Έλλη Λαμπέτη: «Το μυστικό στο θέατρο; Να πρωτολές τα λόγια σου, σαν να μη τα έχεις πει χτες. Πρώτη φορά, πάντα»

Ο θεατρικός συγγραφέας Παύλος Μάτεσις έχει γράψει για την Έλλη Λαμπέτη: «Αν ήμουν, θρήσκος, θα έλεγα πως, όποιος δεν έχει γοητευθεί από τη Λαμπέτη, θα πάει στην Κόλαση».

Σαν σήμερα, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1983, αφήνει την τελευταία της πνοή, χτυπημένη από καρκίνο, σε ηλικία 57 ετών. Η χαρισματική ηθοποιός που αγάπησε το θέατρο και τον κινηματογράφο  μιλούσε με το ταλέντο της, με την ορμή της στη σκηνή. Βουτούσε στους ρόλους της και έψαχνε τα κομμάτια της ψυχής της που θα την οδηγούσαν στο αρτιότερο αποτέλεσμα.

Διαβάστε επίσης: Μάνος Κατράκης: Το τελευταίο του ταξίδι ήταν στα Κύθηρα

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου του 1926 στα Βίλια Αττικής. Το πραγματικό της όνομα ήταν Έλλη Λούκου. Πατέρας της ήταν ο Κώστας Λούκος, ιδιοκτήτης ταβέρνας, και μητέρα της η Αναστασία Σταμάτη. Ο παππούς της, γνωστός ως Καπετάν-Σταμάτης, είχε πολεμήσει στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, κατά την επανάσταση του 1821.

Το 1928 η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα. Δεκατρία χρόνια αργότερα, η Έλλη έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, αλλά απορρίφθηκε. Ωστόσο, το ταλέντο της αναγνωρίστηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη, που την πήρε κοντά της και σύντομα έγινε η αγαπημένη της μαθήτρια.

Μάλιστα, της είχε τόση εμπιστοσύνη, ώστε της επέτρεψε να διαβάσει ακόμη και τις ερωτικές επιστολές που είχε λάβει από τον Ίωνα Δραγούμη, στις αρχές του 20ού αιώνα. Εκείνη τη χρονιά απέκτησε και το νέο της επώνυμο, το οποίο το επέλεξε από το βιβλίο «Αστραπόγιανος» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.

Η πρώτη εμφάνιση στο θέατρο

Πολύ σύντομα, το 1942, έκανε την πρώτη επίσημη θεατρική της εμφάνιση, στο έργο «Η Χάννελε πάει στον Παράδεισο» του Χάουπτμαν. Τέσσερα χρόνια αργότερα καθιερώθηκε ως ηθοποιός εξαιρετικής εσωτερικότητας, με τον «Γυάλινο Κόσμο» στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν.

Την ίδια χρονιά έκανε και το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, στην ταινία «Αδούλωτοι Σκλάβοι». Από το 1948 συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Κώστα Μουσούρη, τον μεγάλο αντίπαλο του Κουν. Εκείνη τη χρονιά γνωρίστηκε και με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τον πρώτο μεγάλο της έρωτα.

Ο γάμος με τον Μάριο Πλωρίτη, ο γρήγορος χωρισμός και ο Χορν

Το 1950 παντρεύτηκε με τον Μάριο Πλωρίτη. Ο γάμος τους, όμως, δεν άντεξε για πολύ. Χώρισαν τρία χρόνια αργότερα, όταν η Έλλη γνώρισε τον Δημήτρη Χορν.

Μαζί έγραψαν μία από τις πιο αστραφτερές σελίδες στην υποκριτική τέχνη. Συγκρότησαν δικό τους θίασο, μαζί με τον Γιώργο Παππά, ανεβάζοντας έργα όπως: «Ο βροχοποιός», «Νυφικό Κρεβάτι», «Το παιχνίδι της Μοναξιάς», κ.α. Στη μεγάλη οθόνη, υπήρξαν συμπρωταγωνιστές στην «Κάλπικη Λίρα» (1956) του Γιώργου Τζαβέλα, το «Κυριακάτικο Ξύπνημα» (1954), «Το κορίτσι με τα μαύρα» (1956).

Άλλη κινηματογραφική επιτυχία της Έλλης Λαμπέτη, αυτής της περιόδου, είναι και «Το τελευταίο ψέμα» (1957) του Μιχάλη Κακογιάννη.

Παρότι η Έλλη Λαμπέτη και ο Δημήτρης Χορν υπήρξαν αγαπημένο ζευγάρι στη ζωή και στο σανίδι, η σχέση τους έφτασε στο τέλος της το 1959. Δήλωσαν ότι θα ξανασυνεργαστούν σύντομα, κάτι όμως που δεν έγινε ποτέ.

