Η «Αρτεμις» και η επιστροφή στη Σελήνη

Η περιπέτεια του ανθρώπου στη Σελήνη ξεκινά ξανά την ερχόμενη Δευτέρα, 29 Αυγούστου, στις 15.33 ώρα Ελλάδας, όταν από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα, το Διαστημικό Σύστημα Εκτόξευσης της NASA, ένας γιγάντιος πύραυλος 98 μέτρων και 2.875 τόνων, θα μεταφέρει το διαστημόπλοιο Orion με στόχο την επιστροφή της ανθρωπότητας στο φεγγάρι. Ετσι θα ξεκινήσει η, μη επανδρωμένη, αποστολή Artemis 1, η οποία θα διανύσει περισσότερα από δύο εκατομμύρια χιλιόμετρα σε 42 ημέρες.

Στις 10 Οκτωβρίου το Orion θα επιστρέψει στη Γη, με ταχύτητα 39.428 χλμ./ώρα, δοκιμάζοντας την αντοχή του. Αυτή η πρώτη αποστολή έχει στην πραγματικότητα πάνω από όλα σκοπό να δοκιμάσει τα συστήματα τα οποία το 2025, το έτος της αποστολής Artemis 3, θα επιτρέψει στους ανθρώπους να πατήσουν ξανά το σεληνιακό έδαφος: Ο τελευταίος που το έκανε ήταν ο αστροναύτης Γιουτζίν Σέρμαν τον Δεκέμβριο του 1972 με την αποστολή Apollo 17. Η τοποθεσία προσσελήνωσης δεν έχει αποφασιστεί ακόμη, αλλά η NASA μόλις ανακοίνωσε τις 13 υποψήφιες τοποθεσίες, όλες στον Νότιο Πόλο του δορυφόρου μας.

«Είναι φυσικό να συγκρίνουμε την αποστολή Apollo 11 των Αρμστρονγκ, Ολντριν και Κόλινς με το Artemis 3. Αλλά οι διαφορές είναι πολλές» εξηγεί ο Μάρκο Καπορίτσι, σύμβουλος μεταφοράς της Διεύθυνσης Εξερεύνησης της ESA, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. «Κατ’ αρχάς, οι αποστολές Apollo έγιναν στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, με στόχο να προλάβουν οι Αμερικανοί τους Σοβιετικούς. Για το πρόγραμμα Artemis, από την άλλη, ο στόχος είναι να φτάσουμε στο φεγγάρι και μετά να κατασκευάσουμε μια σεληνιακή βάση με στόχο την πραγματοποίηση παρατεταμένων αποστολών στην επιφάνεια της Σελήνης ως δοκιμή για μελλοντικές αποστολές στον Αρη».

Αν η αποστολή Apollo είχε χαμηλότερη υπολογιστική ισχύ από ό,τι έχει ένα smartphone σήμερα, οι διαφορές με την Artemis σε φυσικό και μηχανικό επίπεδο είναι λιγότερο έντονες. «Στην πραγματικότητα, η έκδοση του πυραύλου SLS που θα ξεκινήσει τη Δευτέρα έχει χαμηλότερη ισχύ από αυτή του πυραύλου Apollo 11 Saturn V: Επαναχρησιμοποιεί κινητήρες του διαστημικού λεωφορείου και ενισχυτές με βάση το σχέδιο του λεωφορείου.

Σε επόμενες αποστολές το Artemis θα έχει πολύ ελαφρύτερους και νέους ενισχυτές. Οι κύριοι κινητήρες θα έχουν πολύ μεγαλύτερη απόδοση» εξηγεί ο Καπορίτσι στην εφημερίδα «Reppublica». «Επιπλέον, το Artemis 1 προορίζεται μόνο να κάνει μια εξαιρετικά ελλειπτική τροχιά που περνά πίσω από τη Σελήνη και επιστρέφει στη Γη. Το 2025, ο πύραυλος SLS θα έχει πολύ μεγαλύτερη ισχύ».

Ο Orion θα μεταφέρει προσομοιωμένο πλήρωμα τριών – μία αρσενική και δύο θηλυκές κούκλες με αισθητήρες για τη μέτρηση των επιπέδων ακτινοβολίας που θα συναντούσε ένα κανονικό πλήρωμα. Εάν είναι επιτυχής, το Artemis I θα ανοίξει τον δρόμο για μια πρώτη αποστολή με πλήρωμα SLS-Orion, μια πτήση με επιστροφή γύρω από το φεγγάρι που ονομάστηκε Artemis II το 2024, την οποία θα ακολουθήσει περίπου έναν χρόνο αργότερα το Artemis III στη σεληνιακή επιφάνεια.

Στη νέα γενιά εξερευνητών της NASA, στην τετραμελή αποστολή αυτή θα συμπεριλαμβάνονται και οι δύο που θα πατήσουν το πόδι τους στο φεγγάρι: Η πρώτη γυναίκα και ο πρώτος μαύρος άνδρας. Δώδεκα αστροναύτες έχουν περπατήσει στο φεγγάρι κατά τη διάρκεια έξι αποστολών Apollo από το 1969 έως το 1972, κυρίως στις περιοχές γύρω από τον σεληνιακό ισημερινό.

Το πρόγραμμα Artemis βρίσκεται εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία σε ανάπτυξη, με χρόνια καθυστερήσεων και δισεκατομμύρια δολάρια σε υπερβάσεις κόστους. Συγκεκριμένα το διαστημόπλοιο SLS-Oriοn μέχρι στιγμής έχει κοστίσει στη NASA τουλάχιστον 37 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένων του σχεδιασμού, της κατασκευής, των δοκιμών και των εγκαταστάσεων εδάφους.

Ο διοικητής της NASA Μπιλ Νέλσον αποκάλεσε το πρόγραμμα Artemis «οικονομική μηχανή», σημειώνοντας ότι μόνο το 2019, για παράδειγμα, απέφερε 14 δισεκατομμύρια δολάρια στο εμπόριο και υποστήριξε 70.000 θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ.