Ενεργειακή κρίση: Τι σημαίνει το σχέδιο της Κομισιόν για πλαφόν στην τιμή του ρεύματος – Η αντίδραση της Ρωσίας

Η πραγματικότητα που διαμορφώνεται με την ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό που τρέχει, έχει βάλει «φωτιά» σε κυβερνήσεις και στην Κομισιόν προκειμένου να βρεθεί ένας τρόπος να βγει ο χειμώνας. Οι «φωνές» που ζητούσαν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας αυξήθηκαν δραματικά το τελευταίο διάστημα, αναγκάζοντας την τσεχική προεδρία της Ε.Ε. να ανακοινώσει έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου.

Η δρομολόγηση μιας ευρωπαϊκής «απάντησης» κρίθηκε αναγκαία και λόγω των ενεργειακών παιχνιδιών του Κρεμλίνου, καθώς οι συνεχείς μειώσεις των παραδόσεων φυσικού αερίου λόγω «εργασιών συντήρησης» αλλά και οι διάφορες διακοπές παροχών οδηγούν τις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος από ρεκόρ σε ρεκόρ.

• Διαβάστε επίσης: Ενεργειακή κρίση: Σε αχαρτογράφητα νερά η Ευρώπη – Τα τρία σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι

Σύμφωνα με έγγραφο που δημοσιεύει το Reuters, η Κομισιόν προσανατολίζεται σε ένα σχέδιο επιβολής πλαφόν για ορισμένους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, που δεν λειτουργούν με φυσικό αέριο. To δημοσίευμα ήρθε λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση αξιωματούχου του Κομισιόν, ότι η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν θα περιγράψει το σχέδιο για τη θέσπιση πλαφόν στις τιμές της ενέργειας στις 14 Σεπτεμβρίου. «Η κ. Φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρός μας, θα το περιγράψει αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες στις 14 Σεπτεμβρίου» δήλωσε η Μέχτιλντ Βέρσντέρφερ, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του τμήματος ενέργειας της Επιτροπής, σε συνεδρίαση της επιτροπής ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Yπενθυμίζεται ότι η έκτακτη σύνοδος των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ θα γίνει στις 9 Σεπτεμβρίου. Εκεί θα εξεταστούν οι προτάσεις – όπως το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου – ή παρεμβάσεις για να αποτραπούν δυσλειτουργίες στην αγορά.

Αντιδρά η Ρωσία

Άμεση ήταν η αντίδραση της Ρωσίας που ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει τις προμήθειες πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου στα κράτη, τα οποία θα αποφασίσουν να περιορίσουν την τιμή του πετρελαίου.

Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας Αλεξάντερ Νόβακ είπε πως κάτι τέτοιο θα ήταν παρανοϊκό. «Πρόκειται για μια κίνηση που αποτελεί παρέμβαση στους μηχανισμούς αγοράς μιας τόσο σημαντικής βιομηχανίας όπως η πετρελαϊκή βιομηχανία, η οποία είναι η πιο σημαντική από την άποψη της διασφάλισης της ενεργειακής ασφάλειας όλου του κόσμου, τέτοιες προσπάθειες θα αποσταθεροποιήσουν μόνο τη βιομηχανία πετρελαίου, την αγορά πετρελαίου», είπε. σημειώνοντας ότι όσοι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί καταναλωτές πληρώνουν ήδη υψηλές τιμές για την ενέργεια τώρα, θα πληρώσουν για το μέτρο αρχικά.

«Αυτό θα καταστρέψει πλήρως την αγορά» τόνισε ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός.

Οι εξαιρέσεις στο πλαφόν

Σύμφωνα με το μοντέλο αγοράς που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, η χρηματιστηριακή τιμή διαμορφώνεται με βάση την τιμή που προσφέρει η ακριβότερη μονάδα που απαιτείται κάθε ώρα για την κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Στην πράξη η τιμή καθορίζεται από τις μονάδες φυσικού αερίου οι οποίες – λόγω της εκτόξευσης της διεθνούς τιμής του καυσίμου – είναι οι ακριβότερες. Όλες οι μονάδες (λιγνιτικές, υδροηλεκτρικά, ΑΠΕ κ.λπ.) αποζημιώνονται με την τιμή που διαμορφώνει η ακριβότερη μονάδα.

