Aναπροσαρμογή της πληθυσμιακής κατηγοριοποίησης των Δήμων

Τα αποτελέσματα της απογραφής, οδήγησαν τον Δήμαρχο Χαϊδαρίου Βαγγέλη Ντηνιακό, να στείλει προσωπικά επιστολή προς τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Μάκη Βορίδη και να ζητάει αναπροσαρμογή της πληθυσμιακής κατηγοριοποίησης των Δήμων. Το in.gr δημοσιεύει κατά αποκλειστικότητα το περιεχόμενο της επιστολής.

«Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Η ανακοίνωση των προσωρινών αποτελεσμάτων της Απογραφής 2021 έχει προκαλέσει προβληματισμό και εύλογες ανησυχίες στον Δήμο μας και συνολικά στην Αυτοδιοίκηση. Με την παρούσα επιστολή επιθυμώ να σας κάνω κοινωνό των σκέψεων και προτάσεών μου για τη διαχείριση της νέας κατάστασης και για την αποφυγή πρόκλησης  εξ αυτής πρόσθετων δυσχερειών στη λειτουργία των Δήμων.

Η συνολική μείωση του πληθυσμού της πατρίδας μας κατά 3,5% σύμφωνα με την Απογραφή,  ήταν σε ένα βαθμό αναμενόμενη,  λόγω κυρίως του σοβαρού προβλήματος της υπογεννητικότητας  αλλά επίσης και συγκυριακών παραγόντων όπως οι περίφημοι «αρνητές της Απογραφής».  Πέραν όμως της γενικότερης εικόνας, είναι προφανές ότι η συγκυρία μέσα στην οποία διεξήχθη η Απογραφή δεν επέτρεψε την αντιμετώπιση χρονίων προβλημάτων όπως είναι η επιμονή ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού να απογράφεται όχι στον τόπο της πραγματικής κατοικίας του αλλά στον τόπο καταγωγής του.

Την τάση αυτή ατυχώς ενίσχυσαν και αυτή τη φορά, όπως και στο παρελθόν, σχετικές εκκλήσεις τοπικών φορέων ή και ΟΤΑ, που θεωρούν ότι με την καταγραφή ενός εικονικά μεγαλύτερου  πληθυσμού θα τύχουν υψηλότερων οικονομικών επιχορηγήσεων ή άλλων ωφελημάτων. Αποτέλεσμα όμως αυτής της πρακτικής είναι οι περισσότεροι Δήμοι των μητροπολιτικών περιοχών της Αττικής και της Θεσσαλονίκης να εμφανίζονται με σημαντικά μικρότερο πληθυσμό από ό,τι στην πραγματικότητα και αντικειμενικά να αδικούνται τόσο στην κατανομή των ΚΑΠ όσο και σε σχέση με μια σειρά άλλες θεσμικές ρυθμίσεις.

Το πρόβλημα αυτό παρατηρείται ιδιαίτερα σε Δήμους με συγκριτικά χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο.  Και αυτό γιατί είναι δυσκολότερο να κατανοήσουν σωστά οι κάτοικοι τόσο τη σημασία της συμμετοχής τους στην Απογραφή, όσο και το όφελος για την ποιότητα της ζωής τους από το να απογραφούν όλοι στον πραγματικό τόπο κατοικίας τους αντί του τόπου καταγωγής τους. Με άλλα λόγια, ακριβώς στους Δήμους όπου κατοικούν οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες  και οι οποίοι  έχουν αντικειμενικά μεγαλύτερες ανάγκες στήριξης από την κεντρική εξουσία, ο πληθυσμός σύμφωνα με την Απογραφή παρουσιάζεται πολύ μικρότερος του αληθινού.

Αυτό το γνωστό εδώ και δεκαετίες φαινόμενο, είχε ίσως μειωμένη σημασία όσο ο συνολικός πληθυσμός της χώρας βρισκόταν σε ανοδική τροχιά. Από το 2011 όμως και πολύ περισσότερο μετά τα στοιχεία της Απογραφής του 2021, η τεχνητή υποκαταγραφή του πληθυσμού των Δήμων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης απειλεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία τους. Εδώ ας ληφθεί υπόψη ότι πολλοί κανονισμοί Προγραμμάτων χρηματοδοτήσεων ή και Υπουργικές Αποφάσεις  κατηγοριοποιούν τους Δήμους ανάλογα με τον πληθυσμό τους και συγκεκριμένα εφαρμόζουν τα όρια πληθυσμού των 20.000, 50.000 και 100.000 κατοίκων.

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις Δήμων που, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Απογραφής 2021, βρίσκονται ακριβώς κάτω από ένα από αυτά τα όρια. Αντιλαμβάνεστε πιστεύω το αίσθημα αδικίας που προκαλείται σε αυτούς τους Δήμους, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο πραγματικός πληθυσμός του Δήμου είναι πολύ μεγαλύτερος.

