράμα της «ανταλλαγής πληθυσμών». Την προσφυγιά. Σαν μια κατάρα αυτή η ιστορία που επαναλαμβάνεται… Το 1922, το 1955, το 1974… Και πάντα οι πρόσφυγες να φτάνουν με ένα «ωχ» στην ψυχή σε μια νέα «πατρίδα» και να βρίσκουν ξενιτιά και πόνο. Ακόμα και στη «μητέρα-πατρίδα».

Αυτή η χώρα έχει ιστορία στον ξεριζωμό. Δεν έχει μόνο προσφυγιά. Εχει και μετανάστες. Από τις αρχές του 20ού αιώνα. Μετά τον Εμφύλιο. Το ’60. Το 2012. Ακόμα και σήμερα. Σαν ανειδίκευτοι εργάτες στην Αμερική. Κάποιοι νόμιμοι, κάποιοι «παράνομοι». Σαν εργάτες με «κλειστά συμβόλαια» – οι δούλοι του 20ού αιώνα – στα εργοστάσια της Γερμανίας, στα ορυχεία του Βελγίου. Σαν κυνηγημένοι από το πολιτικό καθεστώς. Μετανάστες μέχρι να γεράσουν. Και όλοι αυτοί να γυρνάνε στην Ελλάδα και να λένε «Εγώ είμαι. Δεν με γνώρισες;». Ακόμα θυμάμαι εκείνες τις αγκαλιές. Με τους ανθρώπους που εγώ δεν ήξερα αλλά εκείνοι με αγαπούσαν. Από ανθρώπους που μαθαίναμε ότι είναι οικογένεια από τις φωτογραφίες. Με τα σημάδια από τη δουλειά να τους γονατίζουν.

Σε μια χώρα με τόσο ξεριζωμό δεν ταιριάζει ο Εβρος. Σε μια χώρα που μιλάει για προσφυγιά το να πεθαίνει ένα παιδί στον Εβρο – ή να πνίγεται στο Αιγαίο – είναι η μεγαλύτερη ντροπή. Η Τουρκία εργαλειοποιεί το Μεταναστευτικό, ναι. Αλλά μια χώρα με τόσο ξεριζωμό δεν μπορεί να επιτρέπει να την εργαλειοποιεί η ΕΕ. Να τη μετατρέπει σε φράχτη θανάτου. Αυτή η χώρα δεν μπορεί να ξεχνάει ότι κάποτε στη θέση αυτού του παιδιού στον Εβρο ήταν τα δικά της. Τότε που οι δικές της μάνες κρεμιόντουσαν από τις βάρκες και γονάτιζαν στο χώμα για να κλάψουν τα παιδιά τους.