Κλιματική αλλαγή: Ο πλανήτης στα όρια 4 μεγάλων σημείων καμπής

Ποια άνοδος της θερμοκρασίας θα ήταν αρκετή για να καταρρεύσουν οι πάγοι της Γροιλανδίας και να προκαλέσουν καταστροφική άνοδο της στάθμης των ωκεανών. Ποιο θα ήταν το σημείο πέρα από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή για τους κοραλλιογενείς υφάλους.

Με την κλιματική κρίση να κορυφώνεται, τα ανησυχητικά αυτά σενάρια μπορεί να γίνουν πραγματικότητα νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν, προειδοποιεί διεθνής μελέτη στο Science.

Διαβάστε επίσης: Η Ευρώπη έβρασε στο θερμότερο καταγεγραμμένο καλοκαίρι

Ακόμα κι αν η ανθρωπότητα πετύχει το στόχο να συγκρατήσει την άνοδο της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς έως το τέλος του αιώνα, ο πλανήτης δεν αποκλείεται να ξεπεράσει τέσσερα «σημεία καμπής»:

• Τη σταδιακή διάλυση των πάγων στη Γροιλανδία και τη Δυτική Ανταρκτική, μια διαδικασία που θα χρειαζόταν αιώνες για να ολοκληρωθεί αλλά τελικά θα βύθιζε μεγάλο μέρος των ακτών σε όλο τον κόσμο.
• Τον μαζικό θάνατο των κοραλλιογενών υφάλων, οι οποίοι αποτελούν τη βάση ολόκληρου του τροφικού πλέγματος.
• Τη διακοπή του θαλάσσιου ρεύματος στη Θάλασσα του Λαμπραντόρ, ανάμεσα στην Γροιλανδία και τον Καναδά, κάτι που θα μπορούσε να διαταράξει το Ρεύμα του Κόλπου που κρατά ζεστή τη Δυτική Ευρώπη.
• Την απότομη τήξη του περμαφρόστ, του μονίμως παγωμένου εδάφους στον Καναδά και τη Σιβηρία, με αποτέλεσμα να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες άνθρακα και να επιταχυνθεί έτσι περαιτέρω η παγκόσμια θέρμανση.

• 

  O παγετώνας Σέρμεκ στη Γροιλανδία υποχωρεί με αυξανόμενη ταχύτητα λόγω της κλιματικής αλλαγής (Reuters)

Αβεβαιότητα

Η εκτίμηση πάσχει από σημαντικές αβεβαιότητες όσον αφορά τις ακριβείς θερμοκρασίες στις οποίες θα ξεπερνούσαμε αυτά τα σημεία καμπής, αναγνωρίζουν οι ερευνητές. Για παράδειγμα, το κάλυμμα πάγου στους πόλους δεν αποκλείεται να άντεχε σε αύξηση της θερμοκρασίας ακόμα και κατά 3 βαθμούς Κελσίου.

Από την άλλη, το κατώτερο όριο υπέρβασης αυτών των σημείων καμπής μπορεί να είναι χαμηλότερο, κοντά στον 1 βαθμό Κελσίου, κάτι που σημαίνει ότι μείζονες αλλαγές μπορεί να έχουν ήδη αρχίσει, δεδομένου ότι η Γη είναι σήμερα 1,1 βαθμούς θερμότερη από ό,τι την προβιομηχανική εποχή.

Οι ενδείξεις είναι ήδη ανησυχητικές: «Βλέπουμε κάποια πιθανά προειδοποιητικά σημάδια» δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ Άρμστρονγκ ΜακΚέι του Πανεπιστημίου του Έξετερ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι εστίες βιοποιιλότητας. Το μέλλον τους δείχνει χλωμό (Reuters)

Ήδη «το κάλυμμα πάγου της Γροιλανδίας δείχνει σημεία αποσταθεροποίησης και υπάρχουν δυνητικές πρώτες ενδείξεις ότι η κυκλοφορία του Ατλαντικού μπορεί να επιβραδύνεται» ανέφερε.

Η μελέτη, εξηγεί ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Science, βασίστηκε σε ευρήματα παλαιότερων ερευνών για την πορεία του κλίματος στο παρελθόν και τις προβλέψεις μοντέλων για την πορεία του το μέλλον, μεταξύ άλλων, προκειμένου να εξετάσει πόσο κοντά είμαστε σε 16 σημεία καμπής που απασχολούν τους κλιματολόγους εδώ και μια δεκαετία. Στη συνέχεια εκτίμησαν πόσο θα έπρεπε να ανέβει η μέση θερμοκρασία του πλανήτη για να υπερβούμε καθένα από αυτά τα σημεία χωρίς επιστροφή.

Εάν η άνοδος της θερμοκρασίας υπερβεί τον 1,5 βαθμό, ακόμα δύο σημεία καμπής δεν αποκλείεται να ξεπεραστούν: το λιώσιμο των ορεινών παγετώνων και η διατάραξη άλλων σημαντικών ρευμάτων ωκεάνειας κυκλοφορίας.

Τα ευρήματα είναι μάλλον δυσοίωνα σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις. Νωρίτερα φέτος, η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) ανέφερε ότι ο κίνδυνος υπέρβασης σημείων καμπής αρχίζει να γίνεται υψηλός με αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς.

Όπως σχολίασε ο θαλάσσιος βιολόγος Χανς-Ότο Πόρτνερ του Ινστιτούτου «Άλφρεντ Βέγκενερ» στη Γερμανία, μέλος της ερευνητικής ομάδας, «αν και η IPCC το διατύπωσε πιο προσεκτικά […] όλοι γνωρίζουμε ότι ο στόχος του 1,5 βαθμού δεν μας καθιστά ασφαλείς».