Θα αλλάξει κάτι στις παράνομες παρακολουθήσεις τηλεφώνων;

Σε αρκετές περιπτώσεις τα σκάνδαλα αποτέλεσαν διεθνώς το κίνητρο για την ψήφιση σημαντικών νομοθετημάτων .

Έτσι έγινε στην Αμερική με τον «Νόμο για την ηθική της Διακυβέρνησης», μετά το σκάνδαλο του Γουότεργκειτ , που εισήγαγε το θεσμό του ειδικού Εισαγγελέα, ο οποίος παρά τα μύρια ελαττώματά του αποτέλεσε μια προσπάθεια θεσμικής υπέρβασης της διαφθοράς που γεννάει η ανεξέλεγκτη κυβερνητική εξουσία σε ένα δυτικό καθεστώς.

Ωστόσο, μετά την πρωτοφανή αποκάλυψη της παρακολούθησης του κινητού τηλεφώνου ενός πολιτικού αρχηγού (του κ. Ανδρουλάκη),  είμαι εντελώς απαισιόδοξος για το αν θα αλλάξει κάτι στο θεσμικό πλαίσιο το οποίο αφορά την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου για λόγους «εθνικής ασφάλειας».

Μάλλον τα περισσότερα κόμματα προσπαθούν (για δικό τους κομματικό όφελος) να προσεγγίσουν την υπόθεση τούτη , ενόψει και των επερχόμενων εκλογών. Και αυτό είναι πολύ κακό!

Πάντως ένα είναι σίγουρο . Ποιο; Το ηθικό κύρος του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη έχει υπονομευθεί ανεπανόρθωτα από τη στιγμή που επί της πρωθυπουργίας του καταλύθηκε ένα συνταγματικό δικαίωμα (το απόρρητο των επικοινωνιών) του αρχηγού ενός κοινοβουλευτικού κόμματος κάτω από σκοτεινές συνθήκες .

Και αυτό το μήνυμα περνάει από τη μεγάλη αμερικανική  εφημερίδα New York Times σε όλο τον κόσμο («The Rot at the Heart of Greece is now clear for everyone to see»).

Και μέσα στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να διατυπώσω τις ακόλουθες παρατηρήσεις.

Αρκεί μια αναιτιολόγητη Εισαγγελική Διάταξη για να αρθεί το τηλεφωνικό απόρρητο; Μου προκαλεί εντύπωση , ότι τις τελευταίες ημέρες υιοθετείται και από συναδέλφους νομικούς η ακόλουθη παράδοξη ερμηνευτική προσέγγιση:

Δηλαδή, ότι είναι «νόμιμη»- με βάση τον παλιό νόμο 2225/1994 – η άρση του τηλεφωνικού απορρήτου ενός πολίτη ή ενός πολίτικού ( για λόγους «εθνικής ασφάλειας»).

Πότε; Μετά από ενδεχόμενο αίτημα κάποιων υπαλλήλων της ΕΥΠ και μετά από  έγκριση αυτού του αιτήματος από ένα Εισαγγελέα Εφετών.

Και  χωρίς πάντως να υφίσταται η αναγκαιότητα-κατά την γνώμη τούτη- ο Εισαγγελέας Εφετών να εξειδικεύει (όπως απαιτεί ο ΚΠΔ στα άρθρα 139 και 30παρ.4)  με πραγματικά γεγονότα ή αποδεικτικά στοιχεία τους λόγους «εθνικής ασφαλείας» ένεκα των οποίων ήρθη  το τηλεφωνικό απόρρητο !

Η άποψη αυτή είναι νομικά εσφαλμένη και επικίνδυνη, γιατί με τη σφραγίδα της «δήθεν νομιμότητας» μιας αναιτιολόγητης Εισαγγελικής Διάταξης θα είναι δυνατό στο μέλλον ενός πρωθυπουργός να παρακολουθεί τους πολιτικούς του αντιπάλους και όποιους πολίτες κρίνει ότι είναι επικίνδυνοι!

Αυτό θα συνιστούσε όμως ένα απαράδεκτο πρωθυπουργικό απολυταρχισμό!

Και τούτο εξηγεί γιατί κατά το  παρελθόν επί παλιότερων κυβερνήσεων, αλλά και κατά την τριετία 2014-2017  (επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ), είχαν εκδοθεί χιλιάδες «βιομηχανοποιημένες» εισαγγελικές διατάξεις που αποδέχονταν την άρση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας (με την αόριστη επίκληση της καταπολέμησης της τρομοκρατίας) !

Αρκούσε μια «σφραγίδα» ενός ανώτερου Εισαγγελέα και αίρονταν το απόρρητο.

Επομένως ή θα «βγει» ο Εισαγγελέας Εφετών από το θεσμικό πλαίσιο άρσης του απορρήτου και η σχετική κρίση «σκοπιμότητας» (για το πότε  συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας) θα εκφέρεται από άλλα κρατικά όργανα( με διοικητικά καθήκοντα).

Ή αν παραμείνει ο Εισαγγελέας Εφετών θα πρέπει να εκδίδει ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ (ώστε να μη διακωμωδείται θεσμικά και ο εισαγγελικός «ρόλος»)!

Το συμπέρασμα; Εάν ο κ. Ανδρουλάκης παρακολουθούνταν από τις μυστικές υπηρεσίες με μια τέτοια αναιτιολόγητη εισαγγελική Διάταξη, τότε η παρακολούθησή του δεν ήταν ΝΟΜΙΜΗ!

Γρηγόρης Καλφέλης  – Καθηγητής της  Νομικής Σχολής του ΑΠΘ – kalfelis@law.auth.gr –