Εγκεφαλική ομίχλη: Όταν η μνήμη υποφέρει και η φαντασία εξαφανίζεται λόγω του Long Covid

Στις 25 Μαρτίου 2020, η Χάνα Ντάβις έστελνε μηνύματα με δύο φίλους της όταν συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε να καταλάβει τι έγραφαν.

Εκ των υστέρων αποδείχτηκε πως αυτό ήταν το πρώτο σημάδι ότι είχε COVID-19. Ήταν επίσης η πρώτη της εμπειρία με το φαινόμενο που είναι γνωστό ως «εγκεφαλική ομίχλη».

Η ίδια που κάποτε εργαζόταν αναλύοντας πολύπλοκα συστήματα με την βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, τώρα φαίνεται να προσκρούει  σε «διανοητικό τοίχο» καθώς δεν μπορεί να κάνει ούτε απλές καθημερινές δουλειές.

Διαβάστε επίσης: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας μετά τα μεσάνυχτα;

Μνήμη ξεφτισμένη και φευγαλέα

Η μνήμη της, που κάποτε ήταν ζωντανή, μοιάζει ξεφτισμένη και φευγαλέα.

Καθημερινές δουλειές όπως το καθάρισμα, το μαγείρεμα, πλέον γίνονται βασανιστικές δύσκολες.

Ο εσωτερικός της κόσμος, όπως η ονειροπόληση, η κατάρτιση σχεδίων, η φαντασία, πλέον έχουν χαθεί.

Η ομίχλη «είναι τόσο περιεκτική», μου είπε, που επηρεάζει κάθε τομέα της ζωής μου.

Όπως αναφέρει στον The Atlantic, περισσότερες από 900 ημέρες, ενώ άλλα συμπτώματα του long Covid αυξάνονταν και μειώνονταν, η «ομίχλη του εγκεφάλου» της δεν υποχώρησε ποτέ πραγματικά.

Από τα πολλά πιθανά συμπτώματα του long Covid, η «εγκεφαλική ομίχλη» είναι μακράν ένα από τα πιο καταστροφικά, μου είπε η Emma Ladds, ειδικός πρωτοβάθμιας περίθαλψης από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.Είναι επίσης από τα πιο παρεξηγημένα. Δεν περιλαμβανόταν καν στον κατάλογο των πιθανών συμπτωμάτων του COVID όταν πρωτοξεκίνησε η πανδημία.

Τρεις μήνες μετά τη μόλυνση

Ωστόσο το 20 έως 30% των ασθενών αναφέρουν «εγκεφαλική ομίχλη» τρεις μήνες μετά την αρχική τους μόλυνση. Μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους που δεν ήταν ποτέ αρκετά άρρωστοι ώστε να χρειαστούν αναπνευστήρα -ή οποιαδήποτε νοσοκομειακή περίθαλψη. Και μπορεί να προσβάλει νέους ανθρώπους στην ακμή της πνευματικής τους ζωής.

Πιο βαθιά από το hangover, το άγχος, την κούραση

Όσοι την αντιμετωπίζουν χρόνια λένε ότι δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο για να την συγκρίνεις.

Είναι πιο βαθιά από τη θολή σκέψη που συνοδεύει το hangover, το άγχος ή την κούραση.

Για την Davis, ήταν διαφορετική και χειρότερη από την εμπειρία της με τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ).

Δεν είναι ψυχοσωματική και περιλαμβάνει πραγματικές αλλαγές στη δομή και τη χημεία του εγκεφάλου.

Δεν πρόκειται για διαταραχή της διάθεσης: «Αν κάποιος λέει ότι αυτό οφείλεται στην κατάθλιψη και το άγχος, δεν έχει καμία βάση γι’ αυτό και τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση», ανέφερε η Joanna Hellmuth, νευρολόγος στο νοσοκομείο UC San Francisco.

Και παρά το…νεφελώδες όνομά της, η εγκεφαλική ομίχλη δεν είναι ένας όρος ομπρέλα για κάθε πιθανό ψυχικό πρόβλημα.

Δυσκολία εστίασης, συγκράτηση πληροφοριών, προγραμματισμού

Στον πυρήνα της είναι σχεδόν πάντα μια διαταραχή της «εκτελεστικής λειτουργίας του εγκεφάλου που  περιλαμβάνει την εστίαση της προσοχής, τη συγκράτηση πληροφοριών στο μυαλό και τον αποκλεισμό των περισπασμών. Αυτές οι δεξιότητες είναι τόσο θεμελιώδεις που όταν καταρρέουν, μεγάλο μέρος του γνωστικού οικοδομήματος ενός ατόμου καταρρέει.

Οτιδήποτε αφορά τη συγκέντρωση, την πολυπραγμοσύνη και τον προγραμματισμό -δηλαδή σχεδόν οτιδήποτε σημαντικό- γίνεται παράλογα επίπονο.

Η μνήμη υποφέρει

Στην «ομίχλη του εγκεφάλου» υποφέρει και η μνήμη, αλλά με διαφορετικό τρόπο από άλλες νόσους, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Οι αναμνήσεις υπάρχουν, αλλά λόγω της δυσλειτουργίας της εκτελεστικής λειτουργίας, ο εγκέφαλος ούτε επιλέγει τα σημαντικά πράγματα προς αποθήκευση ούτε ανακαλεί τις πληροφορίες αυτές αποτελεσματικά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με «εγκεφαλική ομίχλη» δεν επηρεάζονται τόσο σοβαρά και βελτιώνονται σταδιακά με τον καιρό.

Ωστόσο ακόμη και όταν οι άνθρωποι αναρρώνουν αρκετά ώστε να μπορούν να εργαστούν ουσιαστικά βγαίνουν στην κούρσα έχοντας έναν εγκέφαλο λιγότερο ευκίνητο από πριν.

«Έχουμε συνηθίσει να οδηγούμε ένα σπορ αυτοκίνητο, και τώρα μας μένει μια σακαράκα», δήλωσε ο Vázquez προσθέτοντας πως σε ορισμένα επαγγέλματα, ένα σαράβαλο δεν αρκεί.

«Είχα χειρουργούς που δεν μπορούν να επιστρέψουν στο χειρουργείο λόγω της εγκεφαλικής ομίχλης», ανέφερε η Monica Verduzco-Gutierrez, ειδικός αποκατάστασης στο UT Health San Antonio.