Κοροναϊός και σεροτονίνη: Πώς το έντερο γίνεται «σύμμαχος» της νόσου

Μοριακή σύνδεση μεταξύ της COVID-19 και των κυττάρων που παράγουν τον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη στο έντερο ανακάλυψαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Φλίντερς στην Αυστραλία. Τα νέα ευρήματα ρίχνουν φως στους παράγοντες που πυροδοτούν τη λοίμωξη με τον SARS-CoV-2 αλλά και τη βαρύτητα της COVID-19. Παράλληλα ενισχύουν προηγούμενα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ευρέως χορηγούμενα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, γνωστά ως εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), μπορούν να μειώσουν τη δριμύτητα των συμπτωμάτων της COVID-19.

Η σεροτονίνη του εντέρου και η βαρύτητα της COVID-19

Η COVID-19 προκαλεί ποικίλα συμπτώματα μεταξύ των οποίων γαστρεντερικά συμπτώματα όπως η διάρροια. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι όσο βαρύτερη είναι η COVID-19 τόσο εντονότερα είναι και τα γαστρεντερικά συμπτώματα. Αυτή η σύνδεση σχετίζεται με τα αυξημένα επίπεδα σεροτονίνης η οποία παράγεται στο έντερο – η χημική ουσία που παράγεται σε υψηλά επίπεδα προκαλεί διαταραχές στο έντερο οδηγώντας σε υπέρμετρη ανοσολογική απόκριση και πιθανώς σε χειρότερη έκβαση των ασθενών.

Η νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Gut» ήταν προϊόν συνεργασίας τριών διαφορετικών ερευνητικών ομάδων του Πανεπιστημίου Φλίντερς. «Στόχος της μελέτης μας ήταν να κατανοήσουμε αν το έντερο μπορεί να αποτελεί περιοχή μετάδοσης της COVID καθώς και ποια γονίδια μπορεί να συνδέονται με την είσοδο του ιού SARS–CoV-2 στα κύτταρα των τοιχωμάτων του εντέρου» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, καθηγηγής Nτάμιεν Κίτινγκ, αναπληρωτής διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Ιατρική και την Υγεία του Πανεπιστημίου Φλίντερς και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας αισθητηριακών συστημάτων του εντέρου.

Γενετική ανάλυση χιλιάδω κυττάρων

Οι ερευνητές εξέτασαν τη γονιδιακή έκφραση των διαφορετικών κυτταρικών τύπων που «ντύνουν» τα εντερικά τοιχώματα, αναλύοντας την αλληλουχία του γονιδιώματος χιλιάδων μεμονωμένων εντερικών κυττάρων.

Εντοπισμός των «ένοχων» κυττάρων

Ανακάλυψαν εξειδικευμένα κύτταρα στο έντερο που συνέθεταν και εξέκριναν σεροτονίνη και τα οποία εμφάνιζαν υψηλή έκφραση ενός συγκεκριμένου υποδοχέα του SARS-CoV-2 –επρόκειτο για τον μόνο κυτταρικό τύπο στο έντερο που εξέφραζε όλα τα γονίδια τα οποία συνδέονται με την COVID-19. «Πολλά γονίδια που συνδέονται με την COVID-19 εκφράζονταν στους διαφορετικούς τύπους κυττάρων που ‘επενδύουν’ τα τοιχώματα του εντέρου, ωστόσο μόνο τα κύτταρα που παράγουν σεροτονίνη εξέφραζαν και τους τρεις υποδοχείς για τον ιό» σημείωσε ο καθηγητής Κίτινγκ και προσέθεσε: «Η έκφραση και των τριών υποδοχέων του SARS–CoV-2 τριπλασιάζει τον ρυθμό μολυσματικότητας των κυττάρων σε σύγκριση με την έκφραση μόνο δύο υποδοχέων».

Χειρότερη έκβαση της νόσου

Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, τα ευρήματα αυτά προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τον ρόλο του εντέρου στην COVID-19. «Η μελέτη μας παρέχει περαιτέρω ενδείξεις σχετικά με το ότι η COVID-19 είναι πολύ πιθανότερο από ό,τι νομίζαμε να μολύνει κύτταρα στο έντερο και να αυξήσει τα επίπεδα σεροτονίνης μέσω άμεσης επίδρασης σε συγκεκριμένα κύτταρα του εντέρου, πιθανώς επιδεινώνοντας την κατάσταση των ασθενών και οδηγώντας σε χειρότερη έκβαση της νόσου τους» υπογράμμισε ο δρ Κίτινγκ.

Ο υποσχόμενος θεραπευτικός ρόλος των αντικαταθλιπτικών

Ο καθηγητής κατέληξε τονίζοντας ότι τα καινούργια αποτελέσματα ενισχύουν τις αναδυόμενες κλινικές ενδείξεις σύμφωνα με τις οποίες τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα της κατηγορίας των SSRIs που μπλοκάρουν τη μεταφορά της σεροτονίνης στον οργανισμό μπορούν να εμπλουτίσουν το θεραπευτικό «οπλοστάσιο» ενάντια στην COVID-19. «Καθώς ο SARS–CoV-2 συνεχίζει να κυκλοφορεί στην κοινότητα, θα απαιτηθούν περαιτέρω μελέτες ώστε να αυξήσουμε τη γνώση μας σχετικά με τον ρόλο του εντέρου στην COVID-19 και να βρούμε νέες θεραπευτικές εναλλακτικές οι οποίες θα βοηθήσουν στη μάχη με τον ιό σε συνδυασμό με τους εμβολιασμούς».