Δάση: Η εξαφάνιση ενός και μόνο είδους δέντρου μπορεί να αλλάξει για πάντα το οικοσύστημα

Οι επιστήμονες απηύθυναν επείγουσα «προειδοποίηση προς την ανθρωπότητα» σχετικά με τις παγκόσμιες επιπτώσεις της εξαφάνισης των δέντρων.

Ένα νέο έγγραφο προβλέπει σοβαρές συνέπειες για τους ανθρώπους, την άγρια ζωή και τα οικοσυστήματα του πλανήτη, εάν συνεχιστεί η εκτεταμένη απώλεια των δέντρων, σύμφωνα με άρθρο του βρετανικού Guardian.

Διαβάστε επίσης: Κλιματική κρίση: Βήχει καπνούς η Γη από τις φωτιές – Χάνονται δάση, η τελευταία ανθρώπινη καταφυγή

«Πέρυσι, δημοσιεύσαμε την έκθεση State of the World’s Trees, όπου δείξαμε ότι τουλάχιστον 17.500 είδη δέντρων, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο των 60.000 ειδών δέντρων στον κόσμο, κινδυνεύουν με εξαφάνιση», δήλωσε η Malin Rivers, επικεφαλής συγγραφέας του εγγράφου και Επικεφαλής Προτεραιοτήτων Διατήρησης στη Διεθνή Οργάνωση Διατήρησης Βοτανικών Κήπων (BGCI).

Απαιτείται άμεση δράση

«Τώρα θέλουμε να τονίσουμε γιατί έχει σημασία το γεγονός ότι τόσα πολλά είδη δέντρων εξαφανίζονται. Αν δεν δράσουμε τώρα, αυτό θα έχει αντίκτυπο στην ανθρωπότητα, τις οικονομίες και τα μέσα διαβίωσής μας. Οικολογικά, θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στον πλανήτη», προειδοποιεί.

Η κοινή προειδοποίηση της BGCI και της Παγκόσμιας Ομάδας Ειδικών για τα Δέντρα της Επιτροπής Επιβίωσης Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN SSC) υποστηρίζεται από 45 επιστήμονες από περισσότερες από 20 χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Αϊτή, ενώ οι εκκλήσεις για δράση υπογράφονται από περισσότερους από 30 οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων βοτανικών κήπων, δενδροκομείων και πανεπιστημίων.

Σύμφωνα με το έγγραφο, τα παγκόσμια δάση συνεισφέρουν 1,3 εκατ. δολάρια στην παγκόσμια οικονομία.

Το 53% των φρούτων προέρχεται από δέντρα

Η ξυλεία είναι το πιο πολύτιμο αγαθό, αλλά τα μη ξυλώδη προϊόντα, όπως τα φρούτα, οι ξηροί καρποί και τα φάρμακα, δημιουργούν 88 δισ. δολάρια στο παγκόσμιο εμπόριο. Από τα φρούτα που διατίθενται για παγκόσμια κατανάλωση, το 53% προέρχεται από δέντρα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότεροι από 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ακτίνα 5 χιλιομέτρων από ένα δάσος και εξαρτώνται από αυτό για εργασία και χρήματα. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, τα δάση παρέχουν έως και το 25% του εισοδήματος των νοικοκυριών.

Πολλοί άνθρωποι ζουν από τα δάση

«Ορισμένοι άνθρωποι ζουν μέσα στο δάσος και το χρησιμοποιούν για βιοπορισμό, για τροφή, καταφύγιο και φάρμακα», δήλωσε η Rivers. «Πολύ περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα δάση για το εισόδημά τους, για να πουλήσουν πράγματα που συλλέγουν ή φτιάχνουν από το δάσος. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα επηρεαστούν άμεσα από τις απώλειες των δέντρων. Πολλά δέντρα έχουν επίσης ιδιαίτερη πνευματική ή πολιτιστική σημασία. Όταν αυτά τα είδη δέντρων χάνονται, χάνεται και αυτή η πολιτιστική κληρονομιά, όπως τα δέντρα με το αίμα του δράκου στην Υεμένη ή τα μπαομπάμπ στη Μαδαγασκάρη».

Η μεγάλης κλίμακας εξαφάνιση των ειδών δέντρων θα οδηγούσε σε μεγάλες απώλειες της βιοποικιλότητας.

