Αφιέρωμα στα ντοκιμαντέρ του Οσκαρικού δημιουργού Πάβελ Παβλικόφσκι

Το 45ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας (DISFF), ανανεωμένο σε εικόνα και περιεχόμενο και πανέτοιμο να υποδεχθεί νέες ιδέες και δημιουργούς στον χώρο της μικρού μήκους ταινίας, θα πραγματοποιηθεί από τις 5 έως τις 11 Σεπτεμβρίου 2022 στην Δράμα.

Πρόκειται για τέσσερα ντοκιμαντέρ παραγωγής BBC, γυρισμένα τη δεκαετία του ’90, τα οποία παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον σήμερα, καθώς μια νέα «ανάγνωση» των όσων τότε κατέγραφε με την κάμερά του ο Παβλικόφσκι δίνει τροφή για σκέψη -ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των σημερινών τραγικών εξελίξεων στην Ευρώπη.

Είναι όλοι τους εκεί: από τον Πούτιν και τον Ζιρινόφσκι, μέχρι τον Τραμπ και τον μοναδικό απόγονο του Ντοστογιέφσκι που ονειρεύεται να αποκτήσει μια μερσεντές.

Ο πόλεμος στη Βοσνία, οι σημαδιακές εκλογές της Ρωσίας το 1993, οι υποσχέσεις για μια θριαμβευτική επιστροφή της ρωσικής αυτοκρατορίας, η καλλιέργεια μίας εθνοκεντρικής θεώρησης του κόσμου…όλα αυτά, και πολλά ακόμα, μέσα από τη μοναδική ματιά ενός ξεχωριστού δημιουργού.

Διαβάστε επίσης: «Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα»: Ένα διήμερο αφιέρωμα στον Νίκο Νικολαΐδη στη Ριβιέρα

Πρόκειται για τις εξής ταινίες:

«Στα βήματα του Ντοστογιέφσκι» (Dostoevsky’s Travels)

Ηνωμένο Βασίλειο, 1991

Ο Ντιμίτρι Ντοστογιέφσκι είναι οδηγός τραμ στο Λένινγκραντ και ο μόνος εν ζωή απόγονος του μεγάλου συγγραφέα Φίοντορ Ντοστογιέφσκι. Καθώς πέφτει το Τείχος του Βερολίνου, ταξιδεύει στη Δυτική Ευρώπη μετά από πρόσκληση των υψηλοφρόνων μελών της Λέσχης Φίλων του Ντοστογιέφσκι.

Ακολουθώντας το ταξίδι στην Ευρώπη του προπάππου του το 1862, ο Ντιμίτρι ακολουθεί και το όνειρό του να αποκτήσει μια λευκή E class Mercedes.

«Ταξιδεύοντας με τον Ζιρινόφσκι» (Tripping With Zhirinovsky)

Ηνωμένο Βασίλειο, 1995

Ένα σουρεαλιστικό ταξίδι με πλοίο με τον λαϊκιστή δημαγωγό Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι, του οποίου το παραδόξως επονομαζόμενο Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα πήρε 23% των ψήφων στις πρώτες ελεύθερες εκλογές της Ρωσίας το 1993.

Κάνοντας προεκλογική εκστρατεία από το λευκό του ατμόπλοιο πλέοντας στον Βόλγα, ο Ζιρινόφσκι υπόσχεται στο απελπισμένο και απογοητευμένο πλήθος που συγκεντρώνεται στις αποβάθρες, ένα οικονομικό θαύμα: την επιστροφή της ρωσικής αυτοκρατορίας και εκδίκηση ενάντια στους εχθρούς της.

Η ρητορική και η λογική του είναι σαν του Τραμπ. Οι γεωπολιτικές του ιδέες είναι σαν του Πούτιν. Ένας άνθρωπος μπροστά από την εποχή του.

«Σερβικά Έπη» (Serbian Epics)

Ηνωμένο Βασίλειο, 1992

Γυρισμένο στη Βοσνία κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1992, αυτό το ντοκιμαντέρ απέχει από τα συνήθη κλισέ των πολεμικών ρεπορτάζ.

Υιοθετεί μια ανθρωπολογική και ποιητική οπτική γωνία που δεν βασίζεται στον σχολιασμό, αλλά στη δύναμη της εικόνας: μια ομαδική βάπτιση πριν την τελική μάχη, τα παράξενα καμώματα των υπολειπόμενων μελών του Οίκου των Καραγιώργεβιτς και τα δημοτικά τραγούδια των Σέρβων αγροτών/στρατιωτών στη γραμμή του μετώπου.