Ένα πρόσθετο στοιχείο το οποίο πρέπει να συνυπολογιστεί  είναι ότι και ο  αριθμός των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, των Αντιδημάρχων και των συνεργατών του Δημάρχου προσδιορίζεται με βάση αντίστοιχη κατηγοριοποίηση με βάση τον πληθυσμό. Πρόσφατα μάλιστα αποφασίστηκε η συνολική μείωση των μελών των ΔΣ, η οποία θα ισχύσει από τις προσεχείς Δημοτικές Εκλογές. Σε κάποιους Δήμους, ο  συνδυασμός της γενικότερης μείωσης των μελών του ΔΣ και της οριακής κατάταξης του Δήμου σε μικρότερη πληθυσμιακή κατηγορία κατά την Απογραφή, θα έχει ως αποτέλεσμα έναν απαράδεκτα μικρό αριθμό  των μελών του ΔΣ.

Για παράδειγμα, Δήμος που έχει πληθυσμό 101. 000 κατοίκους είχε μέχρι σήμερα 45 μέλη στο ΔΣ. Εάν ο Δήμος έχει  πληθυσμό 99.000 κατοίκους,  το ΔΣ του Δήμου μετά το 2023 θα έχει μόνον 35 μέλη. Τόσο μεγάλος περιορισμός  στα μέλη του ΔΣ προφανώς φαλκιδεύει τη δημοκρατική λειτουργία τους, περιορίζοντας την εκπροσώπηση όλων ανεξαιρέτως των απόψεων αλλά ακόμη περισσότερο αυτών της αντιπολίτευσης.

Πιστεύω ότι θα ήταν μεγάλη αδικία ένας σημαντικός αριθμός Δήμων της χώρας αφενός να στερηθούν σημαντικούς πόρους από χρηματοδοτήσεις, αφετέρου να υποστούν μεγάλη μείωση στα μέλη του ΔΣ, απώλεια μιας θέσης Αντιδημάρχου κλπ, λόγω της οριακής κατάταξής τους σε χαμηλότερη πληθυσμιακή κατηγορία. Ακόμη περισσότερο είναι άδικο για τις πολλές περιπτώσεις Δήμων όπου ο πραγματικός πληθυσμός είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της Απογραφής αλλά υποεκπροσωπούνται σε αυτήν για τους «εθιμικούς» λόγους που προαναφέραμε.

Σας ζητώ λοιπόν, λαμβάνοντας υπόψη όλες αυτές τις ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν τη σημερινή συγκυρία, να αποφασίσετε την αναπροσαρμογή της πληθυσμιακής κατηγοριοποίησης των Δήμων ώστε να αντιμετωπιστούν τα ανωτέρω προβλήματα. Συγκεκριμένα, να προχωρήσετε σε μια μείωση κατά 5.000 όλων  των  ορίων με βάση τα οποία γίνεται σήμερα η πληθυσμιακή κατηγοριοποίηση των Δήμων, τόσο για την χρηματοδότησή τους από Προγράμματα όσο και για τον προσδιορισμό των μελών του ΔΣ, των Αντιδημάρχων κλπ. Δηλαδή σε όλες τις περιπτώσεις το όριο των 50.000 κατοίκων να γίνει 45.000, το όριο των 100.000 να γίνει 95.000 κλπ.

Μια τέτοια απόφαση είναι δημοσιονομικά ουδέτερη επειδή, λόγω της συνολικής μείωσης του πληθυσμού της χώρας μας, ο συνολικός αριθμός των Δήμων που ανήκουν στην κατηγορία πχ «50.001-100.000 κάτοικοι» θα παραμείνει περίπου ο ίδιος. Σε αντίθετη περίπτωση, αν διατηρηθούν τα σημερινά όρια πληθυσμιακής κατηγοριοποίησης των Δήμων, αντικειμενικά θα μειωθεί η συνολική χρηματοδότηση της Αυτοδιοίκησης  μέσω διαφόρων Προγραμμάτων αλλά και θα μειωθούν σε μεγαλύτερο βαθμό  από όσο επιθυμούσε ο νομοθέτης τα μέλη των ΔΣ και τα αμειβόμενα αιρετά στελέχη των Δήμων.

Μια τέτοια καινούργια αποδυνάμωση των οικονομικών πόρων αλλά και των θεσμικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης είμαι βέβαιος ότι δεν αποτελεί επιλογή δική σας ή συνολικά της κυβέρνησης. Ας μην επιτρέχουμε λοιπόν να προκύψει «αντικειμενικά», ως αθέλητη συνέπεια της Απογραφής 2021 που διεξήχθη μέσα σε μια τόσο ιδιαίτερη και δυσχερή συγκυρία».

Επιστολή προς Υπουργείο Εσωτερικών