Ουκρανία: «Ουσιαστικά ανίκανος» ο ρωσικός στόλος στη Μαύρη Θάλασσα – Μπορεί να αλλάξει η έκβαση του πολέμου;

Το Politico σε ανάλυσή του εξετάζει αν η πορεία του πολέμου στην Ουκρανία μπορεί να αντιστραφεί. Μάλιστα, δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο τι συμβαίνει στη Μαύρη Θάλασσα.

Στο άρθρο του το Politico αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας θεωρούνταν κάποτε κεντρικός στην προσπάθεια του Βλαντίμιρ Πούτιν να κατακτήσει την Ουκρανία.

• Διαβάστε επίσης: Σοκαριστικές φωτογραφίες: Τρύπες στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια – Πιο κοντά από ποτέ νέο πυρηνικό ατύχημα

Όμως, ο στόλος αυτός και η αεροπορική δύναμη που τον συνοδεύει έχουν πληγεί από καινοτόμες ουκρανικές επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μετατρέποντας την άλλοτε φοβερή δύναμη σε δευτερεύουσα στον μεγαλύτερο πόλεμο της Ευρώπης εδώ και επτά δεκαετίες.

Οι ρωσικές επιλογές και η ουκρανική απάντηση

Όταν ο Πούτιν ξεκίνησε την ολομέτωπη εισβολή του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, ο στόλος με έδρα την Κριμαία βρισκόταν στο επίκεντρο της δράσης, εκτοξεύοντας πυραύλους κρουζ σε στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους βαθιά μέσα στη ενδοχώρα, εμποδίζοντας την πρόσβαση στα λιμάνια της χώρας και απειλώντας με αμφίβια απόβαση στην Οδησσό.

Από εκείνες τις πρώτες ημέρες, ωστόσο, το Κίεβο έχει αναλάβει την πρωτοβουλία, καθώς πυραυλικές επιθέσεις και μυστηριώδεις εκρήξεις έχουν προκαλέσει χάος στον ρωσικό στόλο, βυθίζοντας αρκετά πλοία – συμπεριλαμβανομένης της ναυαρχίδας του, του καταδρομικού Moskva – και καταστρέφοντας την αεροπορική δύναμη που εδρεύει στην Κριμαία σε μια δραματική επίθεση αυτόν τον μήνα, θυμίζει το Politico.

Ενώ ο στόλος της Μαύρης Θάλασσας ήταν αρκετά ισχυρός για να κρατήσει το μικρό ουκρανικό ναυτικό σε απόσταση, δεν ήταν ποτέ το καμάρι του ρωσικού ναυτικού. Ο Βόρειος Στόλος, που εδρεύει στο Σεβερομόρσκ, είναι μακράν η μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη δύναμη του Κρεμλίνου και είχε στείλει μερικά από τα δικά του πλοία για να βοηθήσει λίγο πριν από τη ρωσική εισβολή.

Όμως, ο στόλος με έδρα την Κριμαία αναμενόταν να διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στη συγκράτηση των ουκρανικών δυνάμεων στον νότο για την άμυνα έναντι μιας αναμενόμενης αμφίβιας επίθεσης που δεν ήρθε ποτέ, ενώ παράλληλα θα ενίσχυε την κατεχόμενη χερσόνησο. Ενώ τα ρωσικά υποβρύχια βάλλουν κατά καιρούς στην Ουκρανία, ο στόλος δεν έχει ανταποκριθεί στις προσδοκίες που είχαν τεθεί στην αρχή του πολέμου και βρίσκεται είτε στο λιμάνι είτε σε μεγάλη απόσταση από την ακτή για να αποφύγει την ουκρανική επίθεση.

Αυξάνονται τα προβλήματα

Από την άνοιξη, τα προβλήματα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας έχουν συσσωρευτεί, ως αποτέλεσμα της κακής ηγεσίας, του γερασμένου εξοπλισμού και της ύβρεως που οι Ουκρανοί ευχαρίστως εκμεταλλεύονται, σύμφωνα με το Politico.