Τα μισά από τα είδη ζώων και φυτών στον κόσμο βασίζονται στα δέντρα ως βιότοπο, ενώ τα δάση περιέχουν περίπου το 75% των ειδών πτηνών, το 68% των ειδών θηλαστικών και έως και 10 εκατομμύρια είδη ασπόνδυλων.

Τα είδη που εξαρτώνται από τα δάση έχουν ήδη μειωθεί κατά περίπου 53% από το 1970.

«Όταν εξετάζουμε τους κινδύνους εξαφάνισης για τα θηλαστικά ή τα πτηνά, υποκρύπτεται η απώλεια ενδιαιτημάτων (το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπαράγεται ένα είδος). Και η απώλεια ενδιαιτημάτων είναι συχνά η απώλεια δέντρων», δήλωσε η Rivers, υπογραμμίζοντας: «Αν δεν φροντίσουμε τα δέντρα, δεν υπάρχει περίπτωση να φροντίσουμε όλη την υπόλοιπη ζωή εκεί».

Και μόνο ένα δέντρο να χαθεί αρκεί…

Η εξαφάνιση ενός και μόνο είδους δέντρου μπορεί να αλλάξει σημαντικά ένα οικοσύστημα, προκαλώντας ντόμινο στην ικανότητά του να λειτουργεί. Όταν καταστρέφονται, για παράδειγμα, οι ευκάλυπτοι και τα διπλοκαρπικά δέντρα, τα δάση κινδυνεύουν περισσότερο από πυρκαγιές, παράσιτα και ασθένειες.

Τα δάση παρέχουν το 50% της παγκόσμιας αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, οπότε η περαιτέρω εξαφάνιση των δέντρων θα μειώσει την ικανότητά μας να καταπολεμήσουμε την κλιματική κατάρρευση.

«Το καινούργιο σε αυτή την εργασία είναι ότι η ποικιλομορφία των δέντρων είναι τόσο σημαντική», ανέφερε η Rivers. «Δείχνουμε ότι τα ποικιλόμορφα δάση αποθηκεύουν περισσότερο άνθρακα από ό,τι οι μονοκαλλιέργειες. Αυτό ισχύει για πολλές από τις οικολογικές λειτουργίες, όχι μόνο για τη δέσμευση άνθρακα, αλλά και για την παροχή ενδιαιτήματος σε ζώα, τη σταθεροποίηση του εδάφους, την ανθεκτικότητα σε παράσιτα και ασθένειες, την ανθεκτικότητα σε καταιγίδες και δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Χάνοντας την ποικιλομορφία των δέντρων, θα χάσουμε επίσης την ποικιλομορφία όλων των οργανισμών: πουλιά, ζώα, μύκητες, μικροοργανισμούς, έντομα».

Περισσότερα από 100 είδη δέντρων έχουν εξαφανιστεί

Περισσότερα από 100 είδη δέντρων έχουν ήδη εξαφανιστεί στη φύση, αλλά παρά τη σημασία τους, δισεκατομμύρια δέντρα εξακολουθούν να χάνονται κάθε χρόνο από παράσιτα, ασθένειες, χωροκατακτητικά είδη (μη ιθαγενή είδη που συχνά υπερισχύουν έναντι των αυτοχθόνων ειδών), ξηρασία, κλιματική κατάρρευση και βιομηχανικής κλίμακας αποψίλωση των δασών για ξυλεία, κτηνοτροφία, φοινικέλαιο και άλλη γεωργία, από τροπικά νησιά έως περιοχές πλούσιες σε είδη, όπως ο Αμαζόνιος και το Βόρνεο.

Ενόψει της διάσκεψης Cop15 του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα, που θα γίνει στο Μόντρεαλ τον ερχόμενο Δεκέμβριο, οι επιστήμονες που υπογράφουν το έγγραφο αυτό, ζητούν περισσότερη προστασία για τα δέντρα του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του ρόλου των δέντρων στην περιβαλλοντική και κλιματική πολιτική σε κρατικό επίπεδο.

«Θέλουμε να δούμε δράση», δήλωσε η Ρίβερς. «Μπορούμε όλοι να αναλάβουμε την ευθύνη για το βόειο κρέας που τρώμε και από πού προέρχεται, και να διασφαλίσουμε ότι τα προϊόντα δέντρων προέρχονται από βιώσιμες πηγές».

«Θέλουμε όμως να δούμε και τις κυβερνήσεις να αναλαμβάνουν την ευθύνη», σημείωσε, «ώστε να υπάρχει κοινή σκέψη για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή και άλλα ζητήματα».