Σπάει ο φαύλος κύκλος του καρκίνου και του πόνου

Μια νέα διαδρομή που συνδέει τον καρκίνο του πνεύμονα με τον νευροπαθητικό πόνο, ανακάλυψαν οι επιστήμονες σε πειραματόζωα, δείχνοντας τη δυνατότητα για εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης του πόνου που βιώνουν οι καρκινοπαθείς, πέραν των οπιοειδών αναλγητικών.

Η σχετική έρευνα έγινε από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, το Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης και το Ινστιτούτο Μοριακής Βιοτεχνολογίας της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών και δημοσιεύθηκε στο Science Translational Medicine.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν τη σημασία της νέας οδού σύνδεσης των δύο παραμέτρων, εξαιτίας του κινδύνου εθισμού από τα οπιοειδή παυσίπονα, γεγονός που οδηγεί στην επείγουσα ανάγκη για νέα μη οπιοειδή παυσίπονα, ιδιαίτερα για ασθενείς με χρόνιο πόνο. Κι αυτό, γιατί όπως επισημαίνει ο καθηγητής Νευρολογίας του Παιδιατρικού Νοσοκομείου της Βοστώνης, Φ.Μ. Κίρμπι, «ο χρόνιος πόνος συχνά αντιμετωπίζεται με αναποτελεσματικές παρηγορητικές θεραπείες».

Η ερευνητική ομάδα είχε ανακαλύψει προηγουμένως ότι οι αισθητικοί νευρώνες παράγουν έναν μεταβολίτη που ονομάζεται BH4 και ο οποίος μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο. Υψηλότερες συγκεντρώσεις του BH4 έχουν συνδεθεί με αυξημένη ευαισθησία και επίμονο πόνο. Με βάση αυτά τα ευρήματα, η ομάδα αποφάσισε να ξεκινήσει τη νέα της έρευνα στοχεύοντας το μονοπάτι BH4.

Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια φαινοτυπική εξέταση σε 1.000 φάρμακα που έχουν εγκριθεί από τον αμερικανικό οργανισμό τροφίμων και φαρμάκων FDA, προκειμένου να εντοπίσουν εκείνα που μειώνουν τα επίπεδα BH4 στους νευρώνες του πόνου. Συνέδεσαν έτσι τα παυσίπονα αποτελέσματα πολλών φαρμάκων με την οδό BH4, μεταξύ των οποίων και ένα φάρμακο που είναι ταυτόχρονα ηρεμιστικό και αντιυπερτασικό.

Η διερεύνηση αποκάλυψε μια μη αναμενόμενη μοριακή σύνδεση μεταξύ της οδού BH4 και της σηματοδότησης EGFR/KRAS, μιας οδού που εμπλέκεται σε πολλαπλούς καρκίνους. Το EGFR και το KRAS θεωρούνται τα πιο συχνά μεταλλαγμένα γονίδια στον καρκίνο του πνεύμονα.

Ο αποκλεισμός της σηματοδότησης EGFR/KRAS μείωσε την ευαισθησία στον πόνο μειώνοντας τα επίπεδα BH4, σύμφωνα με τα νέα ευρήματα. Η σηματοδότηση EGFR/KRAS αύξησε επίσης την έκφραση του GCH1, ενός σημαντικού ενζύμου στην οδό BH4 που συμβάλλει στον νευροπαθητικό πόνο. Έτσι, αποδείχθηκε επίσης ότι ο αποκλεισμός του EGFR ανέστειλε το GCH1 και συνδέθηκε με την ανακούφιση από τον πόνο.

«Οι ίδιοι παράγοντες που πυροδοτούν την ανάπτυξη του όγκου φαίνεται να εμπλέκονται επίσης στη δημιουργία του μονοπατιού προς τον χρόνιο πόνο, που συχνά βιώνουν οι ασθενείς με καρκίνο. Γνωρίζουμε επίσης ότι τα αισθητήρια νεύρα μπορούν να καθοδηγήσουν τον καρκίνο, κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει το φαύλο κύκλο του καρκίνου και του πόνου», δήλωσε ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Τζόζεφ Πένινγκερ, επικεφαλής του ομίλου IMBA και διευθυντής του Ινστιτούτου Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο του British Columbia στο Βανκούβερ. «Η κατανόηση αυτών των διασταυρούμενων οδών δεν είναι επομένως κρίσιμη μόνο για τις θεραπείες για τον καρκίνο, αλλά μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών με μείωση του πόνου».

Οι ερευνητές προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα, διαγράφοντας το GCH1 σε μερικά από τα ποντίκια με καρκίνο του πνεύμονα που οφείλεται στο KRAS. Διαπίστωσαν ότι αυτά τα ποντίκια ανέπτυξαν λιγότερους όγκους και επιβίωσαν περισσότερο.

Το GCH1/BH4 δρα συνεργικά με το KRAS για να καθοδηγήσει τον καρκίνο του πνεύμονα και λειτουργεί σαν κοινή οδός σηματοδότησης του χρόνιου πόνου και του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά και ως φαρμακευτικός στόχος. Όμως πολλά δεδομένα για τη ρύθμιση της έκφρασης του GCH1 παραμένουν άγνωστα σε ότι αφορά τον τραυματισμό νεύρων ή τη δυνατότητα χρήσης του ως αναλγητικό.

Παράλληλα με την ανακάλυψη της νέας αυτής διαδρομής, η έρευνα οδήγησε σε μια ξεχωριστή ανακάλυψη: ένα γνωστό αντιψυχωσικό φάρμακο που έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, μπλοκάρει την οδό BH4 στα τραυματισμένα νεύρα. Η δόση που χρειάστηκε στα πειραματόζωα, ήταν αντίστοιχη με την ελάχιστη ασφαλή δόση που χρειάζεται για την αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας στους ανθρώπους.