Ο σχιζοφρενής διχασμός

Τον Σεπτέμβρη του 1916 το ελληνικό κράτος αποτελείται από δύο… κράτη. Ένα πρωτεύον, με πρωτεύουσα την Αθήνα, και ένα δευτερεύον, με συμπρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. Ίσως από τότε να επικράτησε να λέγεται ηλιθίως η Θεσσαλονίκη συμπρωτεύουσα. Όλα τα κράτη της οικουμένης έχουν μία πρωτεύουσα· εμείς εκτός από πρωτεύουσα έχουμε ρεζέρβα και μία συμπρωτεύουσα, για παν ενδεχόμενον. Αν χάσουμε την πρωτεύουσα, να μας μείνει η συμπρωτεύουσα για να την κάνουμε πρωτεύουσα. Υπάρχει εναλλακτική λύση για όλα στην Ελλάδα, εκτός απ’ τη μωρία που παραμένει ίδια κι απαράλλαχτη.

Το κράτος της Θεσσαλονίκης λέγεται ημιεπισήμως «επαναστατικό κράτος» και η κυβέρνηση αυτού του επαναστατικού κράτους λέγεται επισήμως «κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης». Το επαναστατικό κράτος, που έχει πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη, γρήγορα επεκτείνει την κυριαρχία του σ’ ολόκληρη τη Μακεδονία. Κι αφού οι Έλληνες καταλάβουν την ελληνική Μακεδονία για να την κάνουν ακόμα πιο ελληνική, σιγά σιγά αρχίζουν να προωθούνται και στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, που στενάζουν υπό τον ζυγό του κράτους των Αθηνών.

Όμως οι Σύμμαχοι, βλέποντας πως τα πράγματα δεν παν καθόλου καλά γι’ αυτούς στο Μακεδονικό Μέτωπο, βιάζονται να δημιουργήσουν ένα ενιαίο ελληνικό κράτος, με αρχηγό τον Βενιζέλο. Για το σκοπό αυτόν στέλνουν καινούργιο τελεσίγραφο στην κυβέρνηση των Αθηνών και ζητούν την άμεση παράδοση ολόκληρου του ελληνικού στρατού στους Συμμάχους. Ο βασιλιάς συγκαλεί Συμβούλιο του Στέμματος, για να δουν αν πρέπει ή δεν πρέπει να παραδοθούν οι Έλληνες στους Έλληνες, και αποφασίζουν να μην παραδοθούν οι νότιοι Έλληνες στους βόρειους Έλληνες. Του κερατά, δηλαδή, τον Μεγαλέξαντρο, το βασιλιά των Μακεδόνων, παριστάνει ο Βενιζέλος;

Κατόπιν της αρνήσεως της κυβερνήσεως Λάμπρου να παραδοθεί στην κυβέρνηση Βενιζέλου, τα φίλα προσκείμενα προς την κυβέρνηση Βενιζέλου συμμαχικά στρατεύματα υπό τον Φουρνέ εισβάλλουν στην Αθήνα και οχυρώνονται στα υψώματα Λυκαβηττός, λόφος Στρέφη, λόφος Φιλοπάππου, Αρδηττός και λοιπά οχυρά σημεία του εχθρικού κράτους των Αθηνών. Που το μόνο αμάρτημά του είναι πως δε θέλει να πολεμήσει στο πλευρό των Συμμάχων.

Οι ελληνικές δυνάμεις του κράτους των Αθηνών καταλαμβάνουν όσες οχυρές θέσεις δεν είχαν καταλάβει προς το παρόν οι Σύμμαχοι και όλα πια είναι έτοιμα για τη μάχη των Αθηνών. Που αρχίζει την 18η Νοεμβρίου 1916. Οι Σύμμαχοι, όμως, έχουν την ατυχή έμπνευση να οχυρωθούν και στο Ζάππειο, απ’ όπου ο ελληνικός στρατός τούς βγάζει με περίπου εφ’ όπλου λόγχη. Στρατιώτες νεκροί του κράτους των Αθηνών, περίπου 40. Στρατιώτες νεκροί των Συμμάχων, περίπου 40. Βενιζέλος – βασιλιάς, σημειώσατε Χ. Και διαγράψατε με Χ ογδόντα ανθρώπους, όλους πεσόντες υπέρ της Ελλάδος.

Μάχες διεξάγονται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών, αλλά οι νεκροί δεν ανακοινώθηκαν ποτέ. Πώς να τους ανακοινώσεις και τι να πεις; Πως έπεσαν για την πατρίδα ηρωικά μαχόμενοι; Ποια πατρίδα; Αυτήν που έχει πρωτεύουσα την πρωτεύουσα ή την άλλη που έχει πρωτεύουσα τη συμπρωτεύουσα; Εθνικό διχασμό ονόμασαν τούτη την κατάσταση. Αλλά πρόκειται μάλλον για εθνική σχιζοφρένεια.


*Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Ραφαηλίδη Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους 1830-1974 (εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, σελ. 90-91). Η ανωτέρω υποενότητα προέρχεται από το 8ο κεφάλαιο του βιβλίου, που φέρει τον τίτλο «Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και ο εθνικός διχασμός».

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης, συγγραφέας, δημοσιογράφος, κριτικός και θεωρητικός του κινηματογράφου, απεβίωσε στην Αθήνα στις 8 Σεπτεμβρίου 2000, σε ηλικία 66 ετών.

Headlines