Πρώτη μέρα στο Νηπιαγωγείο: Τα σωστά βήματα για την προσαρμογή χωρίς άγχος και δυσκολίες

Το νηπιαγωγείο είναι το πρώτο μεγάλο σκαλοπάτι στην όμορφη πορεία ενός καινούριου μαθητή.

Στην τρυφερή ηλικία ακόμα των 4 χρόνων το μικρό παιδάκι καλείται να εγκαταλείψει τη ανώριμη βρεφική ηλικία και να μπει στη προνηπιακή και κατόπιν στην νηπιακή φάση.

Μέχρι πριν 2 χρόνια, το Νηπιαγωγείο ήταν η εισαγωγική βαθμίδα της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, για παιδιά 5 ετών. Τα μικρότερα παιδιά ηλικίας 4 ετών, εάν οι γονείς και κηδεμόνες τους το επέλεγαν, φοιτούσαν στο Προνήπιο, που ανήκε στην Προαιρετική Προσχολική Εκπαίδευση.

Με τις τελευταίες αλλαγές του Υπουργείου Παιδείας, το Νηπιαγωγείο παραμένει η εισαγωγική βαθμίδα της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, πλέον όμως γίνεται Διετές. Συνεχίζει δηλαδή να απευθύνεται σε παιδιά 5 ετών, αλλά εντάσσει και παιδιά 4 ετών, που μέχρι πέρσι θα φοιτούσαν σε αυτό, που γνωρίζαμε ως Προνήπιο.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η εισαγωγή από νωρίς σε ένα πλαίσιο με σαφή εκπαιδευτικό προσανατολισμό, βοηθάει τα παιδιά να αναπτύξουν ευκολότερα τις νοητικές, κοινωνικές, γλωσσικές και άλλες δεξιότητες. Το Νηπιαγωγείο, λοιπόν καλείται να διασφαλίσει στο μικρό μαθητή ποιοτικό, γνωσιακό και συναισθηματικό περιβάλλον, που απαιτούν τα πρώτα βήματα των παιδιών στη μάθηση.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία από τη σχολική χρονιά 2020 – 2021, η φοίτηση στο Νηπιαγωγείο είναι πλέον Υποχρεωτική σε όλη την Ελλάδα.

Τι σημαίνει Υποχρεωτική Φοίτηση;

Κάθε παιδί 4 και 5 ετών, οφείλει να εγγραφεί και να παρακολουθεί καθημερινά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Δημοσίου Νηπιαγωγείου ή άλλου Νηπιαγωγείου που λειτουργεί νόμιμα, έχει δηλαδή συγκεκριμένα Άδεια Λειτουργίας Νηπιαγωγείου επικυρωμένη από την αρμόδια Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης και τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ).

Και τα παιδιά 4 ετών που μέχρι πριν δύο χρόνια θα μπορούσαν να φοιτήσουν στο  Προνήπιο των  Παιδικών Σταθμών, πλέον χρειάζεται να εγγραφούν σε αδειοδοτημένο Νηπιαγωγείο.

Και αν το παιδί δεν φοιτήσει στο Νηπιαγωγείο ή σε Νηπιαγωγείο που λειτουργεί νόμιμα;

Για να εγγραφεί κάθε παιδί στο Δημοτικό Σχολείο χρειάζεται να προσκομίσει Πιστοποιητικό Φοίτησης στο Νηπιαγωγείο. Σε κάθε άλλη περίπτωση εγγράφεται στην Α’ Δημοτικού, μόνο με ειδική απόφαση του Διευθυντή Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

.

.

Η προσαρμαγή στο νέο σχολικό περιβάλλον

Το παιδί εγκαταλείπει το ασφαλές, σίγουρο πλαίσιο της οικογένειας για έναν άγνωστο χώρο με άλλα παιδιά, με κάποιους άλλους ενήλικες που θα του επιβάλλουν κάποιους άλλους ενδεχομένως κανόνες. Μην αδικείτε το παιδί σας όταν δείχνει αγχωμένο για το άγνωστο. Όλοι είμαστε αγχωμένοι σε μια νέα αρχή.

Τα παιδιά φοβούνται ότι τα άλλα παιδιά θα τους πάρουν τα παιχνίδια, τα ενοχλήσουν ότι ίσως δε θα ανταποκριθούν σε αυτόν τον νέο κόσμο του σχολείου. Οι κανόνες αλλάζουν, το δωμάτιο που δεν τακτοποιούνταν, τώρα πρέπει να μαζεύεται από τα παιδιά (τάξη), η αποκλειστική αγάπη των γονιών τώρα γίνεται αγάπη με τους υπόλοιπους συμμαθητές στην τάξη.

Το παιδί μέσα από το νέο σχολικό περιβάλλον θα μάθει νέες έννοιες όπως ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη, περιβαλλοντική σκέψη, αυτονομία και αυτάρκεια, υπευθυνότητα, εμπιστοσύνη, δημιουργικότητα, επιλογή και απόρριψη, τήρηση των κανόνων, συναισθηματική ενδυνάμωση.

