Σύγχρονος καλλιτέχνης καλύπτει αφηρημένο αριστούργημα σε κρίση εκνευρισμού

Ένα χαμένο αριστούργημα ενός κορυφαίου, αφηρημένου καλλιτέχνη των αρχών του 20ού αιώνα ανακαλύφθηκε κάτω από το πορτρέτο ενός σύγχρονου, ο οποίος μπορεί να ζωγράφισε πάνω από το πρωτότυπο σε μια «κρίση πικρίας».

Το έργο Atlantic City της Helen Saunders, μέλους του ριζοσπαστικού και βραχύβιου βορτικιστικού κινήματος, απεικονίζει μια κατακερματισμένη σύγχρονη μητρόπολη. Μια ασπρόμαυρη εικόνα του πίνακα εμφανίστηκε στο Blast, το πρωτοποριακό περιοδικό των βορτικιστών που εκδόθηκε λίγο πριν από το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Σχεδόν όλοι οι βορτικιστικοί πίνακες της Saunders θεωρείται ότι έχουν χαθεί, αν και σώζονται σχέδια, τα οποία θα εκτεθούν στην γκαλερί Courtauld του Λονδίνου τον Οκτώβριο.

Αλλά μια έρευνα για την Praxitella, ενός πορτρέτου του Wyndham Lewis, τον ιδρυτή των βορτικιστών, από δύο φοιτήτριες του Courtauld αποκάλυψε ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι ζωγραφίστηκε πάνω από το Atlantic City.

• Διαβάστε ακόμα: Λουίζ Μπουρζουά:«Η ευαισθησία της έτεινε προς το τρισδιάστατο»

Λόγω της ανομοιόμορφης υφής της Praxitella και των αναλαμπών του φωτεινού κόκκινου μέσα από τις ρωγμές στο χρώμα της επιφάνειας, οι μελετητές είχαν υποψιαστεί ότι το πορτρέτο του 1921 είχε ζωγραφιστεί πάνω σε ένα άλλο έργο.

Οι δύο φοιτήτριες, Rebecca Chipkin και Helen Kohn, χρησιμοποίησαν ακτίνες Χ και άλλες τεχνολογίες απεικόνισης για να ερευνήσουν τον πίνακα. Βρήκαν μια αφηρημένη σύνθεση κάτω από το πορτρέτο, η οποία τελικά ταυτοποιήθηκε ως η μέχρι τότε χαμένη Atlantic City.

«Συνειδητοποιήσαμε ότι όταν γυρίσαμε την εικόνα ανάποδα, είχε εντυπωσιακές ομοιότητες με τη σύνθεση που είδαμε στην ακτινογραφία μας της Praxitella», δήλωσαν οι Chipkin και Kohn. «Μείναμε έκπληκτες. Χρειάστηκαν 100 χρόνια για να ανακαλύψουμε ξανά την Αtlantic City. Αυτό δίνει ελπίδα ότι υπάρχουν και άλλοι κρυμμένοι βορτικιστικοί πίνακες που περιμένουν να βρεθούν».

Η Saunders ήταν μία από τις δύο μόνο γυναίκες που συμμετείχαν στους βορτικιστές. «Στα προπολεμικά χρόνια, ήταν μία από τις πιο ριζοσπαστικές ζωγράφους και σχεδιάστριες που υπήρχαν. Μόνο μια χούφτα άνθρωποι στην Ευρώπη που παρήγαγαν αυτό το είδος σκληρής αφηρημένης ζωγραφικής και σχεδίου», δήλωσε ο Barnaby Wright, αναπληρωτής επικεφαλής της γκαλερί Courtauld και ειδικός στην τέχνη του 20ού αιώνα.

Ο βορτικισμός (ή βορτισισμός) ήταν ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα που επηρεάστηκε από τον κυβισμό και τον φουτουρισμό και του οποίου τα έργα είχαν συνήθως έντονα χρώματα, σκληρές γραμμές και αιχμηρές γωνίες. Οι ποιητές TS Eliot και Ezra Pound ήταν μεταξύ των υποστηρικτών της ομάδας.

Praxitella του Wyndham Lewis, ο οποίος ήταν ο ιδρυτής του ριζοσπαστικού και βραχύβιου βορτικιστικού κινήματος.

«Η Saunders ήταν μια πραγματικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, αλλά επισκιάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τους άνδρες συγχρόνους της. Αυτή και η Jessica Dismorr ήταν η ραχοκοκαλιά της ομάδας», δήλωσε ο Wright.

«Έγινε στενή φίλη με τον Wyndham Lewis, ήταν εξαιρετικά δεμένοι συναισθηματικά, αλλά μετά τον πόλεμο της γύρισε την πλάτη κάτι που την πλήγωσε. Μια εικαστική θεωρία είναι ότι ο Lewis ζωγράφισε πάνω από το έργο της Saunders σε μια κρίση εκνευρισμού. Είναι απολύτως πιθανό».

Δεν υπήρχε μεγάλη αγορά για το έργο των βορτικιστών, γεγονός που μπορεί να συνέβαλε στην κατάρρευση του κινήματος. «Μόνο αργότερα ο ριζοσπαστικός χαρακτήρας του έργου εκτιμήθηκε και εξυμνήθηκε», δήλωσε ο Wright.

Η γκαλερί θα εκθέσει την Praxitella, δανεισμένη από την Leeds Art Gallery, μαζί με την ακτινογραφία και τη μερική έγχρωμη ανακατασκευή της Atlantic City, στο πλαίσιο της έκθεσης 18 σχεδίων και ακουαρέλων της Saunders, που παρακολουθεί την καλλιτεχνική της εξέλιξη.

*Helen Saunders: Modernist Rebel, Courtauld Gallery στις 14 Οκτωβρίου.