Η Τουρκία βασική πύλη της Ρωσίας για παράκαμψη των κυρώσεων

Η Τουρκία έχει γίνει το καλύτερο μέσο της Ρωσίας να παρακάμψει τις κυρώσεις που της έχουν επιβάλλει οι δυτικές χώρες. Και εμπορική συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών αναπτύσσεται σημαντικά χάρη στις διευκολύνσεις που παρέχει η Αγκυρα.

Με την τουρκική οικονομία να βρίσκεται σε δεινή κατάσταση και τον πληθωρισμό να κινείται στο 80%, ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν χρειάζεται επειγόντως εισροή κεφαλαίων για να μη χάσει τις κρίσιμες εκλογές του επόμενου έτους και ο ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν, είναι πρόθυμος να τα προσφέρει με αντάλλαγμα να μετατρέψει την Τουρκία σε ρωγμή στην αρχιτεκτονική των δυτικών κυρώσεων που θα επιτρέψει στη χώρα του να συνεχίσει να προμηθεύεται τα αγαθά και τα ανταλλακτικά που δεν πουλά πλέον η Ευρωπαϊκή Ενωση στη Ρωσία.

Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που δεν έχει υποστηρίξει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αν και έχει κλείσει τα στενά της για τη διέλευση ρωσικών στρατιωτικών πλοίων που κατευθύνονται προς τη Μαύρη Θάλασσα και συνεχίζει να προμηθεύει οπλισμένα drones στην Ουκρανία. Η Αγκυρα υποστηρίζει ότι αυτή η «ισορροπημένη» πολιτική της επέτρεψε να διατηρήσει ανοιχτές γραμμές με τη Μόσχα και να μεσολαβήσει για να επιτύχει, για παράδειγμα, τη δημιουργία του διαδρόμου που επιτρέπει την εξαγωγή των σιτηρών που είχαν αποκλειστεί στην Ουκρανία.

Ομως της είναι χρήσιμο και για άλλους σκοπούς. Κάθε μέρα περισσότερες από 120 πτήσεις από ρωσικές πόλεις προσγειώνονται στην Τουρκία. Εκτελούνται από τουρκικές και ρωσικές αεροπορικές εταιρείες με αεροσκάφη ευρωπαϊκής ή αμερικανικής κατασκευής, προφανώς χωρίς φόβο ότι θα ξεμείνουν από ανταλλακτικά εάν κάτι πάει στραβά. Τα αεροπλάνα ταξιδεύουν γεμάτα. Τους πρώτους επτά μήνες του τρέχοντος έτους, 2,2 εκατομμύρια Ρώσοι εισήλθαν στην Τουρκία, 41% περισσότεροι από το προηγούμενο έτος. Στους επιβάτες περιλαμβάνονται από νέοι που δραπετεύουν από την όλο και πιο αποπνικτική ατμόσφαιρα του πουτινισμού, μέχρι τουρίστες που δεν μπορούν πλέον να απολαύσουν τον ήλιο στις παραλίες της ΕΕ. Επίσης, επιχειρηματίες που αναζητούν ευκαιρίες.

Ο αριθμός των Ρώσων με άδειες διαμονής στην Τουρκία έχει αυξηθεί από 70.000 πριν απ’ τον πόλεμο στην Ουκρανία σε περισσότερους από 105.000. Μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου, σχεδόν 6.000 ακίνητα στην Τουρκία πουλήθηκαν σε ρώσους πολίτες, αριθμός τετραπλάσιος σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2021. Υπάρχουν εκείνοι που αγοράζουν ένα σπίτι για να προστατεύσουν τις οικονομίες τους, άλλοι όμως το κάνουν για να αποκτήσουν τουρκική υπηκοότητα, κάτι που συμβαίνει σχεδόν αυτόματα αν επενδυθούν περισσότερα από 250.000 δολάρια (400.000 από τον Μάιο).

Σύμφωνα με άρθρο της οικονομικής εφημερίδας «Dünya», αυτοί οι νέοι τούρκοι πολίτες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διαμεσολάβηση μεταξύ των παραγωγών της ΕΕ και της ρωσικής αγοράς. Με τουρκικό διαβατήριο και μέσω εταιρειών οι οποίες επισήμως εμφανίζονται ως τουρκικές, είναι ελεύθεροι να συναλλάσσονται τόσο με την ΕΕ όσο και με τη Ρωσία. Στοιχεία από την Ενωση Εμπορικών Επιμελητηρίων δείχνουν ότι μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου, 601 εταιρείες με ρωσικά κεφάλαια ιδρύθηκαν στην Τουρκία, εκ των οποίων περισσότερες από τις μισές αφορούν εισαγωγικές και εξαγωγικές δραστηριότητες. Επίσης υπάρχουν περισσότερες από εκατό αφιερωμένες σε επικοινωνιακές και τεχνολογικές δραστηριότητες.

«Οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας έχουν αναγκάσει τους δυτικούς παίκτες να αποσυρθούν από την αγορά και αυτό το κενό καλύπτεται από τουρκικές εταιρείες, οι οποίες ενισχύουν την εμπορική συνεργασία με τους ρώσους εταίρους τους», εξηγεί με ικανοποίηση στην «El Pais» ο Καντίρ Κουρτουλούς,  διευθυντής του τουρκο-ρωσικού επιμελητηρίου.

Από τον Μάιο έως τον Ιούλιο, οι εξαγωγές της Τουρκίας στη Ρωσία ανήλθαν συνολικά σε σχεδόν δύο δισεκατομμύρια ευρώ, 37% περισσότερα από την αντίστοιχη περίοδο πέρσι. Αλλά ο Αϊντίν Σεζέρ, πολιτικός αναλυτής και πρώην εμπορικός σύμβουλος στην τουρκική πρεσβεία στη Μόσχα, προειδοποιεί να μην εμπιστευόμαστε υπερβολικά τις στατιστικές γιατί, όπως υποστηρίζει, δεν καταγράφονται όλες οι συναλλαγές. Υπάρχει το λεγόμενο «εμπόριο βαλιτσών»: άνθρωποι που ταξιδεύουν στην Κωνσταντινούπολη και μεταφέρουν ό,τι μπορούν και στη συνέχεια το μεταπωλούν στη Ρωσία ή στέλνουν αποστολές έως και 500 κιλών μέσω εταιρειών ταχυμεταφορών. Η Τουρκική Κεντρική Τράπεζα, μέσω στατιστικών πληρωμών και ερευνών, εκτιμά ότι με αυτόν τον τρόπο έχουν μετακινηθεί κοντά στα δύο δισ. ευρώ το τελευταίο εξάμηνο (22% περισσότερα από το 2021).

«Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι, τους τελευταίους τρεις μήνες, υπήρξε μεγάλη δραστηριότητα στην Τουρκία επειδή υπάρχει απίστευτη ζήτηση», συνοψίζει ο Σεζέρ, και αυτό γιατί «έχουν δημιουργηθεί τα θεμέλια και οι υποδομές για αυτό το εμπόριο». Ο αναλυτής πιστεύει επίσης ότι είναι δύσκολο για τις Βρυξέλλες να επιβάλλουν δευτερεύουσες κυρώσεις στην Τουρκία. Επειδή υπάρχουν ευρωπαϊκές εταιρείες που εμπλέκονται στο εμπόριο με τη Ρωσία και επειδή η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία θα ήταν «δώρο για τον Ερντογάν», που είναι πάντα έτοιμος να χρησιμοποιήσει την εξωτερική απειλή ως χαρτί στην προεκλογική περίοδο.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»