Η σειρά των στρατιωτικών καταστροφών οδήγησε στην αποπομπή του διοικητή του στόλου, Ναύαρχου Ιγκόρ Οσίποφ.

Αυτή η αντίσταση ήταν σθεναρή. Ο εγχώριας ανάπτυξης αντιπλοϊκός πύραυλος Neptune της Ουκρανίας, ο οποίος βύθισε το Moskva, και οι πύραυλοι Harpoon που δόθηκαν από τη Δανία και βύθισαν ένα ρωσικό πλοίο ανεφοδιασμού αυτή την άνοιξη, ανάγκασαν τον στόλο να παραμείνει σε μεγάλη απόσταση από την ακτή και εκτός μάχης για μήνες.

«Υπερήφανος για τον πύραυλο»

Ο Ολεξάντρ Τουρτσίνοφ, ο πρώην εκτελών χρέη προέδρου της Ουκρανίας και πρώην γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της χώρας, ο οποίος ξεκίνησε το σχέδιο Neptune, δήλωσε στο Politico ότι είναι υπερήφανος για τον πύραυλο.

«Μια ώρα μετά το χτύπημα του καταδρομικού, αντάλλαξα ευχάριστες κουβέντες με τον Όλεγκ Κοροστίλεφ, τον γενικό σχεδιαστή του ουκρανικού σχεδιαστικού γραφείου Luch», δήλωσε σε συνέντευξή του από τη νότια γραμμή του μετώπου, όπου βρίσκεται ως αξιωματικός. Ο Κοροστίλεφ ήταν το κλειδί για την ανάπτυξη του προγράμματος Neptune. «Συγχαρήκαμε ο ένας τον άλλον για το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό αποτέλεσμα», τόνισε.

Ο Τουρτσίνοφ δήλωσε ότι ένας πύραυλος Neptune έπληξε επίσης τη φρεγάτα Admiral Essen τον Απρίλιο. Αλλά η Ρωσία μπόρεσε να καταρρίψει τον δεύτερο πύραυλο που στόχευε το πλοίο λόγω του χρόνου που μεσολαβούσε μεταξύ των εκτοξεύσεων.

Η Ουκρανία το πήρε ως μάθημα, εκτοξεύοντας δύο πυραύλους ταυτόχρονα κατά την επίθεση στο Moskva. «Διέσπασαν την αεράμυνα και κατάφεραν να βυθίσουν τον στόχο», δήλωσε ο Τουρτσίνοφ.

«Πιο ευάλωτες από ό, τι νόμιζαν οι ρωσικές δυνάμεις»

Τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα, «οι ρωσικές δυνάμεις είναι πολύ πιο ευάλωτες από ό,τι νόμιζαν ότι ήταν», πριν από τον πόλεμο, δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας στους δημοσιογράφους αυτό το μήνα. Το πρόσωπο αυτό, όπως και άλλοι που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο, μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσει με ειλικρίνεια για τον πόλεμο.

Όχι μόνο το καταδρομικό Moskva βρίσκεται στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, αλλά οι ημέρες των ουκρανικών επιδρομών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους στο κατεχόμενο από τη Ρωσία Φιδονήσι τον Μάιο και τον Ιούνιο προκάλεσαν ζημιές ή κατέστρεψαν αρκετά μικρότερα αποβατικά και μεταφορικά πλοία που οι Ρώσοι είχαν ελλιμενίσει στο στρατηγικό νησί 22 μίλια από τις νοτιοδυτικές ακτές της Ουκρανίας.

Τα πλήγματα εξουδετέρωσαν επίσης αρκετά σύγχρονα συστήματα αεράμυνας και ραντάρ, τερματίζοντας ουσιαστικά την κυριαρχία της Ρωσίας στη θάλασσα και τον αέρα και επιστρέφοντας ένα σημαντικό κομμάτι γης στον έλεγχο του Κιέβου.

