Κέρκυρα: Το στοιχειωμένο σπίτι των «Γιατρών» ή η «Εξορία»

Γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη*

Λίγα χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πόλη της Κέρκυρας, υπάρχει ένας μικρός ιδιωτικός δρόμος, με ιστορία που κρατάει πάνω από 180 χρόνια. Αν παρατηρήσει κανείς θα διακρίνει ανάμεσα στα κυπαρίσσια και την πυκνή βλάστηση, την σκεπή ενός σπιτιού, γνωστό ως το στοιχειωμένο σπίτι των Γιατρών.

• Διαβάστε επίσης: Το σκάνδαλο Προφιούμο που έριξε την κυβέρνηση της Βρετανίας – Σεξ, μοιχεία και κατασκοπεία

Οι Γιατροί και στο στοιχειωμένο σπίτι στη γέφυρα

Δύο φίλοι γιατροί από την Πάρμα και τη Μόντενα της Ιταλίας, ο Ατανάσιο Μπασέττι, ο Τίτο Σαβέλλι, μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση της μυστικής οργάνωσης για την ιταλική ενοποίηση, διέφυγαν από βέβαιο θάνατο.

Ως πολιτικοί φυγάδες, εξόριστοι από την πατρίδα τους, έφτασαν κυνηγημένοι στο νησί των Φαιάκων το 1836. Κατά το 19ο αιώνα, ήταν σύνηθες οι Ιταλοί δημοκρατικοί να καταφεύγουν στα Ιόνια Νησιά διωγμένοι για τους επαναστατικούς αγώνες τους .

Όταν έφτασαν την Κέρκυρα, οικοδόμησαν μια οικία με τη βοήθεια άλλων Ιταλών πολιτικών προσφύγων, της οποίας έδωσαν το ελληνικό όνομα «Εξορία». Ξεκίνησαν να ασκούν την ιατρική βοηθώντας τους κατοίκους της περιοχής της Άνω Κορακιάνας, ένα από τα πιο όμορφα παραδοσιακά χωριά βόρεια της Κέρκυρας. Εκεί βρίσκεται το διώροφο σπίτι τους, που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «σπίτι των Γιατρών» ή «σπίτι της Εξορίας», για τους Ιταλούς.

Το κτήριο χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο έπειτα από επίσημη απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού το 1975. Μέχρι και σήμερα, η περιοχή έχει την ονομασία «η γέφυρα των Γιατρών». Για τους παλαιότερους η ονομασία δεν είναι καθόλου τυχαία, αφού υπήρχε πραγματικά μια παραδοσιακή μαρμάρινη γέφυρα, αλλά καταστράφηκε σε πλημμύρα.

Οι αδερφοί Μπαντιέρα

Στο μεταξύ διάστημα, διαλύονται οι Καρμπονάροι και οι Γιατροί εντάσσονται στο καινούργιο επαναστατικό πατριωτικό κίνημα του Τζιουζέπε Ματσίνι. Έτσι, το σπίτι τους μετατρέπεται πλέον σε τόπος συνάντησης και μύησης των μελών της οργάνωσης «Νεαρή Ιταλία» («Giovane Italia»).

Λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 1843, θα βρουν στο σπίτι καταφύγιο δύο αδέρφια. Οι Ατίλλιο και Εμίλιο Μπαντιέρα, απόφοιτοι της Ναυτικής Ακαδημίας της Βενετίας, καταφθάνουν και αυτοί  στο νησί από όπου καταγόταν η μητέρα τους.

Διωκόμενοι για τον ίδιο αγώνα, μαζί με άλλους φυγάδες συμπολίτες τους, καταστρώσουν σχέδια για τον αγώνα τους. Στενές σχέσεις με τους Ιταλούς επαναστάτες στο «σπίτι των Γιατρών», είχε συνάψει ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος τους στήριζε και οικονομικά.

Η μοιραία εξέγερση και η προδοσία

Τη νύχτα της 12ης Ιουνίου 1844, η ομάδα επιβιβάζεται σε πλοίο από το Κανόνι με προορισμό τις ιταλικές ακτές. Αφού έφτασαν στην Καλαβρία προχώρησαν στο εσωτερικό της χώρας. Τότε συγκρούστηκαν με χωρικούς, που αδιαφόρησαν για τα ιταλικά επαναστατικά σύμβολα και ειδοποιήσαν την αστυνομία.

Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν με ισχυρή φρουρά στην Κοσένζα. Από εκεί παραπέμφθηκαν σε στρατοδικείο για να δοθεί η εντύπωση της νομιμότητας και φυλακίστηκαν.

Για τη σύλληψη και την καταδίκη τους υπεύθυνος θεωρήθηκε ένας από τους «φίλους» που επισκέπτονταν συχνά την οικία «Εξορία». Ο καταδότης τελικά γλύτωσε και οι αδερφοί Μπαντιέρα καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Λίγες ώρες πριν την εκτέλεση, γράφεται μια επιστολή προς τους Γιατρούς στην Κέρκυρα, ενημερώνοντας τους για την προδοσία. Η επιστολή αυτή έφτασε στην Κέρκυρα το Δεκέμβριο του 1844 και έκτοτε διασώζεται εκεί. Μάλιστα, η επιστολή δημοσιεύτηκε στους Times του Λονδίνου, από τον ίδιο τον αρχηγό της «Giovane Italia».

Το 1845 η οργάνωση έκοψε αναμνηστικό μετάλλιο, με χαραγμένα τα ονόματα των αδερφών, για την πράξη ηρωισμού και αυτοθυσίας. Αντίγραφά του στάλθηκαν στην Κέρκυρα για να μοιραστούν στα μέλη της οργάνωσης.

Οι γιατροί μετέφεραν την επιγραφή στην οροφή μιας αίθουσας του ισογείου. Με τα χρόνια χάθηκε. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο πάνω από μια πόρτα υπήρχαν ακόμα τα ονόματα των αδερφών Μπαντιέρα στο «σπίτι των Γιατρών».

Τι απέγιναν οι Γιατροί;

Υπάρχουν δύο ενδεχόμενα για την τύχη των νεαρών επαναστατών γιατρών.

Σύμφωνα με το πρώτο, περνάνε κι εκείνοι στην Καλαβρία όπου προδίδονται, συλλαμβάνονται και εκτελούνται. Σύμφωνα με το δεύτερο ενδεχόμενο, οι δύο γιατροί αυτοκτονούν στη βίλα και τους βρίσκουν κρεμασμένους από την οροφή.

Έκτοτε ο θρύλος λέει ότι το σπίτι όπου έμεναν οι γιατροί είναι στοιχειωμένο.

Μάλιστα για πολλά χρόνια αργότερα, συμμορίες ληστών ντύνονταν τις νύχτες με άσπρα σεντόνια και έσερναν αλυσίδες. Έτσι τρόμαζαν τους κατοίκους των γύρω χωριών οι οποίοι περνούσαν με φορτωμένα κάρα και ζώα με προϊόντα που σκόπευαν να πουλήσουν στην πόλη.

*Η Βασιλίνα Ριστάνη σπουδάζει στη New Media Studies