Πλαταμώνας: Η καστροπολιτεία του Ολύμπου και του Αιγαίου

Χτισμένο σε θέση υψηλής στρατηγικής σημασίας, στις νοτιοανατολικές υπώρειες του Ολύμπου και εντός των ορίων της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας, το κάστρο του Πλαταμώνα εξασφάλιζε τον έλεγχο του νευραλγικού οδικού άξονα που συνέδεε τη Μακεδονία με τη Θεσσαλία και τη νότια Ελλάδα.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου (dion-olympos.gr)

Το εδαφικό ανάγλυφο της περιοχής, με το βραχώδες έξαρμα του Ολύμπου να εισχωρεί βαθιά στα νερά του Αιγαίου, δικαιολογεί πλήρως την αρχαία ονομασία του τόπου: ο Πλαταμών (του Πλαταμώνος), δηλαδή βραχώδες ακρωτήριο επί της θαλάσσης.

Πηγή: Γιάννης Τούντας

Τόσο οι αρχαίες πηγές όσο και τα αρχαιολογικά ευρήματα πιστοποιούν ότι στη θέση αυτήν υπήρχε η αρχαία πόλη Ηράκλειον, η πρώτη μακεδονική πόλη μετά τα Τέμπη, η οποία συνέχισε να υφίσταται και μετά την ύστερη αρχαιότητα, στους Βυζαντινούς Χρόνους.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου (dion-olympos.gr)

Η καστροπολιτεία των Μεσοβυζαντινών Χρόνων (10ος αιώνας) συντηρήθηκε από τους Φράγκους μετά το 1204 και από τους Βυζαντινούς το 14ο αιώνα, στη συνέχεια δε κατελήφθη από τους Τούρκους, οι οποίοι διατήρησαν στο ακέραιο το σημαντικό κάστρο.

Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (Απρίλιος 1941) το κάστρο του Πλαταμώνα αποτέλεσε πεδίο μάχης μεταξύ Νεοζηλανδών και Γερμανών, με αποτέλεσμα να βομβαρδιστεί από τα γερμανικά στρατεύματα.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου (dion-olympos.gr)

Το κάστρο του Πλαταμώνα συνίσταται από ένα πολυγωνικού σχήματος τείχος με επάλξεις και περίδρομο, ενώ το σύνολο ενισχύεται από οκτώ τετράπλευρους πύργους.

Στη νοτιοδυτική πλευρά εντοπίζεται η ακρόπολη με ξεχωριστό τείχος και με τον οκτάπλευρο πύργο της να δεσπόζει στο χώρο και σε όλη την περιοχή.

Πηγή: Γιάννης Τούντας

Από το 1968 έχουν εκτελεστεί επεμβάσεις ανάταξης στο μεγάλο και το μικρό περίβολο, συμπληρώσεις και αρμολογήσεις στον πύργο, καθώς και εργασίες αποχωμάτωσης και ανασκαφών τόσο στο εσωτερικό του περιβόλου όσο και στο εσωτερικό του πύργου.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου (dion-olympos.gr)

Οι ανασκαφικές έρευνες έχουν εντοπίσει τμήμα ελληνιστικού τείχους, ναούς (μεταξύ αυτών, βυζαντινό ναό του 10ου-11ου αιώνα), οικίες, εργαστήρια, ταφές και αποθηκευτικούς χώρους.

Πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου (dion-olympos.gr)

Στο χώρο του κάστρου του Πλαταμώνα, όπου συνυπάρχουν το Βυζάντιο και ο Μεσαίωνας, η Ανατολή και η Δύση, πραγματοποιούνται σήμερα εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Ολύμπου.

*Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, το κάστρο του Πλαταμώνα (πηγή: Δήμος Δίου – Ολύμπου).