Βρετανία – Λιζ Τρας: Mπορεί να είναι η επόμενη Μάργκαρετ Θάτσερ;

Ο πατέρας της την έχει σιωπηλά αποκηρύξει πολιτικά, αν και η μητέρα της τη στηρίζει. Ξεκίνησε από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες για να καταλήξει στη δεξιά πτέρυγα του Συντηρητικού Κόμματος. Μικρή διαμαρτυρόταν για τις αμερικανικές βάσεις στη Βρετανία, αλλά τώρα θέλει να βαθύνει την «ειδική σχέση» με τις ΗΠΑ. Παρά το φιλελεύθερο παρελθόν της έχει υιοθετήσει σκληρή γραμμή σε θέματα όπως η μετανάστευση, η εγκληματικότητα και τα θέματα «ταυτοτήτων». Δεν δίστασε να κατηγορήσει το δημόσιο σχολείο από το οποίο αποφοίτησε ότι ήταν υπερβολικά «σοσιαλιστικό», παρότι χάρη στην παιδεία που απέκτησε εκεί πέρασε στην Οξφόρδη. Ήταν υπέρ της παραμονής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά εσχάτως δηλώνει ότι αυτή ήταν μια λανθασμένη τοποθέτηση. Πάνω από όλα, η Λιζ Τρας ετοιμάζεται να είναι η διάδοχος του Μπόρις Τζόνσον στον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, καθώς όλα δείχνουν ότι θα κερδίσει τη μάχη της διαδοχής και έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των μελών του Συντηρητικού Κόμματος.

Μια ζωή μέσα στην πολιτική

Η Λιζ Τραζ κάποιες φορές προσπαθεί να παρουσιάσει μια εικόνα ότι δεν προέρχεται από το κατεστημένο. Βεβαίως, στην πράξη είναι ένα πρόσωπο που από πολύ νωρίς έδειξε το ενδιαφέρον του για την πολιτική.

Γεννημένα το 1975, προέρχεται από μια τυπική βρετανική σχετικά αριστερή οικογένεια. Ο πατέρας της είναι ομότιμος Καθηγητής μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Λιντς. Η μητέρα της ήταν νοσοκόμα και ιδιαίτερα ενεργή στην Καμπάνια για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό, τη μεγάλη φιλειρηνική βρετανική οργάνωση.

Αφού πέρασε στην Οξφόρδη, όπου επέλεξε το «κλασικό» πρόγραμμα όσων μετά ασχολούνται με την πολιτική, δηλαδή το PPE (που σημαίνει ότι «διάβασε» Φιλοσοφία, Πολιτική και Οικονομία), δραστηριοποιήθηκε ενεργά στους Φιλελεύθερους – Δημοκράτες, τους Lib-Dem και μάλιστα υποστήριξε βασικές θέσεις τους όπως η νομιμοποίηση της κάνναβης και η κατάργηση της Μοναρχίας.

Σύντομα, όμως, στράφηκε και σταδιοδρόμησε στο Συντηρητικό Κόμμα. Εκλέγεται από το 2010 και από το 2012 κατέχει διάφορες κυβερνητικές θέσεις σε διαδοχικές κυβερνήσεις των Συντηρητικών: υφυπουργός Παιδείας, υπουργός Περιβάλλοντος, υπουργός Δικαιοσύνης, επικεφαλής γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών, υπουργός Διεθνούς Εμπορίου και τελικά υπουργός Εξωτερικών όπου εκτός όλων των άλλων έδειξε ότι δεν είχε πλήρη γνώση της ρωσικής γεωγραφίας σε μια συνάντηση με τον Σεργκέι Λαβρόφ.

Διεκδικώντας την ηγεσία

Η Τρας εδώ και χρόνια είχε δείξει ότι επιθυμούσε να ηγηθεί του Συντηρητικού Κόμματος. Μάλιστα, είχε εκφράσει τέτοια πρόθεση και όταν έγινε η διαδοχή της Τερέζα Μέι. Όταν τέθηκε το θέμα της διαδοχής του Μπόρις Τζόνσον, ύστερα από το σκάνδαλο με τον αναπληρωτή επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Συντηρητικών Κρις Πίντσερ, τις μαζικές παραιτήσεις υπουργών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη στάση του Τζόνσον και τελικά την παραίτηση του Τζόνσον από την ηγεσία, η Τρας έσπευσε να είναι υποψήφια.