Τι έδειξε η μάχη για το Φιδονήσι

Η μάχη για το Φιδονήσι έδειξε ότι ο ρωσικός στόλος δεν είχε καμία απάντηση στις ουκρανικές επιθέσεις, και η εγκατάλειψη του νησιού από τη Ρωσία άφησε τα πλοία της στη θάλασσα ακόμη πιο ευάλωτα στις ουκρανικές επιθέσεις.

«Οι απώλειες των ρωσικών αμφίβιων πλοίων είναι αναμφισβήτητα πιο σημαντικές από το Moskva», δήλωσε ο Ρομπ Λι, ανώτερος συνεργάτης του Foreign Policy Research Institute, ο οποίος παρακολουθεί τους στρατούς της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Οι απώλειες εμποδίζουν την ικανότητα της Ρωσίας να μετακινεί στρατεύματα και εξοπλισμό γύρω από την Κριμαία δια θαλάσσης και έχουν κάνει τους Ρώσους πιο διστακτικούς να χρησιμοποιήσουν τα σύγχρονα αποβατικά πλοία που μετέφεραν από τον Βόρειο και τον Βαλτικό στόλο λίγο πριν από τον πόλεμο.

Η απροθυμία να χρησιμοποιήσει πραγματικά τα πλοία του ως δύναμη μάχης σημαίνει ότι ο στόλος έχει καταστεί ουσιαστικά ανίκανος και «δεν έχει γίνει τίποτα εδώ και αρκετούς μήνες», δήλωσε ένας δεύτερος αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας στο Politico.

«Είναι διαλυμένος»

Ένας δυτικός διπλωμάτης συμφώνησε με αυτή την εκτίμηση, λέγοντας στο Politico ότι «ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας είναι διαλυμένος και χρησιμοποιείται πλέον μόνο ως αμυντική δύναμη με περιστασιακά πλήγματα με πυραύλους κρουζ».

Η διατήρηση του στόλου αρκετά μακριά στη θάλασσα «περιορίζει σημαντικά τις επιλογές εκστρατείας της Ρωσίας» στη νότια Ουκρανία. Ο ίδιος ο στόλος – αποτελούμενος από μικρές πυραυλοφόρες κορβέτες και φρεγάτες, αποβατικά σκάφη και έξι υποβρύχια – εξακολουθεί να έχει πάνω από 30 πλοία στη θάλασσα ή στο λιμάνι, αλλά η αποτελεσματικότητα και η ικανότητά τους να ελίσσονται έχει παρεμποδιστεί σημαντικά μετά την εξάλειψη της αεράμυνας της Moskva και της οθόνης ραντάρ που παρείχε το Φιδονήσι.

Ο ρωσικός στόλος «δεν κάνει και πολλά πράγματα», δήλωσε ο δυτικός αξιωματούχος. «Το Φιδονήσι τους έδινε λίγο περισσότερη ευελιξία και τώρα αυτή έχει αφαιρεθεί. Η απώλειά του απλώς μειώνει ακόμη περισσότερο τις τακτικές τους δυνατότητες».

Το Σύνταγμα Ναυτικής Αεροπορίας του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, που εδρεύει στην αεροπορική βάση Σάκι στην Κριμαία, χτυπήθηκε επίσης σκληρά αυτόν τον μήνα σε μια νύχτα αεροπορικών επιδρομών που εξαφάνισε περίπου τα μισά αεροσκάφη της μονάδας, δήλωσε ο δυτικός αξιωματούχος, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις άλλων αξιωματούχων.

Αλλού, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος φέρεται να έχει επιτεθεί στο αρχηγείο του στόλου στην πόλη-λιμάνι της Σεβαστούπολης τον Ιούλιο και ξανά την περασμένη εβδομάδα.

