Έρμαιο της τουρκικής πολιτικής οι Σύροι;

Πάνω από 3,5 εκατ. Σύρων ζουν στην Τουρκία. Πολλοί έχουν περάσει τα χειρότερα στη χώρα τους και μπορούν να διηγηθούν δραματικές ιστορίες προσφυγιάς. Να εργαστούν στη νέα τους πατρίδα μπορούν οι λιγότεροι, αλλά τουλάχιστον ζουν σε συνθήκες ασφάλειας.

Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα επιδεινώνεται συνεχώς η ατμόσφαιρα απέναντί τους, όπως καταγγέλλουν οργανώσεις Σύρων. Και την πολιτική απασχολεί όλο και περισσότερο το ερώτημα, τί θα γίνει; Πώς θα συνεχιστεί η κατάσταση;

Διαβάστε πίσω – Τουρκία: η δύσκολη επαναπροσέγγιση με τη Συρία

Κλίμα φόβου

Η 68χρονη Χανάν δεν θέλει να επιστρέψει ποτέ πια στη Συρία. «Επικρατεί φόβος και τρόμος» λέει. «Η ζωή κυλά μέσα σε ένσταση. Μπορούν ανά πάσα στιγμή να σε πάρουν και να σε χώσουν στη φυλακή. Χωρίς κατηγορία, έτσι αυθαίρετα».

Τα ίδια διηγείται η 45χρονη Νασίρα. Κατάγεται από ένα προάστιο της Δαμασκού, πρώην προπύργιο ανταρτών. Κάθε τόσο την σέρνουν στις φυλακές για ανάκριση. Εκεί ακούει τα ουρλιαχτά από βασανιστήρια ανδρών. Δεν καταλαβαίνει τι την θέλουν. Ο άνδρας της είναι άρρωστος από καρδιά, δεν έχει πάρει ποτέ όπλο στο χέρι. Έχουν συλλάβει όλη την οικογένειά του, όπως λέει, και τώρα την ίδια. Στη Συρία δεν μπορούν πια να επιστρέψουν. Κινδυνεύουν με φυλάκιση.

Στην Τουρκία οι Σύροι πρόσφυγες έχουν καλύτερη ζωή, αρνητικό κλίμα δεν βλέπει, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει, όπως λέει ο Μοχάμεντ Άκτα, επικεφαλής μια συνομοσπονδίας οργανώσεων Σύρων στην Τουρκία.

«Φυσικά», λέει, «το βλέπουμε ολοκάθαρα. Το ίδιο όπως το 2019. Πριν από τις δημοτικές εκλογές οι Σύροι έγιναν θέμα στην προεκλογική εκστρατεία. Τους κατηγόρησαν με ό,τι μπορείτε να φανταστείτε, ακόμη και στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Μετά τις εκλογές του 2020 και του 2021 δεν είχαμε πια προβλήματα. Μονομιάς όλες οι συζητήσεις σταμάτησαν».

Τώρα η Τουρκία βρίσκεται και πάλι ενώπιον εκλογών, βουλευτικών και προεδρικών που θα πρέπει να γίνουν το αργότερο μέσα σε 11 μήνες. Για τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της χώρας ορισμένοι ρίχνουν το ανάθεμα στους Σύρους που γίνονται ακόμη και στόχος επιθέσεων.

«Τρομοκρατικό το καθεστώς Ασάντ»

Αυτό το κλίμα θέλει να εκμεταλλευτεί ο Κεμάλ Κιλιντζάρογλου, ο πρόεδρος του μεγαλύτερο αντιπολιτευόμενου κόμματος, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP. Ήδη πριν από μήνες είπε σε μια ομιλία του ότι «το αργότερο μέσα σε δύο χρόνια θα στείλω πίσω στη Συρία όλους τους Σύρους αδελφούς και τις αδελφές μας. Αυτό σημαίνει πατριωτισμός, αγαπητοί φίλοι μου. Θα τους στείλουμε εκεί. Χωρίς να αφήσουμε κάποιον να υποφέρει, χωρίς αισθήματα ρατσισμού μέσα σε πλαίσιο ασφάλειας».

Με τον τρόπο αυτό ο Κιλιντζάρογλου θέλει να προκαλέσει τον Τούρκο πρόεδρο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν από την πλευρά του στήνει μικρά κοντέινερ πίσω από τα τουρκικά σύνορα, σε μια ζώνη που δεν ελέγχει ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασάντ. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν επιστρέψει με τη θέλησή τους. Σύντομα θα φτάσουν το εκατομμύριο, αλλά ο Ερντογάν δεν τους πιέζει, όπως λέει.

«Φτιάχνουμε αυτά τα σπίτια για σας» υποστηρίζει. «Μπορείτε να επιστρέψετε στην πατρίδα σας, όποτε το θελήσετε. Αλλά εμείς δεν πρόκειται ποτέ να σας διώξουμε από αυτήν τη χώρα».

Ο Μοχάμεντ Ακτά, επικεφαλής συριακών οργανώσεων, δεν νιώθει και τόσο ασφαλής. Οι περισσότεροι θα επιστρέψουν με ήσυχο το κεφάλι μόνο όταν ο Ασάντ φύγει από τη χώρα. «Ο μεγαλύτερος τρομοκράτης στη Συρία είναι το καθεστώς Ασάντ» λέει.

Ούβε Λιμπ
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου