Το φόντο στις βουλευτικές εκλογές αυτής της Κυριακής (11 Σεπτεμβρίου) στη Σουηδία ήταν εξ αρχής «φορτωμένο» με την ιστορική μεταστροφή της σκανδιναβικής χώρας από την ουδετερότητα στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, εν μέσω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της  κλιμακούμενης ενεργειακής κρίσης.

Όμως μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος στην παραδοσιακά προοδευτική σουηδική κοινωνία δείχνει να βρίσκεται πλέον σε αναζήτηση ενός εσωτερικού, πλην εκ των έξω προερχόμενου «εχθρού». Και δη, τείνοντας ευήκοα ώτα στο τραμπικής εμπνεύσεως μήνυμα της ανερχόμενης σουηδικής ακροδεξιάς: «Κάντε τη Σουηδία Μεγάλη ξανά».

Κατά τους (μόνο κατ’ όνομα) Σουηδούς Δημοκράτες, τον 43χρονο ηγέτη τους Γίμι Όκεσον και τους υποστηρικτές τους, το μεγαλύτερο πρόβλημα στη χώρα ήταν και παραμένει η μετανάστευση. Μάλιστα την «ταυτοποιούν» με την αύξηση της εγκληματικότητας και με αυτό που η σουηδική ακροδεξιά και δεξιά αποκαλούν «αποτυχία» της οκταετούς σοσιαλδημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας.

Εν μέσω ενεργειακής κρίσης, πληθωρισμού, αύξησης του κόστους ζωής και απουσίας μιας συνεκτικής ευρωπαϊκής απάντησης, η μισαλλόδοξη ρητορική της ευρωσκεπτικιστής σουηδικής ακροδεξιάς έχει τόσο αυξανόμενη απήχηση, ώστε συμπαρασύρει και άλλα κόμματα σε σκλήρυνση της στάσης τους σε θέματα «νόμου και τάξης». Παγίδα, την οποία δεν απέφυγε ούτε η κεντροαριστερά.

Ως εκ τούτου, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έφεραν τους Σουηδούς Δημοκράτες δεύτερο κόμμα με ποσοστό κοντά στο 20%, πίσω από τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες που κυμαίνονταν μεταξύ 26 και 30%.

Δεδομένου, δε, ότι κανένα κόμμα δεν πρόκειται να εξασφαλίσει αδυναμία, η αναγκαιότητα συγκρότησης κυβέρνησης συνασπισμού καθιστά πιθανή τη συμμετοχή-σοκ των ακροδεξιών σε αυτή.

Προοπτική που, αν και την απέκλειε κατηγορηματικά στο πρόσφατο παρελθόν, αφήνει πλέον ορθάνοιχτη το μεγαλύτερο δεξιό κόμμα της Σουηδίας, οι Μετριοπαθείς, με το επιχείρημα ανάγκης αλλαγής στην εξουσία.

«Λύκος με προβιά προβάτου»

Οι ζοφερές πολιτικές εξελίξεις στη Σουηδία -που δυστυχώς συμβαδίζουν με την άνοδο της Ακροδεξιάς σε πολλές χώρες της Ευρώπης, με προεξάρχουσα τη Γαλλία– είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα μιας μεθοδευμένης εκστρατείας του Γίμι Όκεσον να παρουσιάσει ως «κανονικοποιημένο» το κόμμα του, κατά το… «πρότυπο» της Μαρίν Λεπέν.

Η προσπάθεια αυτή μετρά τουλάχιστον μια 15ετία. Πρώην μέλος των Μετριοπαθών, ο Όκεσον μεταπήδησε στους Σουηδούς Δημοκράτες στα μέσα της δεκαετίας του ‘90.

Με βαθιές «ρίζες» στο φασιστικό κίνημα Bevara Sverige Svenskt («Κρατήστε σουηδική τη Σουηδία»), το κόμμα βρισκόταν τότε στο πολιτικό περιθώριο, αποδυναμωμένο.

Όταν όμως ο Όκεσον ανέλαβε την ηγεσία του το 2005 ξεκίνησε μια υποτιθέμενη διαδικασία εσωτερικής εκκαθάρισης από τα νεοναζιστικά στοιχεία. Άλλαξε ακόμη και το έμβλημα των Σουηδών Δημοκρατικών, διατηρώντας τα εθνικά χρώματα (μπλε και κίτρινο) και αντικαθιστώντας τη δάδα με ένα λουλούδι.

Όμως η σταθερά υπερεθνικιστική, ανοιχτά ρατσιστική και ομοφοβική ρητορική των Σουηδών Δημοκρατών καταδεικνύει ότι η διαφημιζόμενη ρήξη με το φασιστικό παρελθόν τους ήταν μόνο για… το θεαθήναι.

Παρ’ όλα αυτά η ακραία ρητορική τους κατάφερε -μέσα κι από τις όλο και πιο βαθιές «ρωγμές» μεταξύ των κομμάτων του «δημοκρατικού τόξου»- να «εμποτίσει» μέρος του εκλογικού σώματος. Όλο και περισσότεροι, εθελοτυφλώντας, άρχισαν να βλέπουν τη σουηδική ακροδεξιά με άλλο «μάτι».

