Ρωσία: Οι τρεις αδήλωτοι πόλεμοι του Βλαντίμιρ Πούτιν – Ετοιμάζει και τέταρτο;

Ο πόλεμος του Βλαντίμιρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας, που διανύει πλέον τον έβδομο μήνα του, δεν δείχνει κανένα σημάδι τερματισμού.

Έχει μετατραπεί σε μια ζοφερή μάχη για την επικράτεια ανάμεσα σε «ταμπουρωμένες» δυνάμεις, που μοιάζει με τις συγκρούσεις του περασμένου αιώνα, αντί για το σύνθετο μείγμα μυστικών επιχειρήσεων και υβριδικού πολέμου, που υποτίθεται ότι χαρακτηρίζει τις σύγχρονες αναμετρήσεις της «γκρίζας ζώνης», όπως σημειώνεται σε ανάλυση του δικτύου «The Conversation».

Διαβάστε επίσης: Γκορμπατσόφ: Πώς ο θάνατός του θα γίνει «όπλο» του Πούτιν

Και οι δύο πλευρές παίζουν με τα δυνατά τους σημεία: Η Ρωσία με την κυριαρχία της στη δύναμη πυρός και η Ουκρανία με την ικανότητά της να διαβρώνει τις γραμμές του εισβολέα, στοχεύοντας τον ανεφοδιασμό του.

Ωστόσο, αυτό είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. Ο Πούτιν διεξάγει στην πραγματικότητα τρεις πολέμους, ο καθένας από τους οποίους είναι αδήλωτος.

Επιδιώκει ταυτόχρονα να ελέγξει την Ουκρανία, να κυριαρχήσει στην περιοχή της Ρωσίας και να επισπεύσει την πτώση της Δύσης. Και μήπως στον ορίζοντα διαφαίνεται μια εσωτερική μάχη;

Ρωσική επέκταση

Η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του Πούτιν είναι ένας αδήλωτος πόλεμος αυτοκρατορικής επέκτασης, που αποσκοπεί στη διεύρυνση της ρωσικής επικράτειας, όπως ο ίδιος ο Πούτιν το έθεσε, παίρνοντας πίσω «τα εδάφη μας».

Ανάλογα με το πώς αξιολογούμε τους πολεμικούς της στόχους – οι οποίοι έχουν περιστραφεί από την κατάκτηση και την αλλαγή καθεστώτος στην «προστασία» του λαού του Ντονμπάς και πάλι πίσω – οι επιδόσεις της Ρωσίας είναι μικτές. Σίγουρα κατάφερε να φέρει την Ουκρανία στα πρόθυρα της κρατικής αποτυχίας. Έχει ήδη αφήσει ένα βάρος ανοικοδόμησης, που θα χρειαστούν δεκαετίες για να ξεπεραστεί.

Παρά την απόλυτα κατανοητή επιθυμία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι να συνεχίσει να μάχεται, μέχρι να φύγουν όλοι οι Ρώσοι εισβολείς από το έδαφος της Ουκρανίας, ακόμη και στην πιο αισιόδοξη έκβαση για το Κίεβο η πλήρης αποκατάσταση του Ντονμπάς ή της Κριμαίας απέχει πολύ από το να είναι εξασφαλισμένη.

Αλλά ο Πούτιν έχει επίσης αποδεκατίσει τις συμβατικές δυνάμεις της Ρωσίας για εκπληκτικά μικρό κέρδος μέσα σε έξι μήνες.

Στην πορεία, έχει αμβλύνει τη ρητορική του για τη ρωσική ισχύ, έχει επιδείξει μια ανάλγητη περιφρόνηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει αποκαλύψει ότι οι ένοπλες δυνάμεις του είναι διεφθαρμένες, κακοδιαχειριζόμενες και ανεπαρκείς σε δόγμα, πειθαρχία και δυνατότητες.

Αγώνας για περιφερειακή πρωτοκαθεδρία

Ο δεύτερος αδήλωτος πόλεμος του Πούτιν αποσκοπεί στην εδραίωση του ελέγχου μιας σφαίρας επιρροής, που εκτείνεται από την Κεντρική Ασία έως την Κεντρική Ευρώπη.

Είναι σίγουρα ένας πόλεμος: Η Ρωσία κατέστρεψε τις ένοπλες δυνάμεις της Γεωργίας μέσα σε πέντε ημέρες κατά τη διάρκεια του 2008, για τα αμφισβητούμενα εδάφη της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Έχει απειλήσει τη Μολδαβία με εισβολή, εάν εγκαταλείψει την ουδετερότητα. Και έχει επέμβει με στρατιωτικές δυνάμεις στο Καζακστάν και στις συγκρούσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν.

Ο Πούτιν, ωστόσο, χάνει κακήν κακώς τον αγώνα του για περιφερειακή πρωτοκαθεδρία. Η φθίνουσα επιρροή της Ρωσίας σε σχέση με την Κίνα – ιδιαίτερα στην Κεντρική Ασία – έχει αναγνωριστεί εδώ και καιρό. Όμως, ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας δείχνει πόσο έχει διολισθήσει η εμβέλεια του Κρεμλίνου.