Γρήγορα φάνηκε ότι αυτή και ο Ρίσι Σουνάκ, ο υπουργός Οικονομικών, ήταν οι δύο βασικοί υποψήφιοι. Παρότι ο Σουνάκ έχει μεγαλύτερη υποστήριξη στην κοινοβουλευτική ομάδα – πήρε στην τελευταία ψηφοφορία στις 20 Ιουλίου 137 ψήφους βουλευτών έναντι 113 της Τρας, εντούτοις όλες οι δημοσκοπήσεις λένε ότι ανάμεσα στα μέλη του κόμματος, η ψηφοφορία των οποίων ολοκληρώθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου έχει πολύ καθαρό προβάδισμα. Γι’ αυτό και όλοι εκτιμούν ότι στις 5 Σεπτεμβρίου θα ανακοινωθεί η νίκη της και ότι θα είναι η επόμενη πρωθυπουργός της Βρετανίας.

Σκληρή δεξιά γραμμή

Η Τρας έχει κάνει σαφές ότι θέλει μια επιστροφή του Συντηρητικού Κόμματος στις βασικές αξίες του. Υποστηρίζει μια γραμμή ελεύθερης αγοράς και είναι αντίθετη σε κάθε σχέδιο αύξησης των φόρων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά (ιδίως από τη στιγμή που ο ανθυποψήφιός της μεθόδευε τέτοιες αυξήσεις), πιστεύει στις ελεύθερες αγορές, θέλει «σκληρή» γραμμή στα ζητήματα που αφορούν την εγκληματικότητα, θέλει να ενισχύει τα σύνορα της Βρετανίας και να περιορίσει ακόμη περισσότερο το δικαίωμα στο άσυλο. Στα θέματα εξωτερικής πολιτικής έχει επίσης επιθετικές τοποθετήσεις, άλλωστε στη διάρκεια της θητείας της στο υπουργείο Εξωτερικών, έχει επιμείνει στη στήριξη της Ουκρανίας και στην διατήρηση της «ειδικής σχέσης» με τις ΗΠΑ. Είναι υπέρ σκληρών διαπραγματεύσεων με τη Γαλλία και την ΕΕ για τα ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά ως προς τις Ευρω-βρετανικές σχέσεις. Και βέβαια στηρίζει το άθλιο σχέδιο για την αποστολή όσων ζητούν άσυλο στη… Ρουάντα ώστε το αίτημά τους να τύχει επεξεργασίας ενώ αυτοί θα βρίσκονται σε κέντρα κράτησης εκτός Μεγάλης Βρετανίας. Ταυτόχρονα, είναι υπέρ της «πράσινης» ανάπτυξης και θέλει να κάνει τη Βρετανία πρωτοπόρο στην τεχνολογία.

Τα δύσκολα έρχονται

Η ρητορική της Τρας είναι αυτό που θα περίμενε κανείς από κάποια που διεκδικεί την ηγεσία των Συντηρητικών στη μετα-Brexit εποχή.

Ωστόσο πέραν της ρητορικής – και της φιλοδοξίας – υπάρχουν και οι πραγματικές πολιτικές προκλήσεις: η Βρετανία έχει σοβαρό πρόβλημα πληθωρισμού, που τον Ιούλιο «έτρεχε» με 10,1%. Οι λογαριασμοί γονατίζουν τα νοικοκυριά. Την ίδια ώρα, η υποχώρηση των πραγματικών μισθών είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων 20 ετών. Η ανεργία κινείται σε χαμηλά επίπεδα, αλλά οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν ότι η Βρετανία θα αντιμετωπίσει ύφεση το επόμενο διάστημα. Η Βρετανία μπορεί να έχει μεγάλη εμπλοκή στον  πόλεμο στην Ουκρανία όμως όλα δείχνουν ότι τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως στις κάπως αισιόδοξες ανακοινώσεις του Βρετανικού υπουργείου Άμυνας. Και βέβαια οι δημοσκοπήσεις προεξοφλούν μια νίκη των Εργατικών, ιδίως εάν επιβεβαιωθεί η αρνητική πορεία της οικονομίας.