Ο Πούτιν παρακολουθεί την κατάσταση

Οι επιθέσεις και η δημοσιότητα που έλαβαν στη Δύση δεν πέρασαν απαρατήρητες από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η αντικατάσταση του κορυφαίου ναυάρχου του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας καλύφθηκε από τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, μια σχεδόν ανήκουστη κίνηση από ένα καθεστώς που δίνει προτεραιότητα στην προβολή ισχύος και ικανότητας, ακόμη και μπροστά σε αποδείξεις για το αντίθετο.

«Η κακή προετοιμασία, η προφανής απροσεξία και η γενική αδιάφορη στάση του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας πιθανότατα οδήγησαν στην αποπομπή» του ναυάρχου, δήλωσε ο Κόφμαν.

Μετά από μια επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος στο αρχηγείο του Μαύρου Στόλου στη Σεβαστούπολη της Κριμαίας κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Ημέρας του Ρωσικού Ναυτικού, «δεν φαίνεται να άλλαξαν τις διαδικασίες λειτουργίας τους», με αποτέλεσμα μια δεύτερη επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος στο κτίριο αυτό το μήνα.

Συνολικά, οι ηγέτες του στόλου από την έναρξη του πολέμου «απέτυχαν να προσαρμοστούν και αποκάλυψαν τα δομικά ελλείμματα του στόλου όσον αφορά την εκπαίδευση, τον επαγγελματισμό, την τήρηση των διαδικασιών ασφαλείας και την ικανότητα προσαρμογής».

Τα ρωσικά λάθη

Οι ίδιες αποτυχίες ταλαιπώρησαν τη ρωσική πολεμική προσπάθεια από την αρχή, πρώτα όταν οι επίλεκτες δυνάμεις και οι βαριές τεθωρακισμένες μονάδες απωθήθηκαν στην αρχική ασύνδετη πορεία τους προς το Κίεβο και αργότερα όταν τα στρατεύματα εκδιώχθηκαν από την Μπούκα και το Ιρπίν στο βορρά, όπου δεν μπόρεσαν να διατηρήσουν τις πρώτες επιτυχίες τους.

Η πρόχειρη κρυπτογράφηση των επικοινωνιών οδήγησε επίσης σε σχεδόν συνεχή πλήγματα κατά των ρωσικών θέσεων διοίκησης και ελέγχου και των αρχηγείων, με αποτέλεσμα τον θάνατο κορυφαίων αξιωματικών, συμπεριλαμβανομένων στρατηγών.

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι στρατιωτικοί αναλυτές έχουν μείνει άναυδοι από τη ρωσική επιμονή να αποθηκεύουν πυρομαχικά σε μεγάλες αποθήκες όχι μακριά από τις γραμμές του μετώπου, στις οποίες οι Ουκρανοί εκτόξευσαν ρουκέτες ακριβείας και βλήματα πυροβολικού που προμήθευαν οι ΗΠΑ, μετατρέποντας τις αποθήκες σε στόχους.

Οι ουκρανικές επιθέσεις σε σταθερούς στόχους τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα έχουν κατά κάποιο τρόπο «παγώσει» τη σύγκρουση, δήλωσε ο δυτικός διπλωμάτης. Μετά από έξι μήνες μάχης, οι Ρώσοι και η θνησιγενής δομή εφοδιασμού και διοίκησης τους έχουν λειτουργήσει ενάντια στις αρχικές φιλοδοξίες του Κρεμλίνου να διεξάγει έναν σύντομο και αποτελεσματικό πόλεμο.

«Αυτό που φαίνεται να κάνουν είναι απλώς να προσπαθούν να περιορίσουν τις απώλειες, σε αντίθεση με τους ελιγμούς και τις επιπτώσεις» στο πεδίο της μάχης και στη Μαύρη Θάλασσα, δήλωσε ο διπλωμάτης.