Το έγγραφο που αποκαλύπτει το Reuters, αναφέρει ότι το πλαφόν στην τιμή θα βοηθούσε στην αύξηση των εσόδων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι κυβερνήσεις για να μειώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας για τους καταναλωτές και θα πρέπει να εφαρμοστεί παράλληλα με την περιορισμό της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ο στόχος

Στόχος της παρέμβασης είναι να διαχωριστούν οι εμπορικές αποδόσεις της εν λόγω ηλεκτροπαραγωγής από την τρέχουσα τιμή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία έχει εκτιναχθεί στα ύψη εξαιτίας της εκτόξευσης των τιμών του φυσικού αερίου.

Οι εθνικές κυβερνήσεις «θα είναι υποχρεωμένες να μοιράζονται τα έσοδα που προκύπτουν με τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας με σκοπό τη μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας τους», αναφέρεται στο έγγραφο.

Ωστόσο, αυτό το σύστημα δεν θα είναι συμβατό με τις υπάρχουσες πολιτικές που ισχύουν σε ορισμένες χώρες για τη φορολόγηση των υπέρογκων κερδών ορισμένων ενεργειακών εταιρειών και αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να καταργηθούν, αναφέρει το έγγραφο του Reuters.

Οικονομία ενέργειας

Οι προτάσεις της ΕΕ θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν μέτρα για τον περιορισμό της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, ανέφερε το έγγραφο, όπως επίσης και μέτρα προστασίας των καταναλωτών από τους φουσκωμένους λογαριασμούς.

Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν να περιορίσουν τη χρήση φυσικού αερίου φέτος τον χειμώνα, αλλά ενώ ορισμένες κυβερνήσεις έχουν εφαρμόσει εθνικά μέτρα για την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, οι χώρες της ΕΕ δεν έχουν ακόμη ενώσει τις προσπάθειές τους για να το κάνουν αυτό.

Τα μέτρα που έχουν λάβει ευρωπαϊκές χώρες

Στη Γερμανία ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς παρουσίασε το τρίτο πακέτο ελαφρύνσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης:

• Εφάπαξ επίδομα για χαμηλά εισοδήματα μεταξύ 800 και 1500 ευρώ
• Επίδομα στέγασης και θέρμανσης
• Πρόσθετο βοήθημα για χαμηλοσυνταξιούχους
• Δάνεια με ευνοϊκούς όρους για μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Ιταλία: Οικονομία και άνθρακας

Μέχρι στιγμής τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση είναι:

• Μείωση θέρμανσης σε σπίτια και γραφεία
• Μείωση φωτισμού δημόσιων χώρων και καταστημάτων τη νύχτα
• Παράταση της διάρκειας ζωής των εργοστασίων άνθρακα για τη μείωση του φυσικού αερίου

Ισπανία: Μειώνεται ο ΦΠΑ στο φυσικό αέριο στο 5%

Η ισπανική κυβέρνηση θα μειώσει από τον Οκτώβριο τον ΦΠΑ στο φυσικό αέριο στο 5% από το 21% που βρίσκεται σήμερα.

• Μείωση ΦΠΑ από 21 στο 5% από Οκτώβριο
• Δωρεάν κάρτες μεταφοράς για εξοικονόμηση βενζίνης
• Πλαφόν στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος

Η Ισπανία μαζί με την Πορτογαλία έχει εφαρμόσει από τις αρχές καλοκαιριού το πλαφόν στην τιμή ηλεκτρικού ρεύματος, πετυχαίνοντας εξαίρεση από την ΕΕ.

Η Μαδρίτη εκτιμά ότι το μέτρο λειτουργεί και θα το στηρίξει στους κόλπους της ΕΕ.

Η παρέμβαση Μητσοτάκη

Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επισημάνει ήδη από τις 9 Μαρτίου με επιστολή προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την ανάγκη άμεσης και αποφασιστικής παρέμβασης στην αγορά φυσικού αερίου «ώστε να αποτρέψουμε να επιφέρει επιπλέον κόστος στις ζωές των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών-μελών και στην επιτυχή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».

«Αν δεν δράσουμε τώρα, το πρόβλημα θα συνεχιστεί στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής- τους επόμενους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, θέτοντας ένα τεράστιο βάρος στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις», τόνιζε τον Μάρτιο ο πρωθυπουργός.

Το ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου περιελήφθη στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου, ωστόσο στην πράξη η ευρωπαϊκή αντίδραση αναμένεται τώρα με πολύμηνη καθυστέρηση. Το πρώτο βήμα αναμένεται την επόμενη Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου στη συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.