Το Καζακστάν αποκάλεσε τη ρωσική εισβολή «πόλεμο» και έστειλε βοήθεια στην Ουκρανία. Η Μολδαβία επιδιώκει ενεργά να ενταχθεί στην ΕΕ. Με εξαίρεση την Λευκορωσία, όλα τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν μέρος της ΕΣΣΔ είτε ψήφισαν υπέρ, είτε απείχαν από το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας και την κάλεσε να αποσύρει τις δυνάμεις της από την Ουκρανία.

Η δεδηλωμένη επιθυμία του Πούτιν να αποτρέψει την Ουκρανία από το να μετατραπεί σε μια «αντιρωσική» χώρα απέτυχε πλήρως.

Ακόμα και ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος είναι υποχρεωμένος στον Πούτιν για την πολιτική του επιβίωση, αντιστάθηκε στις προσπάθειες να τον παρασύρει απευθείας στη σύγκρουση.

Και η απόφαση της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ έφερε το ΝΑΤΟ πιο κοντά στη Ρωσία, επιμηκύνοντας τα σύνορά της με τη Συμμαχία κατά περίπου 1.300 χιλιόμετρα.

Finland’s and Sweden’s pursuit of NATO membership is the exact opposite of what Putin wanted for Russian neighbors https://t.co/ZOoBzDmCd3

— The Conversation U.S. (@ConversationUS) June 21, 2022

Πόλεμος με τη Δύση

Ο τρίτος αδήλωτος πόλεμος του Πούτιν είναι ο πιο ασαφής, με τη μορφή ενός παγκόσμιου αγώνα κατά της Δύσης, με στόχο την αναδιάταξη του στρατηγικού χάρτη της Ευρώπης.

Έχει τρεις κύριες συνιστώσες:

– Πολιτικός πόλεμος, με στόχο τον εσωτερικό κατακερματισμό των ευρωπαϊκών και βορειοαμερικανικών κοινωνιών.

– Εκμετάλλευση των εξαρτήσεων για στρατηγικούς σκοπούς.

– Επιδίωξη αποδυνάμωσης της δυτικής επιρροής, φλερτάροντας τα μέρη του κόσμου όπου η εμβέλειά της είναι πιο αδύναμη.

Ο πόλεμος του Πούτιν με τη Δύση είναι σημαντικός για το όραμα της μεγάλης του δύναμης, για την Ρωσία ως «Ευρασιατική Τρίτη Ρώμη». Φέρει επίσης τον μεγαλύτερο κίνδυνο για όσους προσπαθούν να τον περιορίσουν.

Το φάντασμα του Πούτιν να αλωνίζει στην Ευρώπη, υπό το αδιάφορο βλέμμα μιας δεύτερης κυβέρνησης Τραμπ, θα πρέπει να υπογραμμίζει το επείγον καθήκον της επούλωσης της κατακερματισμένης κοινωνίας της Αμερικής.

Ένας επερχόμενος σκληρός χειμώνας για πολλούς Ευρωπαίους θα ενισχύσει το μάθημα ότι η αποτροπή έχει κόστος, όπως και η υπερβολική εξάρτηση από γίγαντες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ενέργεια ως όπλο για στρατηγική μόχλευση.

Η Δύση πρέπει επίσης να αναγνωρίσει ότι η ρητορική για τη Ρωσία ως παγκόσμιο παρία είναι αναληθής: υπάρχουν πολλά έθνη που συμπαθούν την παραπληροφόρηση του Κρεμλίνου σχετικά με την ιστορική ενοχή του ΝΑΤΟ για τα σημερινά γεγονότα στην Ουκρανία.

Η μελλοντική αξιοπιστία της Δύσης εξαρτάται επίσης από το πόσο καλά αντέχει τη ρωσική πίεση στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Θα πρέπει να αντισταθεί στον πειρασμό του εσωστρεφούς κρατισμού και να συνεχίσει να προμηθεύει την Ουκρανία με τα όπλα και τη βοήθεια που χρειάζεται.

Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει ενεργά τις ψευδείς ρωσικές αφηγήσεις που κατακλύζουν σήμερα την Ινδία, την Αφρική και τμήματα της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Thus far, NATO unity remains remarkable. It has certainly rendered false Putin’s assumption the West would fold quickly.

But how long will this be maintained?

Analysis from Russia expert @matthew_sussex (@ourANU):#Auspolhttps://t.co/1ZRaUkKh9U

— The Conversation (@ConversationEDU) July 7, 2022

Μήπως ο Πούτιν ετοιμάζει έναν ακόμη αδήλωτο πόλεμο;

Η δολοφονία με παγιδευμένο αυτοκίνητο της Ντάρια Ντούγκινα, κόρης του νεοφασίστα φιλόσοφου, Αλεξάντερ Ντούγκιν, προκάλεσε μια έκρηξη χολής από τη ρωσική ακροδεξιά.