Στο σύνολο της καριέρας της πρωταγωνίστησε σε πάνω από 80 θεατρικά έργα.

Οι τραγικοί χαμοί της οικογένειας και του μωρού που κυοφορούσε

Παράλληλα, η Έλλη είχε χάσει τη μητέρα της, τρία αδέρφια κι ένα μωρό που θα αποκτούσε με τον Χορν. Η μόνη αχτίδα σ’ αυτά τα τραγικά χρόνια ήταν η γνωριμία της με τον Aμερικανό συγγραφέα Γουέικμαν, ο οποίος υπήρξε ο επόμενος σύζυγός της έως το 1976.

Ο καρκίνος κάνει την εμφάνιση της στη ζωή της ηθοποιού το 1969. Μετά την εγχείρηση (ολική μαστεκτομή) στην οποία υποβλήθηκε στις ΗΠΑ επιστρέφει και προσπαθεί να το ξεπεράσει.

Η υιοθεσία και η επιστροφή του παιδιού στους φυσικούς γονείς

Μια προσπάθεια υιοθεσίας από κοινού με τον Γουέικμαν, (της μικρής Ελίζας), της δημιούργησε πλείστα προβλήματα, όταν δικαστική απόφαση την υποχρέωσε να επιστρέψει το παιδί, μετά παρέλευση 4 χρόνων, στους φυσικούς γονείς του.

Η περιπέτεια αυτή της δημιούργησε γενική κατάπτωση και μελαγχολία, που την κράτησε μακριά από το θέατρο.

Ο καρκίνος έκανε την επανεμφάνισή του έπειτα από 11 χρόνια, το 1980. Οι μεταστάσεις ήταν συνεχείς. Οι χημειοθεραπείες στις οποίες υποβλήθηκε έπληξαν τις φωνητικές της χορδές, με αποτέλεσμα σταδιακά να χάσει και τη φωνή της. Η τελευταία παράσταση στην οποία πρωταγωνίστησε στην Αθήνα ήταν τα «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού» στον ρόλο της κωφής Σάρα.

Οι εισπρακτικές αποτυχίες και οι κακές κριτικές

Παρά τις κατά καιρούς εισπρακτικές αποτυχίες και τα σχετικά «χτυπήματα» της κριτικής, η Έλλη Λαμπέτη δεν θα παύσει να ετοιμάζει και να ανεβάζει «ελαφρές» παραστάσεις, υποστηρίζοντάς τες με όλες τις δυνάμεις της. Όπως είχε πει και η ίδια σε μια συνέντευξή της, στον Κώστα Σεϊζάν, στην εφημερίδα «Απογευματινή» (25 Νοε. 1967):

«Δεν είμαι προκατειλημμένη εναντίον των εύπεπτων έργων. Απέδειξα μάλιστα εμπράκτως ότι τ’ αγαπώ. Πολλά απ’ αυτά είναι γραμμένα με κέφι και έχουν άψογη σκηνική αρχιτεκτονική και γι’ αυτό ξεχωρίζουν. Τα «έργα περιωπής» με το υψηλό πνευματικό τους ανάστημα μου παρέχουν την ευκαιρία να ενσαρκώσω σκηνικούς χαρακτήρες που εγράφησαν από τους δημιουργούς τους σε μεγάλες για το θέατρο στιγμές. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς.

Δεν μ’ ενδιαφέρει η τέρψη της άδειας καρέκλας της πλατείας. Ουδείς απέδειξε ότι το κάθισμα έχει αίσθημα ή νόηση. Μ’ ενδιαφέρει πρωτίστως η ερμηνεία μου να απευθύνεται σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο, στον θεατή συγκεκριμένα, και όχι σε κενές καρέκλες». Όπως αναπαράγεται στο βιβλίο του Μάκη Δελαπόρτα «Έλλη Λαμπέτη» [Η Καθημερινή, Ιαν. 2021]

Το προώρο τέλος

Στις 3 Σεπτεμβρίου 1983 στις 7.30′ το πρωί άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Mount Sinai Hospital των ΗΠΑ, όπου είχε μεταβεί λίγες εβδομάδες πριν. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1983 η σορός της μεταφέρθηκε στην Αθήνα και στις 6 Σεπτεμβρίου 1983 κηδεύτηκε με δημόσια δαπάνη στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Η ζωή της γράφτηκε σε βιβλίο από τον καλό της φίλο Φρέντυ Γερμανό κι έγινε μπεστ σέλερ, 13 χρόνια έπειτα από τον θάνατό της.