Ενέργεια: Πώς η κατανομή φυσικού αερίου σε ένα εργοστάσιο της Γερμανίας μπορεί να βυθίσει σε κρίση την Ευρώπη

Όλα είναι συνδεδεμένα στο Ludwigshafen της εταιρείας χημικών BASF στην Γερμανία, ένα βιομηχανικό συγκρότημα 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων, τόσο εκτεταμένο που η εταιρεία διαθέτει το δικό της δίκτυο λεωφορείων για να οδηγεί τους υπαλλήλους από τις πύλες της στον χώρο εργασίας τους.

Με τις γερμανικές αποθήκες φυσικού αερίου να είναι γεμάτες κατά 87%, αυξάνεται η αισιοδοξία ότι τα δελτία μπορούν να αποφευχθούν αυτό τον χειμώνα, αλλά ακόμη και τότε, οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να αναγκάσουν εταιρείες όπως η BASF να σταματήσουν την παραγωγή, σημειώνεται σε ανάλυση του βρετανικού Guardian.

Διαβάστε επίσης: Η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης γίνεται συστημική – Πώς θα αποφύγουμε μία ενεργειακή «Lehman Brothers»

Μια διακοπή λειτουργίας θα επηρεάσει ολόκληρη την Ευρώπη

Οι συνέπειες μιας διακοπής της λειτουργίας του Ludwigshafen θα ήταν εκτεταμένες, όχι μόνο στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, αλλά σε ολόκληρη την ήπειρο.

Οι αγοραστές εξακολουθούν να συνδέουν τα αρχικά της BASF με κασέτες ήχου και βίντεο, αλλά πούλησε αυτό τον επιχειρηματικό βραχίονα στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και σήμερα οι πωλήσεις της γίνονται κυρίως από επιχείρηση σε επιχείρηση – τα προϊόντα της είναι πιο «αόρατα», αλλά και πιο απαραίτητα.

Τα χημικά προϊόντα που παράγει η BASF χρησιμοποιούνται για την παρασκευή σχεδόν… οτιδήποτε – από οδοντόκρεμα έως βιταμίνες, από μόνωση κτιρίων έως πάνες.

Είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ιβουπροφαίνης, της ουσίας που περιέχουν τα απαιραίτητα για όλο τον κόσμο παυσίπονα, ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία αποτελεί το 80% των πωλήσεών της.

Ένα από τα λίγα εναπομείναντα τελικά προϊόντα που εξακολουθούν να παράγονται στη Ludwigshafen είναι το AdBlue, ένα υγρό που χρησιμοποιείται για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από κινητήρες ντίζελ.

Να σημειωθεί, αναφέρει ο Guardian, ότι το εν λόγω υγρό αποτελεί νομική απαίτηση για τα βαρέα φορτηγά οχήματα, οπότε η έλλειψή του θα μπορούσε να προκαλέσει ακινητοποίηση των φορτηγών σε ολόκληρη την Ευρώπη!

Η ομοσπονδιακή ρυθμιστική αρχή δικτύων υποχρέωσε τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές να υποβάλουν τις απαιτήσεις τους σε μια κεντρική βάση δεδομένων που θα τεθεί σε λειτουργία αυτό το φθινόπωρο, ώστε να εκτιμηθεί πού οι διακοπές λειτουργίας θα είχαν τις πιο καταστροφικές επιπτώσεις. Η χημική βιομηχανία αναμένεται να είναι η πρώτη στη σειρά για εξαιρέσεις.

Το ερώτημα είναι, πόσο δίκαιο είναι για την κυβέρνηση να βοηθήσει τη BASF να βγει από ένα δίλημμα, στο οποίο έπαιξε ρόλο και από το οποίο συνεχίζει να επωφελείται;

Η στενή σχέση της BASF με την Gazprom

Οι δεσμοί της γερμανικής χημικής εταιρείας με την ρωσική κρατική εταιρεία ενέργειας Gazprom χρονολογούνται αμέσως μετά την επανένωση της Γερμανίας το 1990, όταν προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τους νέους δρόμους φυσικού αερίου από τα ανατολικά, για να σπάσει το μονοπώλιο της γερμανικής εταιρείας Ruhrgas.