Μαζί της ήρθε και η πρώτη ένδειξη εσωτερικής ευθραυστότητας στη Ρωσία μετά την εισβολή του Φεβρουαρίου, κατά την οποία συνελήφθησαν 15.000 αντιπολεμικοί διαδηλωτές.

Τόσο ο Ντούγκιν (ο οποίος δεν είναι ούτε το «μυαλό» του Πούτιν, ούτε η μούσα του), όσο και η Ντούγκινα (η οποία προώθησε την ακροδεξιά προπαγάνδα), είναι στην καλύτερη περίπτωση «bit players» – μικροί παίκτες – στη ρωσική πολιτική. Ωστόσο, η στοχοποίηση ενός υπερεθνικιστή αποτελεί σπάνιο γεγονός στη Ρωσία, όπου οι δολοφονίες, οι δηλητηριάσεις και οι «τυχαίοι» θάνατοι πλήττουν κατά κύριο λόγο τους μετριοπαθείς.

Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) χρειάστηκε 36 ώρες προτού ανακοινώσει, χωρίς να είναι πειστική, ότι είχε διαλευκάνει την υπόθεση. Επιδεικνύοντας μια ταυτότητα της Ουκρανικής Εθνικής Φρουράς (πιθανότατα πλαστή) ισχυρίστηκε ότι η δράστης ήταν η Natalya Vovk, μέλος του Συντάγματος Azov, το οποίο η Ρωσία ισχυρίζεται ότι είναι μια στρατιωτική μονάδα που κυριαρχείται από τους Ναζί.

Σύμφωνα με την FSB, η Vovk είχε μετακομίσει στην πολυκατοικία της Ντούγκινα, την ακολουθούσε επί εβδομάδες, πραγματοποίησε τη βομβιστική επίθεση και στη συνέχεια διέφυγε στην Εσθονία, με τη μικρή της κόρη και τη γάτα της.

Αν και πιθανότατα δεν θα ανακαλύψουμε ποτέ την πραγματική ταυτότητα του δολοφόνου της Ντούγκινα, κάθε – έστω και ελάχιστα – αληθοφανής εξήγηση είναι επιζήμια για τη Ρωσία.

Αν όντως έφταιγε η Ουκρανία, πώς η ρωσική ασφάλεια απέτυχε να σταματήσει την Vovk στα σύνορα, αφού υποτίθεται ότι είναι ρουτίνα ο εξονυχιστικός έλεγχος του ιστορικού όλων των Ουκρανών που εισέρχονται στη χώρα; Και γιατί της επετράπη να φύγει;

Η δολοφονία Ντούγκινα θέτει υπό αμφισβήτηση την ηγεσία Πούτιν

Εναλλακτικά, αν η δολοφονία πραγματοποιήθηκε από την ίδια την FSB, ήταν μια αποστάτης αντι-Πούτιν φράξια, ή ενεργούσε με εντολή του Πούτιν για να αυξήσει την υποβόσκουσα υποστήριξη για τον πόλεμο; Αν ισχύει το πρώτο, αυτό δείχνει ένα βαθύ ρήγμα στην ελίτ της Ρωσίας. Αν είναι το δεύτερο, ο Πούτιν στόχευσε κυνικά την ακροδεξιά της Ρωσίας, η οποία τον επέκρινε επειδή δεν ήταν αρκετά σκληρός απέναντι στην Ουκρανία.

Τέλος, πολύ λίγοι παρατηρητές πιστεύουν ότι ευθύνεται ο άγνωστος μέχρι σήμερα Εθνικός Δημοκρατικός Στρατός, ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη για τη δολοφονία. Αλλά αν ήταν αυτός, τότε δείχνει την πραγματική πιθανότητα οργανωμένης εγχώριας τρομοκρατίας στη Ρωσία.

Σε κάθε περίπτωση, η δολοφονία της Ντάρια Ντούγκινα θέτει υπό αμφισβήτηση την ηγεσία του ίδιου του Πούτιν. Αυτό είναι κάτι που έχει αποφύγει επιμελώς. Έχει εμμονή με τον έλεγχο και απολαμβάνει την υποστήριξη μιας τεράστιας μηχανής προπαγάνδας, για να μετατρέπει τις ήττες σε θριάμβους και να κατηγορεί τους άλλους για τα λάθη του.

Αυτό είναι ένα συνηθισμένο μέσο για τους απολυταρχικούς ηγέτες, προκειμένου να εκτρέψουν την κριτική, και σίγουρα έχει λειτουργήσει για τον Πούτιν.

Αλλά όσο απίθανη και αν είναι μια ρωσική επανάσταση από χαμηλά, η Ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα – συμπεριλαμβανομένης της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της ίδιας της ΕΣΣΔ – όπου τα ψέματα, η καταστολή και η προσωποποιημένη εξουσία αποκάλυψαν τελικά ότι ο αυτοκράτορας ήταν γυμνός.

Έτσι, ίσως τρεις αδήλωτοι πόλεμοι να μην είναι αρκετοί για τον Πούτιν. Μήπως μόλις άναψε τη σπίθα ενός άλλου, πιο επικίνδυνου για τον ίδιο;