Το αποτέλεσμα είναι μια πιο καθολική διερεύνηση της φύσης του εθνικού κράτους, της δημιουργίας μύθων και της εθνοκεντρικής θεώρησης του κόσμου.

«Από τη Μόσχα στο Πετουσκί: Ένα ταξίδι με τον Βενεντίκτ Γεροφέγεφ» (From Moscow to Pietushki)

Ηνωμένο Βασίλειο, 1990

Η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα «Η Μόσχα με βότκα». Ακολουθούμε το 99 χιλιομέτρων, γεμάτο αλκοόλ, επικό ταξίδι του αφηγητή από τη Μόσχα στο Πετουσκί. Είναι μια Οδύσσεια μέσα στον χώρο, τον χρόνο, την ιστορία, τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία. Ένα ταξίδι που ξεκινά με λαχτάρα κι ελπίδα και καταλήγει σε τρομώδες παραλήρημα και θάνατο.

Ο Παβλικόφσκι στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Ο διεθνώς αναγνωρισμένος δημιουργός, το Σάββατο 17/9, θα βρίσκεται στη Ταινιοθήκη της Ελλάδoς (όπου από τις 15 έως τις 18/9 θα παρουσιαστεί μέρος του φετινού προγράμματος του DISFF), για να συμμετάσχει σε μία συζήτηση- masterclass του Φεστιβάλ Δράμας, στο πλαίσιο του προγράμματος «Cinematherapy».

Το πρόγραμμα, που επιμελείται η Ντενίς Νικολάκου, είναι άλλωστε ταυτόσημο πλέον με το όνομα Πάβελ Παβλικόφσκι, καθώς ήταν ο ίδιος ο οσκαρικός σκηνοθέτης που το εγκαινίασε με την ταινία του «Cold War» (2018) στη 43η διοργάνωση του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας το 2020.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα προβληθούν αποσπάσματα από το πλούσιο έργο του (που περιλαμβάνει και την σημαντική περίοδο των ντοκιμαντέρ του στο BBC) και θα ακολουθήσει συζήτηση και Q&A παρουσία του σκηνοθέτη και καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ, Γιάννη Σακαρίδη.

Στον συντονισμό της συζήτησης και στην ψυχολογική αποκρυπτογράφηση του έργου του, η Ντενίς Νικολάκου.

Λίγα λόγια για τον δημιουργό και το έργο του

Ο Πάβελ Παβλικόφσκι γεννήθηκε στη Βαρσοβία κι έφυγε από την Πολωνία στα 14 του χρόνια για το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και την Ιταλία, μέχρι που τελικά εγκαταστάθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1997. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στο Λονδίνο και την Οξφόρδη.

Ξεκίνησε να γυρίζει ντοκιμαντέρ για το BBC στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Τα ντοκιμαντέρ του, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα «Από τη Μόσχα στο Πετουσκί», «Τα ταξίδια του Ντοστογιέφσκι», «Σερβικά έπη», «Ταξιδεύοντας με τον Ζιρινόφσκι», έχουν κερδίσει πολλά διεθνή βραβεία όπως το Emmy και το Prix Italia.

Το 1998, μεταπήδησε στη μυθοπλασία με το «Twockers», μια τηλεταινία χαμηλού κόστους. Έπειτα έγραψε και σκηνοθέτησε δυο ταινίες μεγάλου μήκους, «Το τελευταίο καταφύγιο» και «Το καλοκαίρι του έρωτά μου».

Και οι δύο βραβευτήκαν στα BAFTA και σε πολλά άλλα φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Το 2011, έκανε το «Η γυναίκα του πέμπτου». Η ταινία του, «Ida», κέρδισε, ανάμεσα σε πολλά άλλα βραβεία, το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2015, πέντε βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ένα βραβείο BAFTA κι ένα Γκόγια.

Ο Πάβελ Παβλικόφσκι επέστρεψε στην Πολωνία το 2013, ενώ ολοκλήρωνε την «Ida».

Η τελευταία του ταινία «Ψυχρός πόλεμος» έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών το 2018.

Η κριτική επιτροπή εγκωμίασε τις ερμηνείες, το σενάριο, τη σκηνοθεσία, και τη φωτογραφία.

Η ταινία έλαβε πολλές διακρίσεις, καθώς και τρεις υποψηφιότητες στην 91η Απονομή των Βραβείων Όσκαρ (Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Φωτογραφίας) και τέσσερις στα 72α Βραβεία BAFTA (Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας). Επίσης έλαβε το βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στις Κάννες.

Σήμερα, μένει στη Βαρσοβία και διδάσκει σκηνοθεσία και συγγραφή σεναρίου στη Σχολή Wajda.