Μέσω της θυγατρικής της Wintershall, συγχρηματοδότησε την κατασκευή του Nord Stream 1, του αγωγού φυσικού αερίου με τον οποίο το Κρεμλίνο προσπάθησε να εκβιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση φέτος, και του Nord Stream 2, ο οποίος σταμάτησε λίγο πριν από την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο.

Η συνεργασία άνθισε, παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις για την επιθετικότητα της Μόσχας: το 2015, ένα χρόνο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, η Wintershall παρέδωσε στη Gazprom τη μεγαλύτερη δεξαμενή αποθήκευσης φυσικού αερίου της Δυτικής Ευρώπης στο Rehden, με αντάλλαγμα μετοχές σε κοιτάσματα φυσικού αερίου στη δυτική Σιβηρία.

Η ανταλλαγή ήταν «πολιτικά επιθυμητή και πολιτικά υποστηριζόμενη» εκείνη την εποχή, λέει η BASF, και τα στρατηγικά αποθέματα φυσικού αερίου δεν θεωρήθηκαν προτεραιότητα από την τότε καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Ο ρόλος της BASF στην ενεργειακή κρίση

Ωστόσο, ο ρόλος που διαδραμάτισε η BASF στην πρόκληση της σημερινής ενεργειακής κρίσης μπορεί να μην αποσιωπηθεί τόσο εύκολα μακροπρόθεσμα.

Ο διευθύνων σύμβουλός της, Martin Brudermüller, ο οποίος τον Απρίλιο τάχθηκε έντονα κατά του εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο, εμφανίστηκε σαν «εμπρηστής που βάζει πρώτα φωτιά στο σπίτι και μετά ισχυρίζεται ότι μόνο αυτός είναι σε θέση να την σβήσει», έγραψε σε πρόσφατο σχόλιο συντάκτης της εφημερίδας Taz.

Η επικερδής σύνδεση της χημικής εταιρείας με τη Gazprom συνεχίζεται μέχρι σήμερα, παρά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο οποίος ώθησε την ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις σε πολλά άτομα υψηλού προφίλ που συνδέονται με τη Gazprom, όχι όμως και στην ίδια την εταιρεία.

Η BASF τερμάτισε τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες στη Ρωσία και τη Λευκορωσία τον Ιούλιο, αλλά έκανε εξαιρέσεις για να στηρίξει την παραγωγή τροφίμων και διατηρεί το μερίδιό της στη Wintershall, γνωστή πλέον ως Wintershall Dea.

Η χημική εταιρεία έχει αποκομίσει μεγάλα κέρδη το πρώτο εξάμηνο του έτους, κυρίως λόγω του ότι η εν λόγω θυγατρική επωφελήθηκε από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Η BASF κατέχει τα δύο τρίτα της Wintershall Dea, ενώ το υπόλοιπο κατέχει ο ρωσοϊσραηλινός ολιγάρχης Mikhail Fridman, ο οποίος υπόκειται σε κυρώσεις της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Τα προσαρμοσμένα καθαρά κέρδη της ενεργειακής εταιρείας κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους ανήλθαν σε 1,3 δισ. ευρώ, με τα κέρδη προ φόρων στη Ρωσία να έχουν πενταπλασιαστεί σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021.

Η BASF λέει ότι τα κέρδη αυτά προέρχονται από το αέριο που παράγει η Gazprom και πωλείται στη ρωσική αγορά και όχι στην ΕΕ.

Η εταιρεία προσπάθησε να καλύψει τον χαμένο χρόνο τους τελευταίους μήνες, ξεκινώντας την κατασκευή ενός ηλιακού πάρκου στο Βρανδεμβούργο και ενός μεγάλου αιολικού πάρκου στα ανοικτά των ολλανδικών ακτών, ώστε να διασφαλίσει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καλύπτουν μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών της.

Αλλά η διατήρηση της αλυσίδας αξίας της Ludwigshafen, χωρίς φυσικό αέριο, μπορεί να αποτελέσει ανυπέρβλητη πρόκληση.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου, παρουσιάστηκε στις εγκαταστάσεις της BASF στον ποταμό Ρήνο ένας δοκιμαστικός χώρος, που χρησιμοποιεί ηλεκτρισμό αντί για φυσικό αέριο για την πυρόλυση των υδρογονανθράκων, αλλά σίγουρα δεν θα αποτελέσει λύση για τον προσεχή δύσκολο χειμώνα.