Πώς να προετοιμάσω το παιδί μου για το νηπιαγωγείο

• Περάστε μία έστω φορά απέξω από το νηπιαγωγείο, πριν αρχίσουν τα μαθήματα. Δείτε το, συζητήστε για όσα βλέπετε με το παιδί (την αυλή, κάποια τσουλήθρα ή ό,τι άλλο).
• Δεν πρέπει επ’ ουδενί εμφανίσουμε το νηπιαγωγείο ως κάτι μεγάλο, φοβιστικό και ανυπέρβλητο που θα σταθεί σαν γιγάντιος βράχος πάνω από το κεφάλι του παιδιού και ανά πάσα στιγμή θα το απειλεί.
• Αντιθέτως, παρουσιάζουμε το νηπιαγωγείο σαν έναν όμορφο χώρο δημιουργίας,  μάθησης και χαράς (που θα προσδώσει εύρος στην καθημερινότητα του παιδιού, αλλά σε καμία περίπτωση δε θα διακόψει τη σχέση και τους δεσμούς του με την οικογένειά του.
• Δεν προδιαγράφουμε τίποτα. Φράσεις κλασικές όπως «θα κάνεις πολλούς φίλους εκεί«, «η δασκάλα σου θα είναι υπέροχη και θα σας μάθει πολλά πράγματα», «θα παίζεις με τα παιδάκια», είναι πιθανό να φορτώσουν επιπλέον άγχος στο παιδί καθώς τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν πολύ διαφορετικά.
• Καθιστούμε σαφές στο παιδί ότι η/ο νηπιαγωγός είναι ο άνθρωπός του στο σχολείο, ο άνθρωπος στον οποίο μπορεί να πει κάθε του πρόβλημα, να ζητήσει κάθε είδους βοήθεια, να αναζητήσει λύσεις που δεν μπορεί να δώσει ο ίδιος, ακόμα και να μετριάσει ή εξαλείψει τις ανησυχίες του.

Η συμπεριφορά του γονιού

• Εξαιρετικά σημαντική είναι η ψυχολογία των ίδιων των γονιών. Αν η μαμά τρέμει από το άγχος της για το πώς θα τα καταφέρει το παιδί στο νηπιαγωγείο, το μόνο σίγουρο είναι θα το μεταφέρει στο παιδί. Οφείλουμε να δείξουμε ξεκάθαρη εμπιστοσύνη στο παιδί και τις ικανότητές του.

Φυσικός απογαλακτισμός

• Φροντίστε το παιδί να έχει αρχίσει να μένει λίγες ώρες χωρίς την διαρκή παρουσία σας, έστω με κάποιους που εμπιστεύεστε (γιαγιά, θεία κτλ). Ένα παιδί που δεν έχει φύγει ώρα από το χέρι της μητέρας του θα δυσκολευθεί ιδιαιτέρως να το αφήσει για χάρη του σχολείου, του νέου αγνώστου Χ της ζωής του.
• Να απομακρύνεστε από το χώρο που παίζει. Αν απαιτεί συνεχώς την παρουσία σας στο δωμάτιο που βρίσκεται, σημαίνει ότι πρέπει να κάνετε μια ιδιαιτέρως καλή προετοιμασία, καθώς θα δημιουργηθούν προβλήματα κατά τις πρώτες μέρες.

Δυσκολία αποχωρισμού του γονιού

Μην ενδώσετε στο χειριστικό κλάμα των πρώτων λεπτών/ωρών/ημερών. Το παιδί νιώθει άγχος και προσπαθεί να αποφύγει το παγόβουνο που το πλησιάζει. Ασφαλώς όμως μην υποτιμήσετε κιόλας το άγχος του. Φράσεις όπως «είσαι μεγάλο παιδί/άντρας/ολόκληρο κορίτσι τώρα και δεν πρέπει να κλαις» μάλλον μεγαλώνουν την απογοήτευση του παιδιού για τον εαυτό του.

Να είστε αδιαπραγμάτευτη/-ος ως προς την παραμονή του παιδιού στο σχολείο. Μην ανοίξετε σε καμία περίπτωση ψυχολογικό «παραθυράκι» του τύπου «να το πάρω και να φύγω αφού κλαίει έτσι». Το παιδί πρέπει να διδαχθεί με κάθε τρόπο ότι δεν μπορεί να εκβιάζει καταστάσεις κλαίγοντας. Ένα φιλί, μια όμορφη κουβέντα και ένα «γεια, θα σε πάρω το μεσημέρι» αρκούν.

Αυτοεξυπηρέτηση

Αν το παιδί αυτο-εξυπηρετείται στην τουαλέτα, όλα καλά. Αν όχι, πρέπει να ξεκινήσετε άμεσα εντατικό «φροντιστήριο» αυτονομίας και αυτάρκειας. Στο νηπιαγωγείο τα παιδιά εξυπηρετούνται απολύτως μόνα τους, χωρίς τη βοήθεια εντός της τουαλέτας κανενός.

Στο ίδιο πλαίσιο βρίσκεται και η χρήση κουταλιού/πιρουνιού και η αυτο-ξυπηρέτηση του παιδιού στο φαγητό και το νερό. Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο τρώνε μόνα τους. Εξασκηθείτε στο άνοιγμα και κλείσιμο του δοχείου/μπολ του, στο δίπλωμα της πετσέτας, στο κράτημα και χειρισμό του πιρουνιού και κουταλιού.

Τέλος, επιλέξτε μαζί με το παιδί από το βράδυ τα ρούχα που θα φορέσει το πρωί ώστε να αποφύγετε περιττές και ανούσιες πρωινές εντάσεις.

Λίγες μέρες πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι

Τις τελευταίες 2-3 μέρες προσπαθήστε να μπείτε στις ρουτίνες της χρονιάς. Αυτό σημαίνει να πάψουμε να κοιμόμαστε όσο άτσαλα το κάναμε το καλοκαίρι, να φέρουμε τις συνήθειες που περίπου θα επικρατήσουν όλη τη χρονιά (ύπνος, γεύματα, ώρες, παιχνίδι, υπευθυνότητα χώρου κτλ).

Και  μια ευχάριστη διαδικασία αγοράστε μαζί και αφήστε το να επιλέξει τα σχολικά του: τσάντα, παγουρίνο, δοχείο φαγητού, πετσέτα. Σίγουρα, θα το ενθουσιάσει.