Σχεδόν μια 20ετία μετά την ίδρυσή τους, το 1988, οι Σουηδοί Δημοκράτες κατάφεραν υπό την ηγεσία του Όκεσον να μπουν στο κοινοβούλιο το 2010, εξασφαλίζοντας στις εκλογές εκείνης της χρονιάς το 5,7% των ψήφων.

Έκτοτε το ακροδεξιό κόμμα όχι μόνο βγήκε από το πολιτικό περιθώριο, αλλά άρχισε να μετακινείται σταδιακά προς την κεντρική πολιτική σκηνή, αυξάνοντας διαρκώς τη δημοτικότητά του.

Στις εκλογές του 2014, εκτοξεύτηκαν στο 12,9% και έγιναν το τρίτο μεγαλύτερο κοινοβουλευτικό κόμμα.

Το 2018, διατήρησαν αυτή τη θέση αυξάνοντας κι άλλο το ποσοστό τους, φτάνοντας 17,5%. Τώρα, ενισχύονται περαιτέρω…

Σε ρόλο ρυθμιστή

Για τον 43χρονο Όκεσον -που εγκατέλειψε τις σπουδές του για να ασχοληθεί με την πολιτική, απασχολούμενος στις αρχές και ως σχεδιαστής ιστοσελίδων- δεν πρόκειται απλά για μια προσωπική νίκη, αλλά για «παρακαταθήκη» για το μέλλον. Ήδη, άλλωστε, έχει στιγματίσει με την μισαλλοδοξία του κόμματός του την σουηδική πολιτική σκηνή.

Έπειτα από δύο διαδοχικές εκλογικές ήττες, τρία από τα τέσσερα κεντροδεξιά κόμματα της Σουηδίας (Μετριοπαθείς, Χριστιανοδημοκράτες, Φιλελεύθεροι) επικέντρωσαν το τελευταίο διάστημα την προεκλογική εκστρατεία τους στην προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης, συνυπολογίζοντας στην κοινοβουλευτική υποστήριξη των Σουηδών Δημοκρατικών.

Προς τούτο, μοίρασαν παρόμοιες με αυτούς υποσχέσεις για μεγαλύτερες ποινές φυλάκισης ως λύση στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας και για πιο περιοριστικές πολιτικές στην παροχή ασύλου.

Αναβαθμισμένοι εν τω μεταξύ σε ρόλο εν δυνάμει ρυθμιστή, οι Σουηδοί Δημοκράτες έχουν δεδηλωμένα στο «στόχαστρό» τους κυρίως πρόσφυγες και μετανάστες που προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, άτομα που ανήκουν σε θρησκευτικά διωκόμενες ομάδες και μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+.

Ο παράγοντας «Ρωσία»

Επιχειρώντας τη δική τους αντεπίθεση στο… παρά πέντε των εκλογών -ενόσω και αυτοί υπόσχονταν περισσότερο «νόμο και τάξη»- οι κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες χαρακτήρισαν δημόσια τους Σουηδούς Δημοκράτες ως «κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια».

Εν προκειμένω όχι για την ακραία διχαστική ατζέντα τους, αλλά επειδή «είναι αναξιόπιστοι σε θέματα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής», όπως τόνισε σε συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Άμυνας, Πέτερ Χούλτκβιστ.

Κατηγόρησε τους Σουηδούς Δημοκράτες για δεσμούς με αντιδημοκρατικούς ηγέτες, δεξιές λαϊκιστικές ομάδες, τη Ρωσία και αυταρχικά κράτη.

Με την ευκαιρία, ο Χούλτκβιστ υπενθύμισε μια δήλωση που είχε κάνει ο Όκεσον μια εβδομάδα πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Ερωτηθείς τότε σε τηλεοπτική συνέντευξη εάν προτιμά τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάντεν ή τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, ο ηγέτης της σουηδικής ακροδεξιάς έδωσε μια αμφίσημη απάντηση.  «Εξαρτάται», είχε τονίσει, «από το πλαίσιο».

Μετά τις νέες κατηγορίες των Σοσιαλδημοκρατών για φιλορωσική στάση, ο Όκεσον υποστήριξε ότι η γραμμή του κόμματός του είναι  σαφής.

«Πριν από 12 χρόνια, όταν μπήκαμε στο κοινοβούλιο, είπαμε ότι πρέπει να ενισχύσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς ο Πούτιν γινόταν όλο και πιο επιθετικός», ανέφερε, «όμως άλλα κόμματα είπαν ότι αυτό δεν ήταν απαραίτητο».

Τώρα, ως εχέγγυο φιλοδυτικής στάσης και πολιτικής ωριμότητας, οι Σουηδοί Δημοκράτες προβάλλουν το γεγονός ότι στήριξαν το αίτημα ένταξης της χώρας τους στο ΝΑΤΟ. Έχουν μετριάσει τους τόνους για έξοδο της Σουηδίας από την ΕΕ.

Στο μόνο ίσως που συνεχίζουν να δηλώνουν αμετακίνητοι είναι η αντιμετανατευτική πολιτική τους. Και δη στο πνεύμα ενός άρθρο που είχε γράψει το 2009 ο Όκεσον την εφημερίδα Aftonbladet, χαρακτηρίζοντας τους μουσουλμάνους «τη μεγαλύτερη εξωτερική απειλή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».

Headlines